کتاب درمانی چیست؟

تا به حال به این مسئله فکر کرده اید که چگونه داستان ها می توانند به درمان روح و روان ما کمک کنند و هدایت روند های درمانی را در پیش بگیرند؟! در واقع سوال اصلی این است که چگونه کتاب درمانی می تواند به روند روحی و روانی کمک کند؟! افسردگی یا کنار آمدن با غم می تواند سخت باشد. گاهی اوقات ممکن است درک آنچه در ذهن و بدن شما اتفاق می افتد دشوار باشد، به خصوص اگر تجربه دیگری برای مقایسه با آن ندارید.

کتاب درمانی قصد دارد این شکاف را با استفاده از ادبیات برای کمک به شما در بهبود زندگی خود از طریق ارائه اطلاعات، پشتیبانی و راهنمایی در قالب فعالیت های مطالعه از طریق کتاب و داستان، برطرف کند. نسخه مدرن کتاب درمانی روشی قدیمی و آزمایش شده برای استفاده از قدرت مطالعه برای حمایت از سلامت روان و سلامتی بهتر است‌. در حالی که این روش کماکان به عنوان یکی از مقرون به صرفه ترین روش های درمانی هم به شمار می رود‌. با این حال هنوز در کشور ما ایران، استفاده از روش کتاب درمانی رایج نشده است‌. .

کتاب درمانی

آنچه کتاب درمانی درگیر آن می شود، خاص و متفاوت است‌.‌

مفهوم خواندن به عنوان راهی برای کمک به تسهیل روند بهبودی و دستیابی به اهداف درمانی، یک استراتژی مشترک است که در بسیاری از رویکرد های درمانی وجود دارد. با این حال، آنچه کتاب درمانی را از سایر نظریه های روان درمانی مانند شناختی-رفتاری درمانی جدا می کند، این واقعیت است که یک درمانگر به طور معمول کتاب درمانی را به عنوان یک رویکرد درمانی مشاهده می کند و بنابراین، آن را به عنوان یک بخش اضافی از روند درمان استفاده می کند.

از آنجا که کتاب درمانی اغلب برای حمایت از سایر اشکال درمانی استفاده می شود، این روش برای هر دو حالت فردی و گروهی و افراد در هر سنی مناسب است. معمولاً مشاهده این است که یک درمانگر هنگام کار با مشتری جوان مانند کودک یا نوجوان از داستان استفاده می کند. هنگامی که در محیط درمانی گروهی از این روش استفاده می شود، کتاب درمانی به شرکت کنندگان این امکان را می دهد تا درباره تفسیر های خود از ادبیات و چگونگی ارتباط آن با مسائلشان بازخورد دهند. همچنین به بهبود ارتباطات کمک می کند و گفتگو ها و ارتباطات عمیق تری را برای شرکت کنندگان ترغیب می کند.

تاریخچه کتاب درمانی

از یونان باستان تا هزاره های امروزی، مطالعه ادبیات اغلب به عنوان یک رسانه درمانی با تاثیرات خاص روحی شناخته است. این روش از گذشته با قدرت داستان سرایی، خلاقیت، شعر، رمان، توسعه شخصی و کتاب های خودیاری برای بهبود روحی پیش می رود. در واقع اولین ریشه های کتاب درمانی را می توان در یونان باستان جستجو کرد‌ .‌ می توان در این مسیر به کتابخانه هایی اشاره کرد که هم کتاب های آموزشی داشته اند و هم سرگرمی. ادبیات ارسطو دارویی برای روح محسوب می شد. پادشاه رامسس دوم هم اتاقی اختصاصی داشت که مملو از کتاب های مختلف بود و با نام خانه شفا برای روح شناخته می شد. در اوایل قرت نوزدهم پزشکان کتاب هایی را برای راهنمایی و استراحت از رنج تجویز می کردند‌.

عموما سربازانی که درگیر جنگ جهانی اول بودند برای مدیریت آسیب های پس از جنگ در حال خواندن کتاب بودند‌. این رویه در دهه ۱۹۵۰ میلادی بیشتر گسترش یافت. زمانی که کارولین شرودز نویسنده کتاب خواننده آگاه این نظریه را مطرح کرد که شخصیت های داستان می توانند برای خوانندگانی که با آن ها همذات پنداری می کنند بسیار تاثیرگذار باشند. در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی شعر درماتی به عنوان شکلی از کتاب درمانی ظاهر شد. یکی از جذاب ترین کتاب ها در این مورد، کتاب ریا روبین با عنوان “استفاده از کتاب درمانی: راهنمای تئوری عمل” است.

کتاب درمانی مدرن

اساس کتاب درمانی مدرن تحویز متن مناسب برای هر فرد است. (اندازه ای متناسب با همه وجود ندارد و هر کتاب انتخاب شده باید بر اساس انتخاب شخصی خواننده و عادات مطالعه باشد‌. ) فرایند انتخاب بر اساس سه مرحله انجام می شود:

•  فرد نیاز به شناسایی و ارتباط با متن یا شخصیت مربوطه دارد.
•  متن باید بتواند به فرد کمک کند تا با احساسات ارتباط برقرار نماید.
• بر اساس مسائلی که شخصیت در متن با اوضاع خاصی روبرو می شود، وصعیت خود فرد را فراهم می سازد تا با روشی درمانی ادغام شود.

انواع کتاب درمانی: از آموزش تا رشد

هدف از کتاب درمانی اطلاع رسانی، آموزش و بهبود است. Bibliotherapy از دو نوع اصلی تشکیل می شود: آموزشی و درمانی. نوع آموزشی غالباً در میان کودکان در سنین مدرسه و نوجوانی مورد استفاده قرار می گیرد تا به آن ها در مورد مراحل رشد، به عنوان مثال بلوغ و انعطاف پذیری ساختمان بدن و غیره مطالبی را بیاموزد.

نوع درمانی بر روی موضوعات خاص، هراس یا شرایط ویژه روحی متمرکز است. از داستان، کتاب غیر داستانی یا ترکیبی از این دو برای کاهش علائم و حل مسئله استفاده می کنند. این موارد می تواند شامل داستان کوتاه، رمان، زندگی نامه، شعر و کتاب های خودیاری باشد. کتاب درمانی تخیلی یا خلاقانه می تواند برای کمک به افراد در شناسایی شخصیت ها، تجربه ارتباط و احساس درک شدن قدرتمند باشد. با دقت در انتخاب كتاب های مناسب، یك كاردرمانگر می تواند خواننده را به سفری زیبا از خودآگاهی، تأمل و ترمیم راهنمایی كند.

مروری بر درمان گروهی

از کتاب درمانی چه چیزی انتظار می رود؟! اگر کتاب درمانی به نظر مناسب می رسد ممکن است از خود بپرسید که چگونه یک درمانگر از این ابزار در یک جلسه مشاوره استفاده می کند؟! دکتر سام گلادینگ استاد برنامه آنلاین مشاوره و خدمات انسانی دانشگاه ویک فارست که متخصص خلاقیت در مشاوره است، کتاب درمانی را به عنوان یک تعامل سه جانبه پویا شامل استفاده از کتاب، مشاور و مشتری توصیف می کند. “مشاور با  بررسی دقیق مشکلات یا زمینه های استرس در زندگی مشتری را در نظر می گیرند. سپس مشاور کتاب یا داستانی را برای خواندن فرد تجویز می کند.

” نکته مهم این است که کتاب یا داستان مستقیماً با دشواری مشتری در ارتباط باشد تا آن ها با شخصیت اصلی رمان یا داستان همذات پنداری کنند. سپس مشاور و مشتری مجدداً گرد هم می آیند و در مورد نحوه برخورد قهرمان داستان با مشکلات خود و کاربرد راه حل های موجود در کتاب با شرایط مشتری صحبت می کنند.

وی می گوید: “به طور معمول، درمانگران از كتاب درمانی استفاده می كنند تا كتاب های خاصی را برای مطالعه به مشتریان اختصاص دهند تا خارج از جلسه مطالعه كنند.” پرمان می گوید، این استراتژی می تواند به تسهیل همدلی، بینش، گفتگو و رشد خود کمک کند. اکثر درمانگران آموزش دیده در کتاب درمانی لیستی از کتاب ها را در اختیار شما قرار می دهند که مربوط به موضوعات مختلف است. همچنین چندین سایت و پایگاه داده آنلاین وجود دارد که عناوین پیشنهاد بر اساس نگرانی خاص یا مسائل مربوط به سلامت روان ارائه می دهند.

چگونه کتاب درمانی در روند درمان کمک می کند؟!

در این بخش قصد داریم ببینیم که چگونه کتاب درمانی می تواند به روند درمان کمک کند. این روند های یاری عبارتند از:

از طریق استفاده از داستان ها از طریق کتاب های داستانی و غیر داستانی، شعر، نمایشنامه، داستان کوتاه و رمان یا کتاب های خاص روانی، یک درمانگر می تواند به شما کمک کند درک عمیق تری از نگرانی هایی که در وهله اول شما را به جلسات مشاوره آورده اند کسب کنید.

چالش های شخص

کتاب درمانی به شما امکان می دهد، بینشی کسب کنید تا استراتژی هایی برای رسیدگی به نگرانی ها ایجاد کنید. همچنین می تواند به ارتقا حل مسئله، درک و خودآگاهی کمک کند.

دریافت مزایای خارج از درمان

انتخاب یک کتاب برای خواندن در بین جلسات، به درمانگر قالبی برای تعیین تکالیف در خارج از درمان می دهد. این می تواند به تعمیق معنای یک جلسه درمانی کمک کرده و یادگیری بیشتر را تسهیل کند. Gladding می گوید، روش دیگری که یک درمانگر می تواند از کتاب درمانی استفاده کند، استفاده از یک مدل پیشگیری است. کتاب درمانی می تواند به افراد در یادگیری روش های کنار آمدن با چالش های زندگی کمک کند.

داستان ها چشم انداز فراهم می کنند.

یکی از دلایل قانع کننده تر استفاده از کتاب درمانی این است که می تواند به شما کمک کند. هنگامی که شما یک شخصیت را شناسایی می کنید، می توانید ببینید که افراد دیگر نیز مشابه شما هستند. یک درمانگر می تواند برای تقویت این ارتباط با یک داستان و نیز کتاب های بیشتری هم معرفی کند.