اختلال اضطرابی در کودکان

اضطراب یکی از حالات روانی خاص است که به دلایل مختلفی اتفاق می افتد. این مسئله حتی در سنین کودکی هم مشاهده می شود. طبیعی است که اختلال اضطرابی در کودکان هر از چند گاهی احساس نگرانی یا اضطراب را در کودکان و والدین ایجاد کند. به طور مثال کودک ممکن است زمانی که مدرسه یا مهدکودک را شروع می کند، دچار اضطراب شود. این مسئله زمانی که انتقال به منطقه یا محل زندگی جدید انجام می شود هم بروز می کند.

اما برای برخی از کودکان ، اضطراب هر روز بر رفتار و افکار آن ها تأثیر می گذارد و در مدرسه ، خانه و زندگی اجتماعی آن ها تداخل ایجاد می کند. این زمانی است که شما نیاز به کمک حرفه ای خواهید داشت. در این حالت می توانید با مشاوره تلفنی روان شناسی مسائل را با راهنما در میان بگذارید. البته می توانید با مراجعه به اولین و بزرگترین مرکز مشاوره، مرکز همکده از خدمات ویژه و متخصصان آن نیز بهره ببرید. اما در ادامه قصد داریم به بررسی اختلال اضطرابی در کودکان بپردازیم.

چه عواملی باعث بروز اختلال اضطرابی در کودکان می شود؟

همه ما انسان ها با واکنش های طبیعی نسبت به جنگ یا فرار متولد شده ایم. اقدامی که به اجدادمان کمک می کرد تا از شکارچیان و تهدید های دیگر فرار کنند. زمانی که می ترسیم یا استرس داریم، بخشی از مغز ما در کنترل شرایط، باعث ایجاد احساس عصبی یا ترسناکی می شود که آن را اضطراب می نامیم. در حالی که هر فردی گاهی اوقات اضطراب را تجربه می کند ، افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی احساس نگرانی می کنند. این افراد گمان می کنند کنترل اضطراب دشوار است و عملکرد آن ها را مختل می کند. عوامل بیولوژیکی ، خانوادگی و محیطی وجود دارد که ممکن است در یک کودک تبدیل به اختلال اضطراب شود.

عوامل بیولوژیکی

مغز دارای مواد شیمیایی ویژه ای است که انتقال دهنده های عصبی نامیده می شوند و پیام هایی را برای کنترل احساس فرد ارسال می کنند. سروتونین و دوپامین دو انتقال دهنده عصبی مهم هستند که ، اگر از بدن خارج شوند ، می توانند احساس اضطراب ایجاد کنند.

عوامل خانوادگی

همانطور که کودک می تواند موهای قهوه ای ، چشمهای سبز و ظاهر والدین را به ارث ببرد، می تواند اضطراب والدین خود را هم به ارث برد. علاوه بر این، کودک ممکن است اضطراب را از اعضای خانواده و دیگران که به طور محسوسی در اطراف کودک تحت استرس یا اضطراب هستند، بیاموزد. به عنوان مثال ، کودکی که والدین او کمال گرا هستند ممکن است کمال گرا نیز شوند. والدین همچنین می توانند بدون این که متوجه شوند با نحوه پاسخگویی به کودک خود در اضطراب کودک خود سهیم باشند. یک تجربه آسیب زا (مانند طلاق ، بیماری یا مرگ در خانواده) نیز ممکن است باعث شروع یک اختلال اضطرابی شود.

چه حوادثی موجب ایجاد اضطراب در کودکان می شود؟

برخی از کودکان با اضطراب متولد می شوند و کم تر از دیگران توانایی کنار آمدن با استرس را دارند. همان طور که اشاره کردیک کودکان می توانند اضطراب را از محیط اطراف خود هم بیاموزند. اما برخی از کودکان پس از حوادثی دچار اختلات اضطرابی می شوند. این حوادق که بیشترین تاثیر در کودکان را دارد عبارتند از: به طور مرتب مورد جا به جایی خانه یا مدرسه قرار می گیرند، مشاجره های مداوم پدر و مادر، مرگ بستگان یا دوستان نزدیک، در یک حادثه به شدن به شدت بیمار شده یا آسیب دیده اند، مسائل مربوط به مدرسه مانند امتحانات یا زورگویی دیگر کودکان و مورد سواستفاده قرار گرفتن.

علائم اضطراب در کودکان

اختلالات اضطرابی شایع ترین مشکل بهداشت روانی در دوران کودکی است و بسیاری از کودکان دارای اختلال اضطراب هستند. اما چگونه می توان تشخیص داد که کودک دارای اختلال اضطراب است یا این که به طور لحظه ای از مئله ای مضطرب شده و احساس نگرانی می کند. همه بچه ها اضطراب را تجربه می کنند. ترس و نگرانی خاصی برای گروه های سنی خاص معمول است. به عنوان مثال ، کودکان خردسال اغلب از صداهای بلند، غریبه ها، چهره های تیره و تخیلی می ترسند.

بیشتر این ترس ها با بزرگتر شدن کودک از بین می رود. با این حال، اگر این ترس ها یا نگرانی های دیگر به حدی زیاد شود که در عملکرد روزمره کودک تداخل ایجاد کنند (از فعالیت ها اجتناب می کنند، نمی توانند آرام شوند یا تمرکز کنند)، ممکن است نشانه ای از اختلال اضطرابی کودک باشند. موقعیت های جدید ، وظایف چالش برانگیز و حتی افراد ناآشنا هر از چندگاهی باعث ترس و اضطراب در کودکان می شود. اما علائم اضطراب در کودکان ممکن است نمود های خاصی داشته باشند که در ادامه به بیان آن ها می پردازیم. علائم اضطراب در کودکان عبارتند از:

• سختی در تمرکز کردن
• نخوابیدن یا شب بیداری با خواب های بد
• درست غذا نخوردن
• تحریک پذیری، عصبانیت سریع و از کنترل خارج شدن
• دائما نگران بودن
• داشتن تفکرات منفی
• احساس تنش و ناخوشایندی
• استفاده بیش از حد از سرویس بهداشتی
• گریه های مدام
• شکایت از درد های شکمی و احساس ناخوشی

برخی از ترس ها و اضطراب ها نیز در سنین خاصی رخ می دهند. این ها شامل موراد زیز هستند:

• اضطراب از غریبه ها از ۷ تا ۹ ماهگی شروع می شود.
• فوبیا تاریکی، هیولاها، حشرات و حیوانات در کودکان پیش دبستانی
• ترس از ارتفاع یا طوفان در کودکان کم سن تر در مدرسه و فوبیا در بچه های با سن بالاتر در سنین نوجوانی در مدرسه

علائم اختلال اضطراب کودکان در شاخه های مختلف

مانند بزرگسالان ، کودکان همچنین می توانند اختلالات اضطرابی دیگری نیز داشته باشند، که از اضطراب جدایی و وسواس تا حمله های وحشت را شامل می شود. در حالی که علائم اضطراب جدایی به راحتی قابل تشخیص است، کودکی که از رفتن به مدرسه ، تنها خوابیدن یا رفتن به جایی بدون والدین امتناع می ورزد ، تشخیص سایر اختلالات اضطرابی کمی دشوارتر به نظر می رسد. به عنوان مثال کودکان مبتلا به اختلال وسواس فکری، ممکن است درمورد برخی چیزاها مدام فکر کنند که نشانه ای از روند وسواس می باشد. این کودکان حتی می توانند درباره برخی کار ها،  از خود رفتار های تکراری نشان دهند. مثلا می توانند وسواس ذهنی خود را با شستن زیاد دست ها یا تکرار بیش از حد کلمات نشان دهند.

اگرچه در کودکان غیر معمول است، حملات هراس و پانیک نوع دیگری از اختلال اضطراب است که در سال های بعدی و خصوصا در نوجوانی بیشتر دیده می شود. کودکانی که دچار حمله وحشت می شوند، علائمی را از خود بروز می دهند که عبارتند از: تپش قلب یا ضربان سریع قلب، تعریق، تکان های شدید، احساس تنگی نفس، احساس خفگی، درد قفسه سینه، حالت تهوع یا شکم درد، سرگیجه، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، لرز یا  گرگرفتگی، از دست دادن کنترل و احساس غیرواقعی بودن. از بین همه اختلالات اضطرابی در کودکان ، توهم انتخابی شاید موردی باشد که معمولاً نادیده گرفته می شود ، زیرا مردم فکر می کنند این کودکان بسیار خجالتی هستند. این کودکان در موقعیت هایی که انتظار می رود صحبت کنند، اغلب مضطرب و ناراحت به نظر می رسند و نمی توانند ارتباط برقرار کنند.

وسواس های رایج در کودکان مبتلا به اختلال اضطرابی

کودکانی که دچار اختلال اضطرابی هستند علاوه بر علائم خاص، ممکن است دچار وسواس هایی هم شوند. وسواس هایی که در کودکان رایج هستند و نمود های بیرونی خاصی محسوب می شوند عبارتند از: ترس از آلوگی یا میکروب، توجه زیاد به تقارن، نظم و دقت، وسواس های مذهبی، توجه به خوش شانسی و بدشانسی، افکار جنسی یا پرخاشگرانه، ترس از بیماری یا آسیب رسیدن به خود و خانواده و اصوات و کلمات ناگهانی. اگر این وسواس های رایج را مشاهده می کنید، سعی کنید از مشاوره تلفنی روان شناسی یا مشاوره حضوری استفاده کنید.

 چگونه می توان از اختلال اضطرابی کودکان جلوگیری کرد؟

کمک کردن به کودک در اولین نشانه های نگرانی و اضطراب به شما و کودک کمک می کند تا از شرایط سخت بعدی جلوگیری کنید و در مقابل اختلال اضطرابی کودکان اقدامات مهمی را صورت دهید. برای این که بتوانید از اختلال اضطرابی کودک جلوگیری کرده و به او کمک کنید باید اقداماتی را صورت دهید. در مقابل فرزند خود آرام باشید ، زیرا او اغلب به دنبال چگونگی واکنش در شرایط جدید و نامشخص است. از ایجاد شرایط به شدت اطمینانی خودداری کنید. در عوض به کودک یاد دهید که چگونه می توان این مشکل را برطرف کرد. با این روش می توانید به او اطمینان بیشتری دهید.

سعی نکنید به طور پیوسته کودک را از محیط و موقعیت ها اضطراب زا دور کنید.این امر ممکن است به طور موقتت دریشانی کودک را از بین ببرد اما این امکان را به وجود می آورد که اصطراب رشد بیشتری داشته باشد. همین مسئله می تواند در آینده مسائل سخت تری را پدید آورد. مهم ترین اقدامی که می توانید برای کمک به کودک انجام دهید، صحبت کردن در مورد اضطراب یا نگرانی است. سعی کنید قبل از هر اقدامی درباره اضطراب کودکان بیشتر بخوانید. اطلاعات مناسبی را درباره والدین کودکان مضرب و نحوه رفتار کسب کنید. شما می توانید در این زمینه از مشاوره تلفنی روان شناسی هم کمک بگیرید. اگر اختلال اضطراب به تدریج شدید تر می شود به دنبال کمک از افراد آگاه باشید.