وسواس جنسی (SO-OCD) چیست؟

فرد مبتلا به اختلال وسواس جنسی با یکسری افکار ناراحت کننده و تکراری سر و کار دارد. اما وسواس گرایش جنسی با  اختلال وسواس اجباری (OCD) کاملا با همدیگر فرق دارند. OCD یک وضعیت مرتبط با سلامت روان است که باعث بروز رفتارها و افکار تکراری می‌شود. علاوه براین برخی افراد ممکن است افکار ناراحت کننده و مزاحمی را تجربه کنند. در اختلال وسواس فکری-اجباری مرتبط با گرایش جنسی (SO-OCD)، این افکار شامل شک و تردید در مورد گرایش جنسی فرد است.

اگرچه “OCD همجنسگرایی” (HOCD) نام شایع دیگری برای وسواس جنسی SO-OCD است، با این حال افراد با هر گرایش جنسی ممکن است این افکار مزاحم را تجربه کنند. بسیاری از افراد ممکن است تمایلات جنسی خود را زیر سوال ببرند، اما اگر فردی افکار وسواسی یا رفتارهای اجباری در مورد این موضوع داشته باشد، ممکن است به SO-OCD مبتلا باشد.

SO-OCD می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله هوموفوبیا باشد. به همین علت، آموزش روانی، بخش بزرگی از روش درمان این اختلال است. در واقع OCD یک اختلال مزمن و طولانی مدت اما با گزینه‌های درمانی مختلف است. به کمک روش‌های مناسب، اختلال OCD می‌تواند تحت کنترل بیمار باشد.

وسواس گرایش جنسی چیست؟

SO-OCD یا HOCD یک وضعیت مرتبط با سلامت روان است زیر عنوان OCD طبقه بندی می‌شود. فرد مبتلا به وسواس جنسی SO-OCD ممکن است با افکار وسواسی و مزاحمی درگیر شود که در آنها دائماً تمایلات جنسی خود را مورد شک قرار داده یا زیر سوال می‌برند. به طور کلی افراد با هر گرایش جنسی می‌توانند این وضعیت را تجربه کنند. این وضعیت منحصر به افرادی نیست که دگرجنس گرا هستند و در مورد همجنس گرایی وسواس دارند.

زیر سوال بردن گرایش جنسی و بررسی آنها برای درک بهتر تمایلات جنسی، مواردی طبیعی و سالم هستند. علاوه بر این، ابتلا به SO-OCD لزوماً به این معنی نیست که فرد ممکن است همجنسگرا باشد. با این حال، اگر فردی با افکار وسواسی، مزاحم یا اجباری در مورد تمایلات جنسی رو به رو شود، ممکن است که مشکلی در سلامتی روانی او وجود داشته باشد.

افکار مزاحم، وسواسی یا جبری که می‌توانند بیماران مبتلا به OCD را درگیر کنند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• احساس اضطراب مداوم
• ناتوانی در مدیریت افکار ناخواسته
• نگرانی بیش از حد در مورد برخی مسائل
• ناتوانی در کنترل وضعیت جبری اعمال و افکار جبری
• ناتوانی در مدیریت افکار ناراحت کننده یا اضطراب آور
• تکرار برخی فعالیت‌ها یا رفتارها برای کاهش ناراحتی روانی

اختلال OCD می‌تواند منجر به بروز ناتوانی در تنظیم افکار و رفتارها شود. این وضعیت اغلب از ترس یا نگرانی ناشی می‌شود که براساس آن عمل نکردن به اجبار یا فکر نکردن به افکار خاص ممکن است منجر به بروز آسیب کلی در زندگی فرد مبتلا شود.

در صورت ابتلا به اختلال SO-OCD، فرد ممکن است بیش از حد نگران جذب افراد با جنس مخالف باشد. این نگرانی لزوماً ریشه در هوموفوبیا ندارد. با این حال ممکن است ناشی از ترس از وضعیت هویت خود یا ترس ناشی از شیوه تربیت او باشد. در یک مطالعه که در سال 2011 انجام شد و شامل 431 فرد مبتلا به OCD بود، 11.9٪ از شرکت کنندگان گزارش کردند که در مورد گرایش جنسی خود، افکار وسواسی را تجربه کرده‌اند.

علائم وسواس جنسی را بشناسید.

کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم، ویرایش متن دو، معیار خاصی را برای اختلال OCD بیان می‌کند. این معیار خاص شامل وسواس و اجبار است. برای انجام یک تشخیص قطعی، فرد باید وسواس، اجبار یا هر دو را همزمان تجربه کند. این موارد باید باعث ناراحتی قابل توجه بیمار شوند و فرد تا 1 ساعت در روز آنها را تجربه کند.

علاوه براین، افراد مبتلا به SO-OCD ممکن است وسواس یا اجبار مربوط به گرایش جنسی را تجربه کنند.

علائم وسواس گرایش جنسی ناشی از OCD

فرد مبتلا به SO-OCD ممکن است دچار وسواس‌هایی مانند موارد زیر شود:

• شک بیش از حد در مورد گرایش جنسی خود
• افکار ناراحت کننده در مورد گرایش جنسی خود
• ترس از دست دادن هویت یا طرد شدن از جامعه
• ترس از مسائل مربوط به تاثیرات گرایش جنسی بر روابط
• افکار وسواسی مکرر در مورد اینکه آیا فرد گرایش جنسی خاصی دارد یا خیر.
• ترس از اینکه دیگران آنها را با گرایش جنسی متفاوتی نسبت به وضعیت واقعی خود بشناسند.
• نگرانی در مورد اینکه آیا افراد همجنس آنها را جذاب می‌دانند یا خیر. این وسواس باعث دوری از افراد هم جنس می‌شود.

بروز این علائم می‌تواند آزاردهنده باشد.

اجبارهای ناشی از وسواس جنسی

به طور کلی، اجبار با وسواس متفاوت است. زیرا اجبار عمدتاً شامل اعمال فیزیکی است که فرد ممکن است برای کاهش ناراحتی یا از بین بردن وسواس خود، آنها را انجام دهد. اجبارهای SO-OCD فرد مبتلا، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اجتناب از صحبت کردن در مورد تمایلات و گرایشات جنسی
• نگاه کردن به پورنوگرافی برای “بررسی” گرایش جنسی خود
• درگیر شدن در اعمال جنسی برای “بررسی” گرایش جنسی خود
• تجزیه و تحلیل بیش از حد احساسات خود نسبت به دیگران، از جمله جذابیت
• نشخوار بیش از حد در مورد رابطه جنسی برای بررسی وضعیت برانگیختگی
• تکرار برخی اعمال یا رفتارها برای اطمینان از اینکه هیچ آسیب یا افکار مزاحمی “به حقیقت نمی‌پیوندند”

این اجبارها می‌توانند در زندگی فرد تداخل ایجاد کنند.

برانگیختگی جنسی و اختلال وسواس جنسی

برخی از افراد ممکن است نگران داشتن افکار جنسی مزاحم در مورد افراد جنس مخالف باشند. این وضعیت ممکن است باعث شود که فرد دائماً اندام تناسلی خود را برای بررسی ایجاد علائم برانگیختگی بررسی کند. بررسی بیش از حد اندام تناسلی ممکن است جریان خون را در ناحیه تناسلی افزایش دهد و باعث شود که فرد تحریک فیزیکی را با تحریک جنسی اشتباه بگیرد. ممکن است شخص گمان کند که این افکار آنها را تحریک می‌کنند. با این حال این فکر صحیح نیست.

کنترل افکار و احساسات مزاحم در وسواس جنسی

بسیاری از افراد مبتلا به OCD یا SO-OCD نگران این مسئله هستند که این افکار و احساسات مزاحم در مورد گرایش جنسی، تبدیل به یک شرایط واقعی شوند. یعنی ممکن است نگران این نکته باشند که این افکار و احساسات به صورت عملی توسط آنها انجام شود.

با توجه به گفته انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، داشتن این افکار در واقع به خلاف آن اشاره دارد. یعنی اینکه فرد واقعا مایل نیست به هیچ یک از این افکار و گرایشات عمل کند. هر چه فرد تلاش کند آیت افکار و احساسات را بیشتر کنترل کند، ممکن است شرایط او طاقت فرسا تر شود.

اولین گام در کنترل و درک صحیح این افکار مزاحم، این است که فرد متوجه شود این افکار خودکار هستند و ارتباطی با خود واقعی او ندارند. برای این منظور فرد می‌تواند روش‌های زیر را امتحان کند:

• اجتناب از دور کردن افکار از خود و پذیرش وجود آنها
• درک این نکته که مغز گاهی اوقات می‌تواند «مطالب نامربوط» تولید کند و برخی از افکار خودکار هستند، می‌تواند مفید باشد.
• تماشای هر فکری که در ذهن جریان می‌یابد و پذیرفتن این موضوع که این افکار وجود دارند اما مزاحم هستند و بخشی از هویت آنها نیستند.

کار با یک درمانگر می‌تواند به بهبودی بیمار کمک کند.

اختلال وسواس جنسی چگونه درمان می شود؟

گزینه‌های درمانی مختلفی برای کنترل OCD وجود دارد. مواردی مانند روان درمانی و دارو درمانی معمولاً اولین خط درمان این اختلال هستند. روش درمانی اختلال SO-OCD می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• قرار گرفتن در معرض افکار مزاحم و پیشگیری از پاسخ: در این روش درمانی افراد تشویق می‌شوند تا با افکار وسواسی که ممکن است تجربه کنند، رو به رو شوند. سپس باید در برابر اجبار و عملی که باید انجام دهند، باید مقاومت داشته باشند.
• درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش درمانی بر این موضوع تمرکز دارد که چگونه افکار یک فرد می‌توانند بر اعمال، باورها، نگرش‌ها و رفتار او تأثیر بگذارند.
• شناخت درمانی: این روش درمانی بر شناسایی افکار و احساسات منفی در کنار الگوهای ذهنی تمرکز دارد.
• مدیتیشن: این روش می‌تواند شامل استفاده از تکنیک تنفس یا تمرکز حواس برای آرام کردن ذهن باشد.

علاوه براین ممکن است که پزشک با تجویز داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) برنامه درمانی فرد را تکمیل کند.

برای تشخیص ابتلا به اختلال وسواس جنسی SO-OCD باشد، ممکن است نیاز باشد که فرد با یک روانپزشک مشورت کند تا در مورد افکار وسواسی، مزاحم و رفتارهای اجباری اطلاعاتی به دست بیاورد. تشخیص SO-OCD ممکن است شامل پرسیدن سؤالاتی درباره افکار وسواسی و مزاحم و شرایطی باشد که این اختلال باعث ایجاد آن شده است.

علاوه براین، پزشک متخصص ممکن است درباره سابقه ابتلا نزدیکان فرد به بیماری‌های روانی نیز سؤالاتی را بپرسید. در صورت یک برنامه درمانی مناسب، افراد می‌توانند علائم ناشی از OCD و SO-OCD را مدیریت کنند و زندگی رضایت بخشی داشته باشند. همچنین می‌توانند با کنترل این اختلالات، کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند.

سخن آخر

SO-OCD می‌تواند شامل انجام رفتارهای تکراری و افکار تکرار شونده در مورد تمایلات جنسی باشد. مدیریت این افکار و اعمال دشوار است. این افکار و اعمال ممکن است شامل شک و تردید در مورد گرایش جنسی و اینکه آیا آنها برای افراد جنس دیگر جذابیت دارند یا خیر، باشد.

درمان اختلال OCD و SO-OCD شامل استفاده از برخی روش‌های درمانی مانند CBT است. این درمان‌ها می‌توانند به فرد کمک کنند تا افکار و رفتارهای خود را بدون بروز ناراحتی تشخیص دهند. استفاده از داروهایی مانند SSRIs نیز ممکن است مفید باشد. با درمان مناسب، افراد مبتلا به OCD و SO-OCD می‌توانند علائم خود را مدیریت کنند.