درمان تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی (ABA) رویکردی برای درمان است که بر استفاده از تقویت مثبت برای بهبود مهارت های  اجتماعی، رفتاری، ارتباطی و یادگیری متمرکز است. درمان ABA از اصول رفتاری برای تعیین اهداف، تقویت رفتارها و اندازه گیری نتایج استفاده می کند.

در دنیایی که زندگی می کنیم مشکلات و مسائل بسیاری وجود دارد. طبیعتاً ما همه مسائل را نمی توانیم پیش بینی کنیم. در زندگی بسیاری از چیزها ناگهانی اتفاق می افتد. همان طور که می دانید روان شناسی و مشاوره سعی دارد شما را در برابر ناملایمات روزگار مقاوم سازد. این کار باعث می شود شما با برخورد به یک مشکل سریع دچار ناامیدی نشوید. افرادی که دچار نامیدی می شوند هم نیاز به کمک دارند. اما گاهی اوقات بعضی از اشخاص توانایی کنترل ذهن خود را ندارند. در واقع این نوع افراد یک چالش برای هر روان شناسی ایجاد می کنند.

در ادامه می خواهیم ببینیم که درمان ABA چیست؟

 درمان ها نیز انواع مختلفی دارد. اضطراب و استرس یکی از اختلالات رایج در دنیای ما هستند. همه ما می دانیم که در زندگی ممکن است روزی دچار استرس یا اضطراب شویم. تا حدودی بخشی از این استرس و اضطراب طبیعی است. اما اگر ادامه پیدا کند می تواند زندگی ما را مختل کند. اضطراب و استرس اگر کنترل و درمان نشود می تواند جلوی موفقیت شما را در بخش های مختلف زندگی بگیرد. انواع مختلفی از اضطراب ها وجود دارد که برخی از آن ها را برای شما گفتیم. انواع درمان حمله اضطراب موضوع امروز ما است. در ادامه این مقاله که در وبسایت همکده به عنوان اولین و بزرگ ترین مرکز مشاوره تلفنی  روان شناسی در ایران و ارائه دهنده خدمات مشاوره و روان شناسی نوشته شده است می خواهیم در ارتباط با درمان ABA چیست؟

درمان ABA چیست؟

درمان تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی (ABA) رویکردی برای درمان است که بر استفاده از تقویت مثبت برای بهبود مهارت های رفتاری، اجتماعی، ارتباطی و یادگیری متمرکز است. درمان ABA از اصول رفتاری برای تعیین اهداف، تقویت رفتارها و اندازه گیری نتایج استفاده می کند. این روش اغلب به عنوان “استاندارد طلایی” در درمان اوتیسم توصیف می شود. این نوع از درمان به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد و نشان داده شده است که برای بهبود مهارت های خاص و کاهش رفتارهای مشکل ساز موثر است. همچنین بحث برانگیز است زیرا در برخی مواقع به عنوان بی احترامی و حتی غیرانسانی تلقی شده است.

درمان ABA ریشه در چه چیزی دارد؟

درمان ABA ریشه در اصول رفتارگرایی، به ویژه شرطی شدن عملگر و استفاده از پاداش ها و پیامدهای ایجاد رفتار دارد. در طول دهه های 1950 و 1960، متخصصان بهداشت روان از اصولی مانند اقتصاد نمادین در درمان شرایطی مانند اسکیزوفرنی و ناتوانی های رشدی استفاده کردند. بعداً، Ivar Lovaas، PhD، ABA را برای درمان اوتیسم اقتباس کرد. رویکرد او این بود که مهارت های رفتاری و اجتماعی را می توان آموزش داد در حالی که سایر رفتارها را می توان با اعمال پاداش و پیامدها از بین برد.

نکته ای در ارتباط با این زمینه

 بسیاری از رویکردهای جدید هنوز ریشه در اصول اولیه درمان ABA دارند، اما جنبه های مشارکت عاطفی و اجتماعی را نیز شامل می شوند.

چگونه از تحلیل رفتاری به عنوان درمان استفاده می شود؟

در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

انواع درمان ABA

تعدادی از انواع مختلف مداخلات را می توان به عنوان بخشی از درمان ABA استفاده کرد.

آموزش آزمایشی گسسته (DTT)

آموزش آزمایشی مجزا (DTT) شامل شکستن مهارت و آموزش مرحله به مرحله آن است. سه جزء این فرایند عبارتند از:

• سابقه قبلی (نشانه ای که باعث ایجاد رفتار می شود)
• رفتار (پاسخ به نشانه)
• نتیجه گیری (بعد از پاسخ چه اتفاقی می افتد)

هنگامی که رفتار با موفقیت ایجاد شد، فرد تقویت مثبت دریافت می کند، اما در صورت عدم موفقیت پاسخ مطلوب، پاداشی دریافت نمی کند.

مداخله رفتاری فشرده اولیه (EIBI)

این روش ممکن است در کودکان خردسال برای آموزش مهارت های اجتماعی، سازگاری، ارتباطات و عملکردی مورد استفاده قرار گیرد. معمولاً فردی، فشرده و جامع است.

مدل زودهنگام دنور (ESDM)

این تکنیک بر اساس تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی است و اغلب برای کودکان مبتلا به اوتیسم بین سنین 12 تا 48 ماه استفاده می شود. از فعالیت های بازی برای تقویت مهارت های شناختی، اجتماعی و زبانی استفاده می کند.

آموزش محیط طبیعی و ABA

پس از این که افراد از طریق آموزش آزمایشی مجزا مهارت هایی را کسب کردند، یادگیری و تمرین آن مهارت ها را در محیط های طبیعی تر آغاز می کنند. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است مهارت خاصی را بیاموزد و سپس آن را در خانه یا مدرسه شروع کند. درمان ABA نیز اغلب به دو روش مختلف انجام می شود. می توان از آن به عنوان یک برنامه جامع که مداخله فشرده ای را در بسیاری از محیط ها و شرایط ارائه می دهد، استفاده کرد. یا، می تواند بخشی از یک برنامه متمرکزتر باشد که ممکن است فقط شامل رفتارها یا موقعیت های خاصی باشد.

درمان جامع ABA

این رویکرد درمان هایی را ارائه می دهد که معمولاً هر روز چند ساعت طول می کشد. یک درمانگر یا تکنسین رفتاری حداقل چند ساعت در هفته و اغلب در زمینه های مختلف، مانند محیط خانه و مدرسه با فرد کار می کند. درمانگران مستقیماً با فرد کار می کنند، اما ممکن است با والدین و مراقبین نیز مهارت هایی را آموزش دهند که می تواند در خارج از جلسات درمانی ABA مورد استفاده قرار گیرد.

درمان ABA متمرکز

این نوع درمان ممکن است بر کمک به افراد در موقعیت خاصی که با مشکل رو به رو هستند متمرکز شود. همچنین ممکن است بر مهارت های خاصی تمرکز کند که فرد باید روی آن کار کند. فرد اغلب با درمانگر به صورت تک نفره کار می کند، اما ممکن است این مهارت ها را در گروه های کوچک یا در محیط های اجتماعی نیز تمرین کند.

تکنیک تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی

درمان ABA معمولاً شامل چند مرحله مختلف است. برنامه های درمانی متناسب با نیازهای فرد است. ارزیابی اولین مرحله از درمان ABA است. در این مرحله، کودک یا فرد با یک درمانگر ملاقات می کند، که در مورد نقاط قوت، ضعف، نیازها و اهداف سوال می پرسد. با استفاده از این اطلاعات، متخصص برنامه درمان را تدوین می کند.

جلسات درمانی گاهی اوقات به اندازه یک ساعت کوتاه است، اما اغلب چندین ساعت در یک زمان به طول می انجامد. آموزش مراقبت شامل ارائه حمایت و آموزش به والدین و سایر مراقبین و اعضای خانواده است. درمانگران مهارت ها و استراتژی هایی را به والدین و اعضای خانواده آموزش می دهند که به حفظ رفتارهای مطلوب در خانه، مدرسه و محیط اجتماعی کمک می کند.

کاربرد درمان تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی چیست؟

درمان ABA را می توان برای شرایط مختلف استفاده کرد، از جمله:

• اختلال اضطرابی
• درس
• اختلال نقص توجه یا بیش فعالی (ADHD)
• اختلالات طیف اوتیسم
• اختلال شخصیت مرزی (BPD)
• اختلالات رشدی
• اختلال وسواس جبری (OCD)
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• مشکلات خواب
• اختلالات مصرف مواد

مزایای درمان درمان تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی

درمان ABA اوتیسم را “درمان” نمی کند، اما می تواند برای آموزش رفتارهای مطلوب و کاهش یا از بین بردن رفتارهای نامطلوب استفاده شود. به عنوان مثال، ABA ممکن است در اوتیسم برای کاهش عصبانیت، آموزش آرام نشستن به کودک یا استفاده از کلمات برای درخواست استفاده شود. همچنین می تواند برای پاداش دادن به کودک به دلیل مهارت های ساده و پیچیده مانند مسواک زدن صحیح یا به اشتراک گذاری اسباب بازی با یک دوست استفاده شود. برخی از روش هایی که درمان ABA می تواند بر زندگی فرد تأثیر بگذارد عبارتند از:

• کسب و تمرین مهارتهای اجتماعی
• کاهش رفتارهای مشکل ساز
• توسعه حافظه و توانایی های شناختی
• بهبود روابط عاطفی با افراد دیگر
• بهبود مهارت های زبانی و ارتباطی
• بهبود توجه و تمرکز
• یادگیری مهارت های زندگی روزمره
• مدیریت احساس پرخاشگری و اضطراب

اثربخشی تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی

درمان ABA به یک رویکرد درمانی گسترده در درمان اوتیسم و ​​سایر بیماری ها تبدیل شده است. این ارتباط با بهبود در زمینه های کلیدی از جمله زبان، مهارت های اجتماعی و مهارت های سازگاری مرتبط است. یک مطالعه نشان داد که درمان جامع ABA طولانی مدت می تواند به کودکان اوتیسمی در بهبود مهارت های زندگی روزمره، رشد زبانی، توانایی های اجتماعی و عملکرد فکری کمک کند.

مطالعاتی در ارتباط با تجزیه و تحلیل رفتاری کاربردی

در سال 2011 مروری بر 27 مطالعه نشان داد که مداخلات ABA برای بهبود مهارتهای اجتماعی، رفتارهای سازگارانه، تواناییهای زبانی و مهارت های شناختی مثر است. این مداخلات همچنین برای کاهش پرخاشگری و اضطراب در کودکان و نوجوانان مفید بود،  یک مطالعه در سال 2012 نشان داد که کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم باید حداقل 25 ساعت در هفته به درمان جامع ABA دسترسی داشته باشند، که با بهبود مهارت های بازی، رفتارها، زبان و ارتباطات اجتماعی ارتباط دارد.

چگونگی تبدیل این نتایج به مزایای بلند مدت در طول زندگی هنوز در دست بررسی است. همچنین لازم به ذکر است که درمان ABA اوتیسم را درمان نمی کند بلکه هدف آن دستیابی به نتایج خاصی مانند اصلاح برخی رفتارهای مرتبط با اوتیسم است.