فراموشی به شکل مشکلاتی در حافظه یا عدم توانایی برای بازیابی اطلاعات از مغز شما تعریف می شود. با وجودی که این فراموشی می تواند بخشی عادی از روال افزایش سن باشد اما با این حال ممکن است نشانه ای از بیماری بوده یا نتیجه ی عوارض جانبی داروها یا برخی روال های درمانی باشد.

مغز شما یکی از پیچیده ترین بخش های بدنتان است که مسئول انجام فرایندهای تقریبا پیچیده ای می باشد، از جمله چگونه نگه داشتن اطلاعات و کمک به یادآوری خاطرات. خاطرات شما به شکلی باور نکردنی اهمیت دارند زیرا ان ها پایه و اساس یادگیری چیزهای جدید هستند. کسی که فراموش می کند چطور باید بخورد در طولانی مدت از کمبود مواد غذایی رنج خواهد برد. در شرایط عمیق تر، خاطرات کمک می کنند زندگی شما غنی شده و باعث می شوند بتوانید با احساسات خود ارتباط برقرار کنید، با دیگران ارتباط برقرار کنید و شخصیت خود را آشکار سازید.

• نکته قابل توجه

خاطرات شما می توانند کوتاه مدت یا طولانی مدت باشند و به شکل های مختلفی در مغز شما ذخیره خواهند شد. خاطرات کوتاه مدت با بخش قدامی مغز اداره خواهند شد. این نوع از خاطرات فورا تبدیل به خاطرات طولانی مدت نمی شوند. قبل از اینکه این ها به بخش هیپوکامپ منتقل شوند زمانی طول خواهد کشید. از طرف دیگر بخش هیپوکامپ وابسته یا بخش های دیگری است که مسئول تنظیم ادراکات حسی برای نگهداری از یک نسخه ی کامل از خاطرات می باشند. برای مثال زنی که زایمان کرده است از چیزهایی که در طول این اتفاق دیده، شنیده یا حس کرده است برای خود خاطره ای طولانی مدت خواهد ساخت.

زمانی که این ارتباطات توسط اعصاب برقرار می شوند الگوها درست خواهند شد.

این ها مشکلاتی کوچک در حافظه هستند که ممکن است اتفاق بیفتد. این بخشی عادی از روال افزایش سن است. درست ماند صدا دادن زانوها، چروک شدن پوست یا تار شدن دید.

کارهای زیر شاید بتوانند به شما کمک کنند:

• برای خودتان یادداشت بنویسید.
• بازی با لغات انجام داده یا مرتبا جدول حل کنید.
• هر روز کلید خودروی خود را در جای مشخصی قرار دهید.

از انجایی که فراموشی و از دست دادن کوتاه حافظه می تواند نشانه ای از آلزایمر باشد شاید نگران باشید که این شکاف های کوچک در حافظه نشانه ای از وجود مشکلی جدی تر باشند. آلزایمر بیماری ای است که روی افراد زیادی تاثیر گذاشته و اثرات آن در سنین بالای 65 سال برگشت ناپذیر است.

علل دیگر از دست دادن حافظه

در بیشتر موارد زیاد جای نگرانی نیست. تنها به این دلیل که کلمات کلیدی را فراموش می کنید یا نام کسی را از یاد برده اید به این معنا نیست که شما مبتلا به آلزایمر هستید. شما ممکن است بر اثر روال عادی افزایش سن کمی فراموشی گرفته باشید.

شرایطی که می توانند منجر به فراموشی و از دست دادن حافظه شوند عبارتند از:

• بیماری
• افسردگی
• مصرف الکل
• عوارض جانبی داروها
• نداشتن ویتامین B12  کافی یا کم بودن سطح تیروئید
• استرس و نگرانی به هر شکلی که باشد، مانند استرس از دست دادن همسر یا مرگ یکی از عزیزان یا نگرانی برای بازنشستگی

فراموشی و از دست دادن حافظه: چه چیزهایی عادی است.

یکی از علائم جدی از دست دادن حافظه این است که شما متوجه نیستید مشکلی برایتان وجود دارد. اعضای خانواده اغلب از خود شما نگران تر به نظر می رسند. اگر عزیزانتان با شما در مورد حافظه و فراموشی صحبت می کنند نگرانی های آن ها را از صمیم قلب پذیرفته و نزد یک پزشک بروید.

در اینجا چک لیستی آورده ایم که نشان می دهد چه چیزهایی عادی بوده و برای چه علائمی باید نگران باشید.

عادی: قرارهای روزانه ی خود را فراموش می کنید اما بعدا آن ها را به یاد می اورید.

باید نگران باشید: از دوستان و خانواده بارها و بارها در مورد جزئیات یک موضوع سوال می کنید و یا نیاز دارید کارهایی که قبلا خودتان انجام می داده اید حالا را برای شما انجام دهند.

عادی: در نوشتن برنامه های خود اشتباه می کنید.

باید نگران باشید: برای برنامه ریزی یا حل مشکلاتی که قبلا برای شما ساده بودند حالا مشکل دارید. انجام کارهایی که در آن اعداد دخیل هستند برای شما دشوار است مانند پرداخت قبض های ماهانه یا دنبال کردن یک دستور غذایی.

عادی: هرازگاهی در تنظیمات مایکروویو یا کنترل تلویزیون نیاز به کمک دارید.

باید نگران باشید: نمی توانید با فر کار کنید یا به جایی که با آن آشنایید برانید.

عادی: فراموش می کنید در کدام روز هفته هستید اما کمی بعد به یاد می آورید

باید نگران باشید: ناگهان خودتان را در جایی دیده و نمی دانید کجا هستید و چرا به انجا رفته اید

عادی: تغییراتی در قدریت بینایی متناس با سن خود دارید

باید نگران باشید: مشکلاتی در رنگ ها، مسافت یا قوه ی ادراک خود دارید. جلوی آینه می ایستید و متوجه نیستید این تنها انعکاسی از خودتان است

• نکته قابل توجه

عادی: نمی توانید فورا کلمه ی درست را به یاد بیاورید

باید نگران باشید: هرچیزی را با نام اشتباه صدا می زنید. در میانه ی یک جمله متوقف شده و نمی دانید داشتید در چه موردی حرف می زدید

عادی: هرازگاهی عینک یا ریموت ماشین را گم می کنید

باید نگران باشید: اشیا را در جاهایی عجیب می گذارید و نمی توانید کارهای قبلی تان را برای پیدا کردن ان به یاد بیاورید.

عادی: هرازگاهی تصمیم اشتباه می گیرید.

باید نگران باشید: اغلب در مورد مسائل مالی انتخاب های نادرست دارید. نمی توانید خودتان را تمیز و مرتب نگه دارید.

عادی: گاهی از کار، خانواده و درخواست های اجتماعی احساس خستگی دارید.

باید نگران باشید: نمی توانید فعالیت ها یا تفریحاتی که دوست داشته اید را ادامه دهید. نمی خواهید با دیگران زمان بگذرانید زیرا تغییراتی را در خود حس می کنید.

عادی: سبک خاص خود در کارها را داشته و گاه اشتباه می کنید.

باید نگران باشید: وقتی روال ها تغییر کرده یا از نقطه ی آسایش خود مقداری فاصله می گیرید به سادگی احساس ناراحتی می کنید. اغلب گیج، مضطرب، مشکوک، افسرده و ترسیده هستید.

فراموشی مرتبط با وضعیت سلامت

برخی وضعیت های خاص در سلامت شا می توانند مشکلاتی جدی در جافظه ایجاد کنند. این مشکلات باید بعد از شروع درمان رفع شوند. برخی از این مشکلات که می توانند باعث فراموشی شوند عبارتند از:

• عوارض جانبی داروها
• نوشیدن مقدار زیاد الکل
• برخی از اختلالات تیروئید، کلیه یا کبد
• تومورها، لخته های خونی یا عفونت هایی در مغز
• آسیب رسیدن به سر، مانند بیهوشی بر اثر افتادن یا تصادف
• نخوردن غذاهای سالم به مقدار کافی یا دریافت کم ویتامین ها و مواد معدنی در بدن فرد ( مانند ویتامین B12)

پزشک باید مشکلاتی جدی مانند این ها را در اولین فرصت درمان نماید.

فراموشی مرتبط با مشکلات عاطفی

مشکلات سلامت روان، مانند استرس، اضطراب و افسردگی، می توانند باعث شوند فرد فراموش کار شده و شاید با زوال عقل اشتباه گرفته شوند. برای مثال کسی که به تازگی بازنشست شده یا درگیر کنار امدن با مرگ یکی از خویشاوندان یا دوستان خود است ممکن است احساس تنهایی، ناراحتی، نگرانی یا کسل بودن داشته باشد. تلاش برای برخورد با این تغییرات در زندگی باعث می شوند فرد احساس گیجی و فراموشی داشته باشد.

فراموشی و گیجی ایجاد شده با این احساسات اغلب موقت بوده و وقتی احساسات محو شوند از بین خواهد رفت. مشکلات عاطفی می توانند با حمایت دوستان و خانواده کم شوند اما اگر این حس برای بیش از دو هفته ماندگار شد باید از یک پزشک یا مشاور کمک بگیرید. درمان می تواند شامل مشاوره، دارو یا هردو باشد. فعال بودن و یادگیری مهارت های جدید می تواند به فرد کمک کند احساس بهتری داشته و حافظه ی او به نوعی بهبود یابد.

فراموشی مرتبط با زیاد شدن سن

فراموشی می تواند بخشی عادی از افزایش سن باشد. با زیاد شدن سن فرد، تغییراتی در تمام بخش های بدن ایجاد خواهد شد از جمله در مغز. در نتیجه برخی افراد متوجه می شوند زمان بیشتری لازم دارند تا بتوانند چیزهای جدید را یاد بگیرند، آن ها مانند قبل نمی توانند اطلاعات را به یاد بیاورند و چیزهایی مانند عینکشان را گم می کند. این ها اغلب نشانه هایی از فراموشی خفیف هستند نه مشکلات جدی در حافظه مانند بیماری آلزایمر.

جبرانی برای فراموشی و از دست دان حافظه

مشابه همان تمریناتی که برای پیری سلامت و سلامت فیزیکی شما لازم است مرتبط با سلامت حافظه نیز می باشد. بنابراین با برداشتن گام هایی در همان ابتدا می توانید از کاهش شدید قدرت شناختی و حافظه ی خود جلوگیری کرده و با بهبود بخش های دیگر در زندگی می بینید حافظه ی شما نیز بهتر خواهد شد.

• فردی اجتماعی باشید.کسانی که زیاد در اجتماع نبوده و با خانواده و دوستان ارتباط ندارند نسبت به کسانی که ارتباطاتی قوی در اجتماع دارند در خطر بالاتری برای مشکلات حافظه هستند. ارتباطات رودرروی با کیفیت می توانند به شدت استرس را کاهش داده و دارویی قوی برای مغز است، در نتیجه زمانی را برنامه ریزی کنید تا در کنار دوستان خود باشید، عضو یک گروه کتابخوانی شوید یا به دیدن موزه ها بپردازید. اگر می خواهید مغزتان از این دیدارها سودی ببرد در این مدت تلفن خود را کنار گذاشته و کاملا روی کسانی تمرکز کنید که در کنارشان هستید.
• سیگار را کنار بگذارید. سیگار کشیدن خطر مشکلات عروقی که می توانند باعث سکته و انقباض رگ هایی که مسئول اکسیژن رسانی به مغز هستند را زیاد خواهد کرد. وقتی سیگار را کنار می گذارید مغز شما به سرعت از بهبود گردش خون سود خواهد برد.
• استرس خود را کنترل کنید. کورتیزول، هورمون استرس، به مرور زمان به مغز شما آسیب زده و می تواند باعث بروز مشکلات در حافظه شود. اما حتی قبل از این اتفاق، استرس و اضطراب می تواند باعث مشکلات شناختی شود. وقتی استرس داشته یا نگران هستید به احتمال بیشتری از مشکلات فراموشی رنج برده و در یادگیری و تمرکز خود مشکل خواهید داشت. اما تکنیک های مدیریت ساده ی استرس می توانند این اثرات مضر را به حداقل برسانند.

• نکات قابل توجه

• خواب کافی داشته باشید. داشتن خواب خوب شدن با زیاد شدن سن برای تحکیم حافظه ضروری است، فرایند شکل گیری و نگهداری از خاطرات جدید که در نتیجه می توانید بعدا آن ها را به یاد بیاورید. کمبود خواب رشد عصب های جدید در هیپوکامپ را کاهش داده و باعث مشکلات در حافظه، تمرکز و تصمیم گیری می شود. حتی این ها می توانند منجر به افسردگی شوند – یک قاتل دیگر حافظه ی شما.
• مراقب چیزی که می خورید باشید. مقدار زیادی میوه و سبزیجات خورده و چای سبز بنوشید. این غذاها حاوی آنتی اکسیدان های زیادی هستند که می توانند مانع از تخریب سلول های مغزی شوند. غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا3 (مانند سالمون، ماهی تن، گردو و دانه ی کتان) برای مغز و حافظه ی شما عالی هستند. خوردن کالری های زیاد می تواند خطر مشکلات شناختی و فراموشی را زیاد کند.
• مرتبا ورزش کنید. یک روال ورزشی منظم را برای خودتان شروع کنید، از جمله تمرینات قدرتی، این ها می توانند خطر زوال عقل را تا 50 درصد کاهش دهند. بعلاوه ورزش در کسانی که همین حالا دچار مشکلات فراموشی شده اند سرعت پیشرفت را کند خواهد کرد.

منابع:

مرکز مشاوره همکده

https://www.healthline.com/