آیا درباره اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض چیزی شنیده‌اید؟ هر فرد ممکن است در طول دوران زندگی خود و به دلایل مختلف، رفتارهای متفاوتی داشته باشد. این رفتارها ممکن است به علت‌های متفاوتی باشد. علاوه بر خانواده دومین جایی که ممکن است فرد در آن مکان رفتارش دچار تغییر شود، جامعه است؛ اما این که بگوییم فقط جامعه یا فقط خانواده باعث این تغییرات رفتاری می‌شوند، درست نیست.
در واقع این تغییرات رفتاری باید به گونه‌ای مورد بررسی قرار گرفته گیرند که حتی کوچک‌ترین جزئیات در هر سنی از آن فرد بررسی شود. یک رفتاری که امروز می‌خواهیم درباره آن صحبت کنیم، رفتارهای مسئله ساز انقراض است. این رفتارها ممکن است در سنین مختلف به وجود بیایند.
رفتارهای مسئله ساز انقراض چیست؟
جهت اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض، باید ابتدا معنی آن را خوب بدانید. انقراض به طور رسمی به عنوان «حذف محرک‌ها یا تقویت‌کننده‌های بی‌قید و شرط قبلی» ارائه میشود؛ اما همچنین می‌تواند «عدم وجود شرایط احتمالی بین واکنش و تقویت‌کننده» را توصیف کند. اساساً این بدان معنی است که اگر رفتارهای آموخته شده تقویت نشوند، به تدریج از بین می‌روند.
به عنوان مثال اگر كودكی رفتار ناشایستی از قبیل پرتاب كردن چیزی با خشم به دلیل این که نمی‌خواهد به مدرسه برود از خود نشان می‌دهد و پدر یا مادری برای آرام كردن كودک به او اسباب‌بازی و شکلات بدهد، رفتار ضعیف او را تقویت می‌كنند. کودک آموخته است که رفتار نادرست منجر به پاداش میشود و بنابراین برای دستیابی به خواسته‌های خود، این کار را ادامه می‌دهد.
حال اگر والدین جهت اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض تصمیم بگیرند که با امتناع از دادن هیچ گونه پاداشی، تقویت این رفتار را متوقف کنند، کودک سرانجام دست از عمل خواهد کشید؛ زیرا دیگر این کار را با نتیجه مثبت مرتبط نمی‌کند.
برای دریافت مشاوره روانشناسی از وبسایت همکده کلیک کنید.
رفتار انقراض و روانشناسی
انقراض عمدتاً به شرطی سازی فرد مربوط میشود؛ نظریه‌ای که دکتر ایوان پاولوف، چهره قابل توجهی در مکتب رفتارگرایی یا روانشناسی رفتاری، همراه با افرادی مانند جان بی واتسون و بی اف اسکینر ارائه داد.
از آنجا که انقراض باعث از بین رفتن رفتارهای خاص میشود، در اینجا است که با تعریف کلی کلمه شباهت‌هایی دارد. با این حال تفاوت این است که انقراض در روانشناسی به معنی پاک کردن رفتار نیست که در بخش بعدی مورد بحث قرار خواهد گرفت. اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض مسئله اصلی ما است.
برخلاف انقراض در زیست‌شناسی که به ریشه کن کردن یک گونه اشاره دارد، مانند اتفاق میلیون‌ها سال پیش دایناسورها، تعریف روانشناسی از انقراض به این معنی نیست که رفتارها کاملاً از هستی حذف می‌شوند.
رفتارهای قدیمی چگونه باز می گردند؟
در حقیقت این امکان وجود دارد که کسی از طریق «بهبودی خود به خود» و «تجدید حیات» دوباره به رفتارهای قدیمی «بازگشت پیدا کند». این بدان دلیل است که یادگیری اصلی هنوز در حافظه طولانی مدت فرد وجود دارد و اگر زمان کافی پس از انقراض سپری شود، در نهایت پاسخ می‌تواند برگردد و این به بهبود خود به خودی اشاره دارد.
بهبود خود به خود در موارد بازگشت دهنده به رفتار قبلی، اصطلاحی است که پاولوف درمورد اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض ابداع کرده و به این معنی است که اگر بعد از انقراض زمان سپری شود، می‌تواند دوباره برگردد.
تجدید، به بازگشت پاسخ خاموش اشاره دارد؛ هنگامی که محرک شرطی از شرایط نابودی برداشته شود و در محرک دیگری آزمایش شود. از طرف دیگر اگر یک بار دیگر محرک بی‌قید و شرط پس از گذشتن از انقراض ارائه شود، احیای مجدد است و این یکی از ساده‌ترین راه‌های بازگشت رفتارهای قدیمی است.
اکتساب سریع چیست؟
در خصوص اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض، اکتساب سریع به این معنی است که اگر محرک شرطی شده و جفت‌های محرک بی‌قید و شرط پس از انقراض از سر گرفته شوند، پاسخ می‌تواند به سرعت به محرک شرطی برگردد.
اصطلاح تجدید حیات
اصطلاح تجدید حیات در زمینه اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض، به عنوان «ظهور پاسخ‌های قبلاً تقویت شده و سپس خاموش شده در طی یک دوره انقراض برای یک پاسخ متعاقباً آموخته شده» تعریف شده است.
به گفته انجمن روانشناسی آمریکا، مثالی از این موارد این است که اگر موش صحرایی با دو اهرم ارائه شود، فشار دادن اهرم A ابتدا فرآیند تقویت شده نام دارد و بعداً منقرض شده که منجر به تقویت فشار اهرم B میشود.
در نهایت فشار دادن A کاملاً متوقف میشود و فشار دادن روی B اتفاق می‌افتد. با این حال انقراض برای اهرم B ترتیب داده میشود که باعث کاهش فشار B میشود؛ اما این امر باعث افزایش یا تجدید قوا برای فشار دادن A میشود.
بنابراین از طریق هر یک از این مکانیسم‌ها، پاسخ‌های شرطی می‌توانند پس از انقراض بازگردند. اگر یک رفتار خاص قبلاً یاد گرفته شده باشد، در صورت فراهم شدن شرایط خاص، می‌توان دوباره آن را یاد گرفت.
انقراض برای تغییر رفتارهای ناسازگار
در اوایل مقاله اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض، سناریوی مربوط به والدین و کودک نمونه‌ای از انقراض بود و می‌توان استراتژی های از این دست را برای تغییر رفتار به کار گرفت. به این روش‌ها انقراض گفته میشود و اگر به طور مداوم عملی شوند، می‌توانند بسیار موفق‌آمیز باشند.
روش‌های انقراض عمدی بوده و به طور معمول بخشی از یک برنامه درمانی به نام تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی (ABA) هستند. این روش‌ها مبتنی بر علم رفتار و یادگیری هستند که توسط پاولوف و سایر روان‌شناسان رفتاری ایجاد شده‌اند. برای این که یک رفتار منقرض شود، باید رفتارهای هدف شناسایی شوند. رفتارهای جدید نیز باید انتخاب شوند. رفتار قبلی متلاشی شوند و روش‌ها معمولاً یکی از سه شکل مختلف را بررسی کنند.
این روش‌های اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض شامل موارد زیر می‌شوند:
- تقویت منفی
- تقویت مثبت
- تقویت خودکار
مثالی که قبلاً ذکر شد، نوعی رفتار نابودی بر اساس تقویت منفی است؛ زیرا والدین به جای پاداش دادن به کودک برای عمل کردن، اجازه می‌دهند کودک به این کار ادامه دهد و اصرار دارد که خواه ناخواه به مدرسه بروند؛ زیرا در نهایت احساس خشم به دلیل عدم تقویت به هیچ جایی نخواهد رسید. به همین دلیل گاهی از آن به عنوان انقراض فرار نیز یاد میشود.
تقویت مثبت
تقویت مثبت یکی از اصلی‌ترین راه‌های استفاده مردم از اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض است؛ زیرا اجازه می‌دهد رفتارهای منفی و ناسازگار را به رفتارهای مثبت و سازگار تغییر دهند.
حال اگر هدف والدین این است که کودک رفتارهای بهتری داشته باشد و مایل باشد در امور خانه کمک کند، به این رفتارها پاداش می‌دهند و با گذشت زمان، این رفتارهای جدید تکرار می‌شوند؛ زیرا از طریق پاداش مثبت تقویت می‌شوند. در نهایت اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض انجام میشود و دلهره‌ها به تدریج به سود اقدامات مفید از بین می‌روند.
تقویت خودکار
تقویت خودکار که به عنوان انقراض حسی نیز شناخته میشود، کمی ساده‌تر است؛ اما می‌تواند در حالات خاصی مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال اگر کسی مجذوب احساس و صدای کلیک کردن روی قلم شود، عمل انجام آن محرک و نوعی تقویت خودکار است.
با این حال اگر پدر یا مادری این قلم‌ها را برداشته و جای آن‌ها را بگیرد، به نوعی که این رفتار دیگر انجام نشود، این عمل به ناچار از بین می‌رود؛ زیرا آن‌ها دیگر نمی‌توانند این رفتار را انجام دهند.
ABA و تکنیک های انقراض
ABA و تکنیک‌های انقراض آن انعطاف‌پذیر بوده و تقریباً در مورد هر رفتاری قابل استفاده هستند. با استفاده از آن ها، فرد می‌تواند رفتارهای مفید را کاهش دهد و رفتارهای مفید و مهارت‌های مختلف همچون مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و تمرکز را جایگزین آن‌ها کند که می‌توانند نتایج زندگی روزمره را بهبود بخشند.عوارض انقراض
استفاده از اصلاح رفتار برای کاهش رفتارهای مسئله ساز انقراض، راهی عالی برای دستکاری تغییر رفتار است. با این حال به خصوص در مراحل اولیه فرآیند، با عوارض جانبی همراه است.
همکده تنها مشاور مورد نیاز شما!
اگر برای استفاده از روش‌های انقراض رفتاری شک دارید و نمی‌دانید باید از کجا شروع کنید، اصلاً نگران نباشید. همکده به عنوان اولین مرکز مشاوره آنلاین کشور، بهترین تیم مشاوره را در اخیتار شما قرار می‌دهد تا بتوانید با بهترین روش‌ها رفتارهای پرخطر کودک خود را اصلاح کنید.
