روابط فرازناشویی و روش های درمانی آن

رویکردهای مختلفی در زمینه تعارضات و اختلافات زوجین چه از نظر عاطفی و چه از لحاظ جسمی و یا حتی بصورت توام، بعد از روابط زناشویی وجود دارد که محققان درمانگر در طی سال‌های مختلف به دنبال سنجش آن بوده‌اند. یکی از این رویکردها که با عنوان رویکرد موج سوم مورد توجه قرار گرفته است، رفتار درمانی شناختی بوده که به انقلاب شناختی معروف شده است. ما در این مقاله ضمن معرفی اجمالی عواملی که باعث روابط فرازناشویی (خیانت) می‌شود، به بررسی شیوه‌های درمانی این رویکرد نیز پرداخت خواهیم کرد.

روابط فرازناشویی

خانواده هم مانند هر تشکل دیگری علاوه بر نیازهای عاطفی، جسمی و امنیت، قوانین و مقرراتی دارد که خروج از آن‌ها باعث لطمه به اعضای آن می‌شود. لزوماً خانواده‌های ناسالم جلوه‌ی بدی از خود در جامعه نشان نمی‌‎دهند و لزوماً همه عکس‌های دنیای مجازی که بانوان خندان و مردان را بی‌دغدغه و شاد نشان می‌دهند واقعی نیستند، به عبارت دیگر واقعیت زندگی آن‌ها را نشان نمی‌دهد.

نشانه های روابط فرازناشویی

با ما همراه باشید تا با نمونه‌هایی از رفتارهایی که ممکن است نشان دهنده‌ی خیانت باشد آشنا شویم:

• فاصله عاطفی زیاد می‌شود.
• رازهایی را از شما پنهان می‌کند.
• کم‌تر و کم‌تر با همدیگر وقت می‌گذرانید.
• بیش‌تر از قبل به سر و وضع خود می‌رسد.
• بدجنس‌تر از قبل شده است.
• کم‌تر به شما اهمیت می‌دهد.
• بیش‌ از حد حسود شده است.
• موقع دروغ گفتن مچش را می‌گیرید.
• هیچ وقت به شما نمی‌گوید کجا می‌رود.
• به طرز عجیبی خوب‌تر از قبل شده است.
• دیگر مثل سابق، شریک زندگی‌تان نیست.
• همیشه می‌خواهد بداند شما کجا می‌روید.
• به شما تهمت می‌زند.
• هر دو شما ناراضی هستید.
• زیاد خسته یا مریض می‌شود.
• گوشی تلفن همراه او مرموز است.
• دوستان جنس مخالف زیادی دارد.
• نمی‌تواند به چشمان شما نگاه کند.
• قبلا هم این کار را (خیانت) کرده است.
• همیشه جای که به شما می‌گویند نیستند.
• بیش ازحد به رابطه‌های شما انتقاد می‌کند.
• بیش از حد توضیح می‌دهد کجا بوده است.
• تماس‌های مشکوک و غیر قابل اعتمادی دارد.
• هیچ وقت برای عشق بازی پیش قدم نمی‌شود.
• تغییرات عمده‌ ای در برنامه‌ی روزانه‌اش می‌ دهد.
• به نظر می‌رسد یک سری دوست جدید پیدا کرده‌ است.
• از پاسخگویی به پرسش‌ های بی‌ غرض شما طفره می‌رود.
• چیز زیادی در مورد روزی که گذرانده است به شما نمی‌گوید.
• شما را تشویق می‌کند با دوستان خود بیش‌تر وقت بگذرانید.
• وقتی با او برخورد می‌ کنید، او برعکس، شما را محکوم می‌ کند.
• از برنامه‌هایی که با دوستان و یا با خانواده‌ شما دارید حذر می‌کند.

زندگی با یک همسر خیانت‌کار شاید یکی از سخت‌ترین کارها باشد. موقع تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه باید کرد هیچ پاسخ صحیحی وجود ندارد تنها باید با همسر خود ارتباط برقرار کرد و خود را سرزنش نکرد.

شما نشانه‌های روابط فرازناشویی را می بینید؟

دلایلی که همسرتان به شما خیانت کرده همیشه آشکار نیست و ممکن است احساس کنید که در این رابطه باید خودتان را سرزنش کنید، شاید فکر می‌کنید که از هم دور شده‌اید، یا که در اتاق خواب خیلی بهم نزدیک نشده‌اید و شاید اجازه داده‌اید کار، تمام وقت شما را بگیرد و زمان کافی را به رابطه خود اختصاص نداده‌اید، با این حال ممکن است این‌ها دلایلی باشند که به شما هشدار دهد باید بیشتر بر روی رابطه خود کار کنید، اما باید بدانید که هر کاری که انجام دهید هرگز نباید باعث شود همسرتان به شما خیانت کند و شما هرگز نباید خود را بخاطر اشتباه‌های همسرتان مقصر بدانید.

روابط فرازناشویی چند نوع است؟

• دون ژوان‌ها
• اعتیاد جنسی
• شبه روشنفکرها
• زیاد محدود شده‌اند و یا به آن‌ها شک زیادی است.
• اختلال شخصیتی‌ها مثل: نمایشی‌ها، مرزی‌ها، ضد اجتماعی‌ها.
• تنوع طلب هستند و ماجراجویی جزئی از شخصیت آن‌ها است.
• دنبال یک عشق رویایی می‌گردند که نوعی سایکو با وسواس است.
• کمبود عاطفی دارند (نیازمند پاداش، تعریف و توجه خاص هستند).
• بیش‌نرینگی در مردان (می‌خواهند سوپر من جذاب داستان‌ها باشند).
• وابستگی و ترس از تنهایی (همیشه جایگزین دارند که اگر همسرشان رفت تنها نمانند).
• بی‌وفایی تصادفی مثل تصادف رانندگی است. در محیط مناسب شخص مناسب وسیله خیانت می‌شود.
• عشوه‌گرها و خیانت‌گرهایی که دلایل آن‌ها سرگرمی، محبت ندیدن از همسر و کمبودهای عاطفی زمان کودکی است.

در روش درمانی‌ شناختی‌رفتاری بعد از بررسی و اطمینان از وجود نفر سوم در روابط زوجین به بررسی علت می‌پردازیم و بعد از تشخیص علت با توجه به نوع شخصیت و نیاز یا کمبود فرد، باید مورد مشاوره قرار گرفته، ذهنیت و خطاهای شناختی او اصلاح شود.

نحوه رفتار در مقابل روابط فرازناشویی

در صورت اطمینان یافتن از رابطه فرازناشویی همسر خود، این موارد را رعایت کنید:

• با شخص سوم ارتباط برقرار نکنید.
• جنبه‌های مثبت زندگی را در نظر بگیرید و صبور باشید.
• خشم خود را به گونه‌ای بیرون بریزید مثلا با نامه، سفر کوتاه معنوی و یا حتی فریاد در محیطی تنها.
• به هیچ وجه اجازه ندهید دیگران موضوع را متوجه شوند و از او هیولا نسازید تا شانس بازسازی رابطه شما کم نشود.

نگران نباشید همه مسائل دنیا قابل حل است، کافیست به یک نفر اعتماد کنید.

چطور شکست عاطفی خود را فراموش کنیم ؟

شکست عاطفی نوعی سوگ است با این تفاوت که در سوگ همه کنارتان هستند و می‌توانید احساسات و هیجانات منفی خودتان را بیان کنید اما در شکست عاطفی تنها هستید.
هر جدایی مانند از دست دادن یک عزیز دردناک و سخت است؛ به خصوص اگر این جدایی از کسی باشد که شما با اشتیاق و علاقه، آینده ایده آل خود را با او ترسیم کرده بودید، بنابراین عجیب نیست اگر بعد از بهم خوردن یک نامزدی، ببینیم که فرد برای کاهش درد و رنجش، رفتارهای خاصی را انجام می دهد. رفتارهایی که طبیعی هستند اما در دراز مدت می‌توانند خطر آفرین شوند.
به این رفتارها که برای کاهش درد هر فردی به آنها روی می‌آورد، مکانیزم دفاعی گفته می‌شود.

مکانیزم های دفاعی شکست عاطفی

مکانیزم‌های دفاعی اگر از شش ماه بیشتر ادامه پیدا کنند ممکن است مشکلات فراوانی را برای فرد ایجاد کند. این مکانیزم‌ها عبارتند از:

انکار

در این مکانیزم، فرد سعی می‌کند وجود مشکلات پیش از جدایی را انکار کند. خاطره‌های مبهمی از زندگی مشترک خود به یاد می‌آورد، سعی می‌کند روابطش را محدود کند و اجازه ندهد دیگران از وضعیت فعلی او با خبر شوند. اگر این مکانیزم به طول بی‌انجامد فرد تعامل‌های عاطفی اجتماعی‌اش را نسبت به دوستانش از دست خواهد داد.

دست‌کم گیری

برخی اوقات افراد مطلقه می‌گویند که طلاق آن طور که می‌گویند چیز بدی نیست؛ این افراد از درون در حال متلاشی شدن هستند و در بعضی موارد نیز دچار بیماری‌های جسمی و روحی شدیدی می‌شوند.

خردگرایی

در یک عبارت اگر بخواهیم خردگرایی را تعریف کنیم، باید بگوییم: حذف کردن جنبه‌های عاطفی یک ماجرای دردناک و نگاه کردن به آن با منطق و استدلال. کسی که از این مکانیزم استفاده می‌کند، جنبه احساسی مشکل جدایی‌اش را نادیده می‌گیرد و فقط به تجزیه و تحلیل آن می‌پردازد، او سعی می‌کند حرف‌های فلسفی و منطقی درباره طلاقش بگوید. مثل این که: «با این تصمیم هردویمان راحت هستیم»،  در کوتاه‌مدت این خردگرایی خوب است اما نباید از التیام زخم‌های احساسی غافل شد.

خشم

فرد در همه جا و در همه حال و شرایط همه خشمش از همسرش را به زبان می‌آورد، از او بدگویی می‌کند، سعی در انتقام‌جویی دارد و می‌گوید من نمی‌گذارم فراموش کند که با من چه کرده است، نمی‌گذارم آب خوش از گلویش پایین برود. اما غافل از اینکه خشم، خشم می‌آفریند و با این کار در یک دور باطل خصومت گرفتار می‌شود.

جابجایی

فرد بجای تمرکز بر همسر سابقش اشخاص دیگری مانند دوستان، خانواده، شغل، تحصیل و… را جایگزین او می‌کند. به کارهایی روی می‌آورد که وقتش را می‌گیرند و خود را وقف فرد، جمعیت، گروه یا کار خاصی می‌کند.

برخورد کردن

در چنین مکانیزمی فرد بیش از قبل به سر و وضع ظاهری‌اش می‌رسد. او وارونه‌سازی می‌کند، سعی می‌کند نشان دهد خیلی سرحال است، هیچ مشکلی ندارد و از همیشه خوشحال‌تر است. اگر این مکانیزم ادامه پیدا کند باعث دور شدن خانواده فرد از او خواهند شد.

عوامل شکست عاطفی

ما در روند درمان کسانی که به هر علتی دچار این حالات عاطفی منفی می‌شوند راه‌های مقابله با این سبک‌های دفاعی را پیدا می‌کنیم و به حل تعارض می‌پردازیم اما ابتدا لازم است عوامل زمینه‌ساز شکست عاطفی را پیدا کنیم که این عوامل عبارتند از:

• بی‌ثباتی هیجانی
• عزت نفس پایین
• طرحواره‌های ناسازگار
• عدم مهارت در نه گفتن
• ناتوانی در تحمل تنهایی
• داشتن تصویر آرمانی از عشق
• میل به انتقام گرفتن از والدین
• پایین بودن سطح دلبستگی ایمن
• عدم مهارت در ایجاد روابط صمیمی
• نادیده گرفتن علایم هشدار در رابطه
• ناتوانی در تحمل ناکامی و عدم تایید

عوامل بعدی تداوم بخش‌ها هستند که نشان‌دهنده علت‌های ناتوانی شخص در فراموش کردن است که عبارتند از:

• در خیالات زندگی می‌کند.
• امید به بازگشت رابطه را دارد.
• خاطرات خود را مدام یادآوری می‌کند .
• به موسیقی‌های همخوان با شکست گوش می‌دهد.
• از اطرافیان فرد و یا در دنیای مجازی در مورد او اطلاعات می‌گیرد.
• مدام در پی کشف علت پایان است و سوالات چرا و چگونه در ذهنش دارد.
• مدام نشخوار فکری دارد (نشخوار فکری: کجای رابطه اشکال داشتم یا اشتباه کردم؟(
• شعرها و متن‌های مربوط به شکست را می‌خواند و می‌نویسد و حتی در دنیای مجازی تکثیر می‌کند.
• تلاش اطرافیان را برای بد جلوه دادن طرف مقابل و آرام کردنش را سرتیتر صحبت‌هایش قرار می‌دهد..

بعد از کشف این عوامل با تکنیک بیان شده به حل تعارضات می‌پردازند.

مدت زمان پذیرش شکست عشقی در مردان و زنان

پژوهشگران معتقدند فردی که دچار شکست عشقی می‌شود به‌طور طبیعی زمانی کمتر از شش ماه لازم دارد تا مراحل فقدان و سوگ را طی کند و بر غم درونی‌اش مسلط شده و خود را با شرایط جدید سازگار کند، البته حمایت اطرافیان می‌تواند در کم شدن مدت زمان ذکر شده موثر باشد.
مردان دیرتر از زنان به پذیرش می‌رسند، این نکته هم قابل ذکر است که تحقیقات نشان می‌دهد میزان اندوهی که پس از شکست عاطفی تجربه می‌شود در زنان بیشتر از مردان است. اما زنان چون در مورد جزئیات رابطه خود با دیگران بیشتر از مردان صحبت می‌کنند زودتر می‌توانند مشکل خود را حل‌ و فصل کرده و به پذیرش برسند. مردان از آنجا که اغلب عادت به گفت‌وگو درباره روابط عاطفی خود ندارند مدت ‌زمان بیشتری برای رسیدن به پذیرش نیاز دارند و حتی در بعضی افراد شکست عشقی به‌طور کامل حل نخواهد شد.

چه زمانی می‌توان رابطه جدیدی را شروع کرد؟

گاهی دیده می‌شود افرادی که دچار شکست عشقی شده‌اند برای التیام درد و رنجشان سعی در برقراری رابطه با فرد جدیدی دارند. گرچه تحمل درد جدا‌ شدن یا دل‌کندن از معشوق با حضور یک فرد دیگر راحت‌تر است اما توصیه می‌شود تا زمانی که شکست عشقی در فرد به‌طور کامل حل و فصل نشده، وارد رابطه جدیدی نشود.
شروع یک رابطه جدید آن هم با هدف فراموش کردن معشوق قبلی سرانجام خوشایندی ندارد. چون بیشتر افرادی که قبل از رسیدن به پذیرش ارتباط جدیدی را با شخص دیگری شروع می‌کنند برای فرار از موقعیت ایجاد ‌شده و التیام زخم‌های عاطفی خود، دست به انتخاب‌های ناپخته و عجولانه می‌زنند. از این رو احتمال اینکه انتخاب اشتباهی داشته باشند و روابط پر تنش و شکست‌ عشقی دوباره‌ای را تجربه کنند، افزایش پیدا می‌کند لذا پیشنهاد می‌کنیم اگر با این مشکل مواجه شده‌اید و یا نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید از مشاوران همکده کمک بگیرید.