دلایل و علائم ابتلا به مانیا و هیپومانیا چیست ؟
هیپومانیا و مانیا دورانی از بیش فعالی و رفتارهای هیجان زده‌ای از جانب فرد است که تاثیر زیادی روی زندگی روزانه‌ی او دارد.
- هیپومانیا ورژن ملایم‌تری از مانیا است که برای زمان کوتاهی ادامه می یابد (برای چند روز)
- مانیا نوع شدیدتری است که برای زمان بیشتری ادامه می‌یابد (یک هفته یا بیشتر)
این اختلالات می‌توانند به عنوان بخشی از اختلالات روانی تجربه شوند (مانند اختلال دوقطبی، اختلال عاطفی فصلی، افسردگی پس از زایمان، اختلال اسکیزوفرنی) یا خودشان به تنهایی تجربه شوند.
هیپومانیا
هیپومانیا برای چند روز ادامه می‌یابد و شدت آن کمتر از مانیا است. این اختلال می‌تواند تاثیر مخربی روز زندگی شما داشته باشد و همچنین افراد دیگر ممکن است متوجه تغییراتی در حالت روانی و رفتار شما شوند. اما اغلب قادر خواهید بود بدون اینکه فعالیت‌های روزانه‌ی شما خیلی تحت تأثیر اثرات منفی قرار گیرند به زندگی خود ادامه دهید.
علائم هیپومانیا
علائم هیپومانیا می‌توانند شامل موارد زیر شوند:
شاید این حس‌ها را داشته باشید:
- شادی، هیجان زیاد و خوب بودن
- انرژی زیاد
- اجتماعی بودن
- افکار رقابتی
- خلاق و سرشار از ایده و برنامه ها
- حس می‌کنید می‌توانید کارها را بهتر و سریع‌تر از حالت عادی انجام دهید
- بی صبری، حساس شدن یا عصبانیت
- اعتماد به نفس، یا عزت نفس زیاد
- جذاب بودن یا میل جنسی زیاد
- بی قراری، مشکل در استراحت کردن
- بیشتر شدن حس ها (رنگ ها براق تر دیده می‌شوند، صداها بلند‌تر و اشیا زیباتر)
شاید این رفتارها را داشته باشید:
- فعال‌تر بودن نسبت به حالت عادی
- ریسک کردن
- خیلی دوستانه بودن
- زیاد صحبت کردن یا زیاد نوشتن
- کم خوابیدن
- شرکت داشتن در فعالیت‌های زیاد
- به عهده گرفتن مسئولیت‌های زیاد
- پوشیدن لباس‌های رنگی یا عجیب
- زیاد جک گفتن و شوخی کردن
- ساکن بودن برای او سخت است (مدام به اطراف رفته یا بی قرار است)
مانیا
مانیا برای یک هفته یا بیشتر ادامه می‌یابد و اثرات منفی شدیدی روی توانایی شما برای انجام کارهای روزانه دارد، اغلب به طور کامل آن‌ها را مختل یا متوقف می‌سازد. مانیای شدید خیلی جدی است و اغلب باید در بیمارستان درمان شود.
علائم مانیا
علائم مانیا هم می‌تواند شامل هر یک از علائم هیپومانیا باشد که در بالا آورده شده‌اند و همچنین می‌تواند شامل موارد زیر نیز باشد:
ممکن است موارد زیر را احساس کنید:
- به شکل غیرقابل کنترلی هیجان زده‌اید، مانند اینکه نمی‌توانید به قدر کافی سریع صحبت کنید
- افکار رقابتی و درهم
- حس می‌کنید خاص هستید و چیزهایی را می‌فهمید که دیگران متوجه نیستند
- باور دارید شکست ناپذیر هستند یا قدرت‌های خاصی دارید
- به سرعت حواستان پرت شده و نمی‌توانید روی چیزی تمرکز کنید
- بصیرت خود را از دست می دهید (متوجه نیستید رفتار شما عادی نیست یا می‌تواند مشکل ساز باشد)
- توهمات و پارانویا افکاری که دیگران متوجه نشده یا باهم به اشتراک نمی‌گذارند
- دیدن وسایل، شنیدن صداها، یا حس کردن چیزهایی که افراد دیگر متوجه نمی‌شوند
چطور رفتار می‌کنید:
- زیاد و سریع حرف زدن (رسیدن به نقطه‌ای که دیگران متوجه حرف‌های شما نشده یا شما را متوقف می‌سازند)
- پریدن به موضوعات نامرتبط یا گفتن چیزهایی که برای دیگران اهمیتی ندارد
- عصبانی، پرخاشگر یا بی ادب بودن
- انجام دادن یا گفتن چیزهایی نامناسب و دور از شخصیت شما
- اجتناب از محدودیت‌های اجتماعی
- فراموش می‌کنید به خودتان برسید، برای مثال فراموش می‌کنید چیزی بخورید یا بنوشید
- خطرات زیاد در زمینه‌ی امنیت
- مصرف زیاد الکل یا مواد
- خرج کردن نامناسب و زیاد پول
رفتارها و احساسات پس از یک دوره مانیا یا هیپومانیا
پس از یک دوره مانیا یا هیپومانیا شاید موارد زیر را در خود متوجه شوید:
- احساس ناراحتی یا خجالت در مورد رفتار خودتان داشته باشید
- تعهداتی پذیرفته یا مسئولیت‌هایی را قبول می‌کنید که حالا غیرقابل مدیریت به نظر می‌رسند
- تنها چند خاطره‌ی واضح از زمانی دارید که دچار مانیا بودید یا ممکن است اصلاً چیزی به یاد نیاورید.
- احساس خستگی زیاد داشته و نیاز به خواب و استراحت فراوان دارید
- اگر مانیا را به عنوان بخشی از یک مشکل روانی دیگر تجربه کردید، مانند اختلال دوقطبی یا اختلال اسکیزوفرنی، شاید در این دوران افسردگی را تجربه کنید
دلایل ابتلا به هیپومانیا یا مانیا
دلیل مشخص یا واضحی وجود ندارد که یک نفر چرا دچار این اختلال می‌شود. اغلب گفته می‌شود ترکیبی از فاکتورهای کوتاه و طولانی مدت وجود داشته و از یک فرد تا فرد دیگر تفاوت دارد.
علل متداول هیپومانیا یا مانیا عبارت اند از:
- مقدار زیاد استرس
- تغییرات در الگوهای خواب یا کم خوابی
- استفاده از محرک‌هایی مانند دارو یا الکل
- تغییرات فصلی (برخی افراد بیشتر در فصل بهار تجربه‌ی مانیا یا هیپومانیا دارند)
- تغییرات مهم در زندگی برای مثال تغییر خانه یا طلاق
- زایمان
- سوءمصرف مواد
- شکست یا از دست دادن یک نفر
- خشم، حملات روانی یا خشونت
- شرایط سخت برای زندگی مانند بیکاری، فقر، محرومیت اجتماعی یا بی خانمان شدن
- عوارض جانبی دارو
- عوارض جانبی بیماری فیزیکی یا مشکلات عصبی
- سابقه‌ی خانوادگی، اگر در خانواده‌ی خود عضوی دارید که تجربه‌ی اختلالات دوقطبی را داشته است بیشتر مستعد تجربه‌ی مانیا یا هیپومانیا هستید
- شیمی مغز ، شواهدی نشان می‌دهند که عملکرد عصب‌های مغز می‌توانند در بیماری نقش داشته باشند، اگرچه هنوز به طور قطعی ثابت نشده است.
درمان مانیا و هیپومانیا
چه درمان هایی مؤثر خواهد بود؟
درمان‌های متفاوتی برای مانیا و هیپومانیا وجود دارد. شاید حس کنید نیاز است گزینه‌های مختلفی را در کنار تکنیک‌های کمک به خود امتحان کنید تا علائم را به شکل درستی مدیریت نمایید.
قبل از شروع درمان، پزشک یا روان شناس شما باید تمامی گزینه‌ها را با شما بررسی کند و دیدگاه‌ها و اولویت‌های شما نیز باید در نظر گرفته شود.
- کمک گرفتن: افراد زیادی برای هیپومانیا یا مانیا به دنبال کمک نمی‌روند، برخی افراد این حس را لذت بخش یا هیجان انگیز دانسته و آن را مشکل نمی‌بینند و برخی شاید متوجه نشوند رفتارشان غیرعادی است یا باعث بروز مشکل می‌شود.
- معاینه فیزیکی : برای اطمینان از دریافت درمان درست پزشک شما باید معاینه‌های فیزیکی انجام دهد تا مطمئن شوید مانیا یا هیپومانیا از عوارض جانبی بیماری یا داروها نیستند، از جمله داروهای ضدافسردگی
- گفتار درمانی
- داروها
- درمان الکترومغناطیسی
- حمایت هایی بر پایه ی اجتماع
- خدمات مربوط به شرایط بحرانی
راه های پیشگیری از مانیا و هیپومانیا
- تمرین بهداشت خواب
- محدود کردن زمان دیدن وسایل الکترونیکی
- توجه به بدن و تمرین نفس کشیدن عمیق
- حذف کافئین
- ورزش کردن
- مراقبت از ارتباط جنسی