مشاوره اعتیاد
مشاوره اعتیاد بحث اصلی ما در این مقاله است. این در حالی است که باید بدانیم اعتیاد به خودی خود چیست و چه علائمی به همراه دارد. از این رو با ما در ادامه همراه شوید.
اعتیاد چیست و علائم آن چه هستند؟
باورهای نادرست زیادی در مورد اعتیاد وجود دارد که باعث شده است تبدیل به شرایطی شود که به درستی قابل درک نیست. بسیاری از افراد باور دارند که اعتیاد نشانه ای از ضعف روحی است. کنار گذاشتن این رفتار به سادگی می تواند نشان دهنده ی نیروی اراده ی فرد باشد. تحقیقات دانشمندان تایید کرده اند که اصلا اینطور نیست و ثابت شده است. تغییرات ساختاری در مغز باعث می شوند بهبود از اعتیاد روالی بسیار پرچالش شود. باور نادرست متداول دیگر این است که همه ی افرادی که از الکل یا ماده ی خاص دیگری با روالی خاص و مرتب استفاده می کنند همیشه معتاد هستند.
این نوع از اعتیاد به معنای وابستگی فیزیکی به آن ماده است. در حقیقت اعتیاد روند ساده ای نیست. برخی افرادی که مرتبا از الکل یا ماده ی دیگری مصرف دارند معتاد نیستند و برخی از افرادی که اعتیاد دارند شاید از نظر فیزیکی به آن ماده وابسته نشده باشند. مشاوره اعتیاد بسیار مهم است.
خوب … اعتیاد چیست؟
اعتیاد اصطلاحی غیرپزشکی است که اشاره به رنج گسترده ای از اختلالات روانی دارد که اختلالات مصرف مواد نامیده می شند. انواع متفاوتی از اختلالات مصرف مواد وجود دارد، از جمله اختلال مصرف الکل، اختلال مصرف مواد محرک، و اختلال مصرف حشیش، این ها تنها چند مورد از اعتیاد هستند. بدون در نظر گرفتن نوع اعتیاد، متخصصان سلامت روان و جسم به دنبال علائم و نشانه های خاصی برای شناخت این اختلالات می باشند.
علائم اختلال مصرف مواد و مشاوره اعتیاد
علائم اختلالات مصرف مواد عبارتند از:
مصرف مکرر، مصرف طولانی مدت، تمایل به مصرف و عدم توانایی برای کنار گذاشتن یا کم کردن این کار.
علائم ناشی از اختلال مصرف حتی بعد از اینکه فرد علائم منفی ناشی از مصرف را تجربه می کند ادامه خواهند داشت. این نتایج می توانند شامل اختلاف در روابط مهم، عدم توانایی برای برآورده کردن توقعات کاری، رانندگی تحت تاثیر مواد یا تجربه کردن فشار مالی در نتیجه ی استفاده از مواد یا الکل باشد. ادامه دادن مصرف حتی بعد از داشتن برخی از این عوارض نشان می دهد که فرد به نوعی به ماده ای که مصرف می کند دچار وابستگی شده است ( که می توان آن را اعتیاد نیز نامید )
افرادی هستند که به طور مرتب و زیاد از ماده ای استفاده دارند اما علائمی ندارند که بتوان ان را اختلال مصرف مواد نامید. اگر فرد هیچ یک از اثرات و نتایج یا از کار افتادگی های مرتبط با مصرف ماده ی مخدر یا الکل را تجربه نمی کند، او را دچار اختلال مصرف مواد نمی دانند، با وجودی که او احتمالا در خطر بالای ابتلا به این اختلال قرار دارد.
فردی که با اعتیاد روبه رو است شاید برای پنهان کردن مصرف ماده ی مخدر یا الکل از دیگران تلاش زیادی داشته باشد. در نتیجه تشخیص آن دشوار خواهد بود. کسانی که شک دارند یکی از نزدیکانشان ممکن است دچار اعتیاد شده باشد باید مراقب تغییرات نگران کننده در رفتار فرد باشند. ان ها شاید متوجه شوند که فرد رفتارهایی را از خود نشان می دهد که دور از شخصیت او هستند، مانند اینکه کمتر قابل اعتماد شده است و یا کارهایی که قبلا برای ان توافق کرده بودند را انجام نمی دهد.
علائم هشداردهنده ی دیگر عبارتند از:
مشکلات مالی بدون دلیل، اخراج شدن از کار، یا از دست دادن رابطه ی عاشقانه ای که داشته است.
گاه فردی که دچار اعتیاد می شود عمدا خود را از کسانی که دوست دارد دور می کند و برای زمانی طولانی با آن ها تماسی نخواهد داشت. افرادی که دچار اعتیاد هستند شاید تغییراتی در تفکر یا وضعیت خلقی خود نیز تجربه کنند. آن ها اغلب زودرنج تر شده، کسل بوده و یا چیزهایی می گویند که زیاد ارتباطی ندارد.
اعتیاد از کجا آمده است؟
اعتیاد به مرور زمان شکل گرفته است، از زمانی که انسان به مصرف مواد ادامه داده و به آن وابستگی بیشتری پیدا کرده است. برخی از مواد مانند نیکوتین و هروئین دارای اثرات اعتیاد اور بیشتری بوده و کسانی که از این نوع مواد استفاده می کنند در مقایسه با کسانی که از موادی با اعتیاد آوری کمتر استفاده دارند. مانند الکل یا ماری جوآنا، در خطر بالاتر وابستگی هستند. در اینجا تصمیم فرد برای مصرف و ادامه دادن آن قطعا خطر اعتیادشان را بالاتر خواهد بود اما فاکتورهای درگیر دیگری نیز در این روند دیده می شود. مشاوره اعتیاد بسیار کمک کننده است.
اعتیاد روی توانایی فرد برای کنترل رفتار خود و البته کنترل انگیزه، حافظه و یادگیری اثرگذار است.
خصوصا مصرف مواد و الکل محرکی برای آزادسازی دوپامین می باشد، یک انتقال دهنده ی عصبی که باعث ایجاد احساس لذت می شود. مغز شروع به ایجاد ارتباط میان احساسات لذت بخش و استفاده از مواد خواهد کرد. یک ” مسیر پاداش دهی ” جدید در مغز ایجاد می شوند که خود مشوقی قوی برای ادامه دادن مصرف مواد خواهد بود. این مورد را فرد معتاد به شکل تمایل برای مصرف تجربه خواهد کرد و خطر ادامه یافتن مصرف در اینجا بالاتر می رود. جالب تر اینکه بخش های خاصی در مغز که به رفتارهای خاصی اختصاص داده شده اند حالا دچار مشکل خواهند شد.
مثال هایی از رفتارهایی که با این سیستم پاداش دهی در مغز تداخل دارند عبارتند از خوردن، قلدری و زورگویی، رفتارهای پرخطر، و رفتارهای جنسی.
با وجودی که متخصصان سلامت جسم و روان اغلب مشکلات رفتاری اعتیاد را مشکلاتی قابل تشخیص نمی دانند اما موارد زیادی وجود دارد که میان افرادی که دچار اختلال مصرف هستند و این رفتارهای مشکل ساز را دارند دیده شده است.
با وجودی که تصمیم اولیه برای نوشیدن الکل یا مصرف مواد داوطلبانه بوده است، تغییرات در شیمی مغز که بر اثر تکرار مصرف مواد یا الکل ایجاد شده است یک واکنش غیرارادی است که روی مصرف کنندگان خاص اثرگذار می باشد. تحقیقات نشان داده اند برخی افراد در خطر بیشتر ایجاد این چنین سیستم پاداش دهی جدید در مغز می باشند که به فاکتورهایی مانند ژنتیک، بیماری های پنهان در سلامت روان و تجربیات استرس زا یا اتفاقات سخت در گذشته بستگی دارد. با وجودی که اعتیاد باعث ایجاد تغییرات خاصی در ساختار مغز می شود، از جمله ایجاد سیستم های پاداش دهی جدید، این امکان وجود دارد که فرد بتواند این آسیب ها را معکوس سازد. در حقیقت محققان حالا دریافته اند که مغز می تواند واکنش خود به رفتاری را تغییر دهد، حتی در دوران بزرگسالی.
اعتیاد چگونه پیشرفت می کند؟
به مرور زمان اختلال مصرف مواد درمان نشده اغلب پیشرفت کرده و بدتر می شود. شاید فرد در ابتدا با مصرف طی روال خاصی شروع کرده و برخی از فعالیت های مهم خود را کنار بگذارد. در ادامه فرد نسبت به آن مقدار بی تاثیر شده و برای دریافت همان اثرات نیاز به ماده ی بیشتری دارد که می تواند خطر بیشتر شدن عوارض را بالا ببرد. با توجه به نوع ماده ی مصرفی، شاید فرد به نوعی وابستگی فیزیکی به آن ماده پیدا کند که نتیجه احساس ناراحتی و حتی بروز علائم خطرناک ترک در زمان مصرف نکردن باشد. برخی دیگر وابستگی فیزیکی پیدا نمی کنند اما متوجه خواهند شد به شکل های دیگری به ان ماده وابسته شده اند.
آن ها شاید برای برخورد با استرس، ساکت کردن دردهای عاطفی یا توانایی مواجه شدن با فعالیت های روزانه از ماده ی مصرفی استفاده نمایند. این رشد وابستگی روی آن ماده می تواند اعتیاد تعریف شود، چه این وابستگی فیزیکی باشد یا نه.
مشاوره اعتیاد و آیا اعتیاد قابل درمان است؟
کسانی که در مراحل اولیه ی اعتیاد هستند یا تنها چند نشانه از وابستگی دارند شاید از اختلال مصرف مواد خفیف رنج برده و کسانی که علائم و نشانه های زیادی دارند به احتمال زیاد از اختلال مصرف متوسط یا حد رنج می برند. با دریافت درمان مناسب فرد دچار اختلال مصرف مواد می تواند به طور موثری از این علائم رها شده و این اختلال خود را به کنار بگذارد،. هرچه قدر که شدت اختلال شدید باشد بازهم شدنی است. شدت اختلال در فرد می تواند روی نوع روش درمانی پیشنهادی اثرگذار باشد.
درمان های متعدد زیادی در دسترس هستند.
از جمله درمان هایی که در جلساتی بدون حضور بیمار یا با حضور او پیشنهاد می شوند. این درمان ها می توانند شامل جلسات درمانی فردی، خانوادگی، یا گروهی باشند. صحبت کردن با کسی کهه الاعات بیشتری در مورد خدمات در دسترس در جامعه دارد در اولین گام پیشنهاد می شود. اغلب اولین نقطه ی تماس یک متخصص سلامت روان می باشد. در قدم دیگر فرد می تواند برای دریافت اطلاعات از درمان های تحت پوش بیمه با دفاتر مرتبط ارتباط داشته باشد.
زمانی که وارد برنامه ی درمان شدید فرد شروع به یادگیری مهارت ها و استراتژی های لامز برای کنترل روی زندگی خود کرده و شروع به بازسازی برخی از آسیب های ایجاد شده در زمان مصرف می کند. اغلب این روند شامل فهرست کردن عوارض ناشی از مصرف، شناخت خطرات و محرک ها برای ادامه ی مصرف، یادگیری مهارت هایی برای غلبه بر تمایل به مصرف و ایجاد روتین ها و عاداتی برای حمایت از یک سبک زندگی سالم می باشد.
فرد شاید روند درمان را کامل کرده و بتواند ترک کند اما هنوز هم باید این سیستم حمایتی را استفاده کرده و مهارت ها و استراتژی هایی را برای جلوگیری از بازگشت در آینده کسب کند. اختلال مصرف مواد خود شرایطی حاد نامیده می شود. یعنی فرد بعد از ترک هنوز هم نسبت به کسانی که این اختلالات را نداشته اند در خطر بالاتری برای اعتیاد است. اغلب افراد بعد از زمانی طولانی از ترک نیاز به درمان های فعال ندارند اما هنوز هم می توانند از شرکت در گروه ها یا جلسات افراد بهبود یافته از اعتیاد شرکت نمایند.
درمان فردی در مقابل درمان گروهی
با وجودی که هر نوع از درمان و مشاوره برای مصرف مواد بهتر از هیچ است. اما اغلب مشاوره ی گروهی بر مشاوره ی فردی ترجیح داده می شود. در گروه درمانی شما به احتمال بیشتری توسط افراد دیگری که قصد ترک دارند می توانید حمایت شوید.
برنامه های دو مرحله ای نیز در این گروه های حمایتی وجود دارد. این ها می توانند بخش مهمی از برنامه های بهبود شما باشند. اما به یاد داشته باشید این برنامه ها در خود گروه زیر نظر متخصص سلامت روان نبوده و این ها گروه درمانی نیستند.
درمان فردی می تواند زمانی که دچار افسردگی، اختلال دوقطبی یا دیگر اختلالات مهم در سلامت روان هستید به شما کمک کنند. مشکلاتی که جدا از اعتیاد بوده و خود نیاز به درمان دارند.
درمان رفتار شناختی با مشاوره اعتیاد
درمان رفتار شناختی به شما یاد می دهد چطور وضعیت روحی، افکار و شرایطی که محرکی برای مصرف مواد هستند را بشناسید. درمانگر به شما یاد می دهد چطور از این محرک ها دور بمانید. شما یاد می گیرد افکار و احساسات منفی را با گزینه های سالم تری جایگزین کرده تا بتوانید پاک بمانید.
مهارت هایی که شما یاد می گیرید برای تمام زندگی کمکتان خواهد کرد. پس می توان گفت این یک روشی درمانی قوی است. اما همه ی درمانگران برای تکنیک های رفتار شناختی آموزش ندیده اند.
منابع: