فراموشی از علت تا درمان

افراد مبتلا به فراموشی معمولا از هویت و مهارت های حرکتی خود آگاهی دارند؛ اما برخی از آنها در به یادآوری خاطرات جدید و برخی دیگر در واقعیت ها یا تجربیات گذشته خود با مشکل روبرو می شوند. فراموشی خفیف، جزئی از روند پیری محسوب می شود؛ اما از دست دادن حافظه یا عدم توانایی در یادآوری خاطرات جدید، ممکن است نشان دهنده یک اختلال فراموشی در شما باشد.

علائم فراموشی

علامت اصلی فراموشی، از دست دادن حافظه یا عدم توانایی در به یادآوردن خاطرات جدید است. اگر به فراموشی مبتلا باشید، در به خاطر آوردن واقعیت ها، وقایع، مکان ها یا جزئیات خاص با مشکل روبرو خواهید شد. در این شرایط شما ممکن است در به یادآوردن جزییات صبحانه ای که امروز خورده اید و یا حتی در مورد اسم اطرافیان تان با مشکل روبرو شوید.

انواع فراموشی

انواع مختلفی از فراموشی وجود دارند که عبارتند از:

فراموشی رتروگراد

در مبتلایان به فراموشی رتروگراد و یا همان برگشتی، فرد در یادآوری خاطرات فعلی و قبلی خود دچار مشکل می شود. این نوع فراموشی ابتدا حافظه های فعلی فرد را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما به مرور زمان می تواند بر روی خاطرات کودکی فرد تاثیر بگذارد. بیماری هایی مانند زوال عقل باعث فراموشی تدریجی رتروگراد می شوند.

فراموشی پیش رونده

افراد مبتلا به فراموشی آنتروگرید در یادآوری خاطرات جدید خود دچار مشکل می شوند. این نوع از فراموشی ممکن است موقتی باشد. به طور مثال برخی افراد در هنگام ترک الکل به این نوع فراموشی مبتلا می شوند؛ اما آسیب دیدگی بر روی مغز و قسمت هیپوکامپ آن می تواند منجر به بروز فراموشی آنتروگرید دائمی شود. هیپوکامپ در شکل گیری خاطرات نقش بسیار مهمی دارد.

فراموشی کلی گذرا

فراموشی کلی گذرا (TGA) یک وضعیت قابل درک نیست. مبتلایان به این نوع فراموشی، دچار آشفتگی یا تحریک خواهند شد که ممکن است در طی چند ساعت بارها و بارها اتفاق بیفتد. افراد مبتلا به فراموشی کلی گذرا، قبل از حمله، حافظه خودشان را از دست می دهند و بعد از آن، وقایع رخ داده را به یاد نمی آورند. دانشمندان تصور می کنند که TGA در نتیجه فعالیت شبه تشنج یا انسداد از رگ های خونی تأمین کننده مغز رخ می دهد. این نوع فراموشی بیشتر در بزرگسالان و سالمندان رخ می دهد.

فراموشی کودکان

در این نوع از فراموشی، اکثر افراد سه تا پنج سال اول زندگی خودشان را به خاطر نمی آورند. این نوع فراموشی بسیار رایج و به فراموشی نوزادان یا کودکان معروف است.

شایع ترین علت های فراموشی

زوال عقل

به نظر می رسد وضعیت حافظه در مغز افراد، به سن آنها بستگی دارد. فراموشی و اختلال در یادآوری خاطرات می تواند ناشی از اختلال در مغز و برخی از بیماری ها مانند آلزایمر و سایر انواع زوال عقل باشد. افراد مبتلا به زوال عقل معمولاً در مرحله اول از بیماری در به یادآوری خاطرات اخیر خود دچار مشکل می شوند؛ اما فرد خاطرات قدیمی تر را به یاد می آورد.

کمبود اکسیژن

در برخی شرایط آنوکسی می تواند منجر به فراموشی موقتی شود.

آسیب به هیپوکامپ

هیپوکامپ بخشی از مغز و سیستم لیمبیک و حافظه است. هیپوکامپ در شکل گیری، سازماندهی و بازیابی خاطرات نقش موثری دارد. از طرفی هم سلول های تشکیل دهنده آن، حساس ترین سلول های مغزی هستند. به نحوی که آنها به راحتی در اثر کمبود اکسیژن و سموم مختل می شوند. هر نوع اختلال در هیپوکامپ می توانند شکل گیری خاطرات جدید را مختل کند. آسیب دیدگی هیپوکامپ در هر دو نیمه مغز می تواند منجر به فراموشی کامل آنتراگراد شود.

 جراحت سر

هر نوع صدمه و ضربه سر و همچنین سکته مغزی، تومورها و عفونت ها نیز می توانند منجر به آسیب دیدگی مغز شوند. این آسیب ها می تواند به نوبه خود بر روی حافظه تاثیر بگذارند و منجر به مشکلات دائمی حافظه شوند. ضربه مغزی معمولاً خاطرات ساعات، روزها یا هفته ها قبل و بعد از آسیب دیدگی را مختل می کند.

 استرس

 استرس شدید همچنین می تواند باعث فراموشی شود. در صورت بروز این شرایط، ذهن افکار، احساسات یا اطلاعاتی را رد می کند. نوع خاصی از فراموشی تجزیه، به نام فوگا تجزیه، می تواند منجر به سرگردانی غیر منتظره شود. همچنین می تواند منجر به فراموش کردن سایر جزئیات زندگی فرد بیمار شود.

الکتروشوک درمانی

 درمان با الکتروشوک برای افسردگی یا سایر شرایط بیماری های می تواند منجر به فرموشی شود. در این شرایط، فراموشی ممکن است هفته و یا ماه ها بعد از شوک درمانی رخ می دهد. از طرفی هم برخی بیمارانی که تحت شوک درمانی قرار می گیرند، ممکن است فراموشی آنتروگراد را تجربه کنند که معمولاً ظرف 2 هفته پس از درمان برطرف می شود.

علت های برگشت پذیر فراموشی

بسیاری از مشکلات پزشکی می تواند باعث از دست دادن حافظه یا سایر علائم مشابه زوال عقل شوند. بیشتر این شرایط قابل درمان هستند. پزشک می تواند شما را از نظر شرایطی که باعث اختلال در برگشت پذیری حافظه می شود، بررسی کند.

دلایل احتمالی از دست دادن حافظه برگشت پذیر، عبارتند از:

• داروها،

•  داروهای خاص یا ترکیبی از داروها می توانند باعث فراموشی یا گیجی شوند.

• کم کاری تیروئید،

• کم کاری تیروئید می تواند باعث فراموشی و سایر مشکلات تفکر شود.

• بیماری های مغزی، 

• تومور یا عفونت در مغز می تواند باعث مشکلات حافظه یا سایر علائم مشابه زوال عقل شود.

• ضربه یا آسیب جزئی در سر،

• آسیب به سر در اثر سقوط یا تصادف، حتی اگر هوشیاری خود را از دست ندهید، می تواند باعث مشکلات حافظه شود.

• اختلالات عاطفی، 

• استرس، اضطراب یا افسردگی می تواند باعث فراموشی، گیجی، مشکل در تمرکز و مشکلات دیگری شود که فعالیت های روزمره را مختل می کند.

• اعتیاد به الکل،

•  اعتیاد به الکل مزمن می تواند توانایی های ذهنی را به طور جدی مختل کند. الکل همچنین با تعامل با داروها می تواند باعث کاهش حافظه و بروز فراموشی می شود. مصرف کوتاه مدت الکل می تواند باعث فراموشی آنتروگرادی شود. اعتیاد به الکل در طولانی مدت می تواند باعث سندرم ورنیکه-کورساکوف هم گردد. مبتلایان به این بیماری در شکل گیری خاطرات جدید با مشکل مواجهه می شوند.

• کمبود ویتامین B-12.

•  کمبود ویتامین B-12 که بیشتر در سالمندان دیده می شود، می تواند باعث مشکلات حافظه شود.

راه های تشخیص فراموشی

پزشک همچنین ممکن است از آزمایش های شناختی برای بررسی وضعیت حافظه بیمار استفاده کند. به عنوان مثال، پزشک برای بررسی علائم آسیب های مغزی MRI ​​یا CT اسکن و یا آزمایش خون را برای بررسی کمبودهای تغذیه ای، عفونت یا سایر موارد تجویز می کند.

گزینه های درمانی فراموشی

برای درمان این اختلال، پزشک علت اصلی بیماری را بررسی می کند، به عنوان مثال:

•  با این حال، بهبودی معمولاً طی شش تا نه ماه اتفاق میفتد.
• فراموشی ناشی از زوال عقل اغلب غیر قابل درمان است. با این حال، پزشک ممکن است داروهایی برای بهبود یادگیری و حافظه فرد بیمار تجویز کند.

در صورت از دست دادن حافظه مداوم، پزشک ممکن است کار درمانی را توصیه کند. کاردرمانی در یادگیری اطلاعات و مهارت های جدید به فرد کمک کند. درمانگر همچنین می تواند نحوه استفاده از وسایل کمکی و تکنیکی برای سازماندهی اطلاعات را به بیمار بیاموزد.

راه های پیشگیری از بروز فراموشی

برای پیشگیری و کاهش خطر مشکلات حافظه ای، می توانید راهکارهای زیر را در نظر بگیرید:

• به اندازه کافی آب بنوشید.
• از مصرف الکل یا مواد مخدر خودداری کنید.
• در طول زندگی خود از نظر جسمی فعال باشید.
• هنگام ورزش هایی که شما را در معرض خطر ابتلا به ضربه مغزی قرار می دهد از کلاه ایمنی استفاده کنید.
• یک رژیم غذایی مناسب برای قلب از جمله میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های کم چرب را رعایت کنید.
• در طول زندگی خود از نظر ذهنی فعال باشید. به عنوان مثال، در کلاس های هنر شرکت کنید، کتاب های جدید بخوانید و بازی های چالش برانگیز ذهنی انجام دهید.

چه موقع به دکتر خود مراجعه کنید؟

 بدون شک وی برای تعیین میزان اختلال حافظه و تشخیص اصلی وضعیت شما آزمایشات تشخیصی را تجویز می کند و سوالاتی را از می پرسد. پزشک شما ممکن است در صورت تشخیص زوال عقل یا اختلالات حافظه شما را به یک روانشناس و یا روان پزشک ارجاع دهد.

مهمترین مسئله در هنگام بروز علائم این اختلال در شما این است که حتما برای تشخیص علت اصلی و پیشگیری از بروز عوارض آن اقدام کنید. برخی افراد سعی می کنند مشکل این اختلال خود را مخفی کنند و حتی آن را نادیده بگیرند.

 اما تشخیص بیماری در مراحل اولیه بیماری بسیار مهم و حتی چالش برانگیز است. اگر فکر می کنید مشکل این اختلال شما به مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی و یا سایر بیماری های روانی مربوط می شود، با یک مشاور و یا روان شناس تماس بگیرید.

شما در هنگام تماس با یک مشاور و روانشناس، ضمن مطرح کردن مشکلات خودتان می توانید اهداف زیررا پیگیری کنید:

• برای مدیریت علائم، درمان را شروع کنید.
• توانایی لازم برای حل و فصل مسائل مالی یا حقوقی را به دست آورید.
• از بروز عوارض احتمالی و حتی مزمن شدن وضعیت خودتان جلوگیری کنید.
• هم خودتان و هم سایر اعضاء خانواده تان در مورد مشکلات مربوط به حافظه و فراموشی اطلاعات لازم را کسب کنید.

 اگر تصمیم گرفته اید، یک مشاور حرفه ای و با تجربه در زمینه مشکلات روانی و حتی حافظه خود پیدا کنید، اگر واقعا به این موضوع اعتقاد دارید که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و اگر دوست دارید یک روند درمانی مشاوره در یک بستری کاملا امن و محرمانه داشته باشید، ما خدمات مشاوه ای همکده را به شما معرفی می کنیم.

مشاور شما ممکن است برای تشخیص و ارائه راهکارهای بهتر، سوالات زیادی از شما بپرسد. برخی از سوالاتی که مشاور ممکن است از شما بپرسد، عبارتند از:

• آیا الکل می نوشید؟
• مشکلات حافظه شما از چه زمانی آغاز شد؟
•  داروهای بدون نسخه و مکمل های غذایی را مصرف می کنید؟