علائم پارانویید
پارانویا به درک یا شک و تردیدی اشاره دارد که فرد تصور می کند دیگران نسبت به او رفتارهای پرخاشگرانه یا قصد ازار رساندن را دارند. ( برای مثال “آن ها می خواهند به من آسیب برسانند )” در حالی که در واقعیت اصلا دلیلی برای این سوءظن ها وجود ندارد. کسانی که علائم پارانویید را تجربه می کنند باور دارند دیگران آن ها را تعقیب کرده و ایده های توهمی در مورد خودشان دارند و فکر می کنند شخصیت اصلی سناریوهای افراد دیگر هستند، در حالی که در واقعیت توجه کمی به ان ها دیده می شود. آن ها اعتماد خود به دیگران را از دست داده و اغلب در شرایط شک و تردید باقی می مانند.
احساسات کم پارانوئید چیزی متداول است اما پارانوئید شدید می تواند باعث ترس شدید و اضطراب شود و می تواند تاثبیر قابل توجهی روی عملکرد اجتماعی فرد داشته باشد. احساسات پارانوئید می توانند در بسیاری از اختلالات روانی دیده شوند، از جمله شیزوفرنی، و دیگر بیماری های مرتبط که می توانند روی عملکرد مغز اثر بگذارند، این بیماری ها متفاوت اند از بیماری الزایمر گرفته تا ام اس. سم زدایی بدن از الکل یا مصرف مواد مخدر می توانند منجر به احساسات پارانوئید شوند.
نکته مهم درباره علائم پارانویید
پارانوئید می تواند نشانه ای از اختلال دوقطبی باشد. این مشکل اغلب همراه با دیگر مشکلات در سلامت روان خواهد بود، مانند شیزوفرنی. تعریف پارانوئی می تواند متغیر باشد، از توضیح دادن یک حس خفیف از ناراحتی تا الگوهای استرس شدید و حاد فکری که نشان می دهند سلامت روان فرد در معرض خطر قرار دارد.
اگر در شرایطی خاص یا در مقابل فرد خاصی عصبی شده یا احساس راحتی نمی کنید شاید بگویید احساسات پارانوئید را تجربه می کنید. افراد زیادی هستند که گاه شک و تردید نسبت به فرد خاصی را تجربه می کنند که به نظر می رسد مانند خودشان نیست و زمانی که با او صحبت می کنند ممکن است از اصطلاح پارانوئید برای توصیف نگرانی های خود استفاده کنند.
با این وجود برای کسانی که مبتلا به بیماری های روانی مانند اختلال دوقطبی هستند تجربه ی پرانوئید می تواند دائمی، ناخوشایند و حتی خطرناک باشد. توهمات پارانوئید می تواند نشانه ای از اختلال دوقطبی باشد.
تشخیص اختلال دوقطبی برای شما به این معنا نیست که بدانید قطعا پارانوئید را تجربه می کنید بلکه مهم است نشانه هایی را بشناسید که اگر تفکرات توهمی را تجربه کردید باید چه کار کنید.
علائم دیگر پارانوئید
- اختلالات توهمی
- داروها
- اختلال شخصیتی پارانوئید
- کمبود خواب
- روان پریشی یا جنون
علائم اختلال شخصیتی پارانوئید چه هستند؟
کسانی که مبتلا به اختلال شخصیتی پارانوئید هستند همیشه گارد می گیرند و باور دارند دیگران به طور مداوم در تلاش هستند تا به آن ها اسیب زده، رفتار نامناسبی داشته و تهدیدشان کنند و این باورهای بی اساس، در کنار عادات دیگر، عدم اعتماد و سرزنش کردن دیگران، ممکن است با توانایی آن ها برای ایجاد رابطه ی نزدیک تداخل داشته باشد.
- برای استراحت کردن مشکل دارند.
- خصومت جو، سرسخت و غیرمنطقی هستند.
- بیش از حد حساس بوده و انتقادهای نادرستی از دیگران دارند.
- نمی توانند اشتباها دیگران را ببخشند و در مقابل همه گارد می گیرند.
- در سخنان بی منظور دیگران یا نگاه های بی منظور آن ها معانی پنهانی را می خوانند.
- نمی توانند متوجه نقش خود در مشکلات یا مشاجرات شوند و همیشه باور دارند که حق با آن هاست.
- اغلب در روابط سرد بوده و از دیگران فاصله می گیرند و شاید حسود بوده و بخواهند افراد دیگر را در کنترل خود داشته باشند.
- شک کردن به تعهدات، صداقت یا قابل اطمینان بودن دیگران، باور به اینکه دیگران از ان ها استفاده کرده یا فریبشان می دهند.
- تمایلی ندارند به دیگران اعتماد کرده یا اطلاعات شخصی خود را بروز دهند، از ترس اینکه این اطلاعات را زمانی علیه خودش استفاده کنند.
- تهدیدهایی را نسبت به خودشان حس می کنند که برای دیگران ملموس نیست. آن ها اغلب با عصبانیت به دیگران واکنش نشان داده و به سرعت می خواهند هرچیز را تلافی کنند.
علائم پارانویید بالینی
یک متخصص روان شناس می تواند از یک تشخیص بالینی پارانوئید برای شرح دادن یک روش مختل فکری یا وضعیت عاطفی استفاده کند که می تواند منجر به توهمات شود. برای مثال فردی که باور دارد سازمان های امنیتی در حال تعقیب کردن ان ها هستند رفتارهای پارانوئید را از خود نشان می دهد.
پارانوئید واقعی با عدم اعتماد و شک و تردید واقعی و غیرقابل منطقی به دیگران تعریف می شود. این احساسات هیچکدام بر پایه ی حقیقت نیستند و ممکن است به توهمات آزاردهنده تبدیل شوند. باورهای قوی ای که غیرحقیقی، نادرست و با احتمالات کم هستند.
پارانوئید نشانه ای است که می تواند بخشی از مشکلات متعدد باشد، از جمله:
- سکته ی مغزی
- صرع
- زوال عقل
- شیزوفرنی
- اختلال دوقطبی
- اختلالات هذیان
- اختلال شخصیتی پارانوئید
- بیماری های مغزی و تومورها
- برخی از انواع داروهای تجویز شده
- مسمومیت مغزی که با مصرف دارو یا الکل با برخی سموم ایجاد شده است.
- عفونت هایی که می تواند روی مغز اثر بگذارد مانند ویروس کمبود ایمنی بدن یا HIV
علل، علائم و درمان پارانوئید
وقتی علائم پارانویید با یکدیگر همراه شده و تداخل یابند تفکرات فرد در پارانوئید در اختلال شخصیتی مرزی مشابه با همان توهمات پارانوئید نخواهد بود. فردی که توهامت پارانوئید را تجربه می کند حس می کند دیگران می خواهند او را آزار داده یا تعقیب کنند. پارانوئید توهمی ریشه در باورهای اشتباهی دارد که هیچ پایه و اساسی در واقعیت ندارد و حقیقت درست مقابل ادراک او از آزار دیدن است.
علائم پارانویید در اختلال دوقطبی
اگر مبتلا به اختلال دوقطبی هستید ممکن است پارانوئید بالینی را در طول بخش هایی تجربه کنید. این ها می تواند نشانه ای از یک بیماری روانی باشد، وضعیتی که در آن تماس خود با واقعیت را از دست خواهید داد. اگر افسردگی و این مشکلات روانی در شما شدید باشند به احتمال بیشتری روان پریشی همراه با اختلال دو قطبی را تجربه خواهید کرد.
روان پریشی به ندرت دیده می شود. جدا از اختلال دوقطبی، این مشکل اغلب همراه با دیگر مشکلات در سلامت روان دیده می شود مانند شیزوفرنی.
علائم روان پریشی عبارتند از:
- الگوهای نامرتب فکری و گفتاری
- توهمات (باورهای پارانوئید و اشتباه در مورد افراد و موقعیت ها)
- افکار مختل (افکاری که بین موضوعات غیرمرتبط در گردش هستند.)
- چیزهای خیالی (شنیدن، دیدن یا احساس کردن چیزهایی که واقعی نیستند.)
علت اصلی پارانوئید هنوز درست مشخص نیست. تحقیقات می گویند کسی که مبتلا به یک بیماری روانی است و مبتلا به ایده یا توهماتی در مورد علت اصلی می باشد، برخی محرک ها در زندگی یا محیط می توانند نقشی روی ظهور علائم داشته باشند.
هذیان و توهمات در اختلال دوقطبی
محرک های اصلی و بالقوه ی پارانوئید عبارتند از:
- بی خوابی
- انزوای اجتماعی
- شروع، توقف یا تغییر داروها
- استفاده یا ترک موادی مانند الکل یا داروهای قاچاق
- قرار گرفتن در معرض انواعی از سموم و برخی مواد شیمیایی ( رنگ، گازوییل و حشره کش ها )
- استرس، مشکلات بعد از سانحه یا تغییرات مهم در سبک زندگی ( مانند از دست دادن کار، مرگ یکی از عزیزان، قربانی یک جرم شدن، یا داشتن بحران های مهم در سلامت )
- برخی داروهایی که روی مغز اثر می گذارند مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون، صرع، سکته، تومورهای مغزی
- داشتن استعداد ژنتیکی برای پارانوئید، سابقه ی خانوادگی بیماری های روانی یا تجربه کردن حوادث سخت یا خشونت در دوران کودکی و اوایل بزرگسالی
بزرگسالان با سن بیشتر به احتمال بیشتری توهمات یا تفکرات پارانوئید را در نتیجه ی تغییرات مرتبط با سن در شنیدن، دیدن یا احساسات دیگر تجربه می کنند. برای مثال تحقیقات نشان داده اند بزرگسالان مسن تر ممکن است بعد اینکه قدرت شنوایی خود را از دست دادند ممکن است پارانوئید را تجربه کنند.
مثال هایی از افکار پارانوئید
پارانوئید برای هر فرد خود را به شکل متفاوتی نشان می دهد اما انواع متداول آن عبارتند از:
- شما فکر می کنید کسی چیزی را از شما دزدیده است، به شما می خواهد آسیب زده یا شما را بکشد.
- حس می کنید همه به شما خیره هستند یا در مورد شما صحبت می کنند.
- فکر می کنید دیگران از عمد سعی دارند تا شما را از چیزی محروم کرده یا باعث شوند حس بدی پیدا کنید.
- باور دارید دولت، سازمان ها یا فردی شما را تعقیب کرده یا برای شما جاسوس گذاشته است.
- از حالات چهره ی دیگران ( افراد غریبه یا دوستان ) برداشت می کنید که جک هایی می گویند که همه مرتبط با شماست.
- فکر می کنید دیگران به شما می خندند یا در مورد شما پشت سرتان حرف هایی را زمزمه می کنند ( این ها می توانند با توهماتی همراه باشند.)
چه چیزی باعث اختلال شخصیتی پارانوئید می شود؟
علت اصلی اختلال شخصیتی پارانوئید شناخته شده نیست اما این احتمال وجود دارد که ترکیبی از فاکتورهای بیولوژیکی و روان شناسی است. حقیقت این است که اختلال شخصیتی پارانوئید بیشتر در کسانی متداول است که خویشاوندان نزدیکی مبتلا به شیزوفرنی دارند و این یک رابطه ی ژنتیکی بین این دو اختلال را نشان می دهد. تجربیات در دوران کودکی، از جمله آسیب های شدید روانی یا عاطفی، می توانند نقشی در رشد اختلال شخصیتی پارانوئید داشته باشند.
اختلال شخصیتی پارانوئید چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر علائم پارانویید فیزیکی وجود داشته باشند پزشک ارزیابی شرایط را با اجرا کردن یک تست پزشکی کامل و بررسی سابقه ی روانی شما انجام می دهد و اگر مشکل در شما تشخیص داده شد نیاز به یک تست فیزیکی وجود دارد. با وجودی که تست های آزمایشگاهی خاصی برای تشخی اختلالات شخصیتی وجود ندارد پزشک شاید از تست های تشخیصی متنوعی کمک بگیرد تا بیماری های فیزیکی که می توانند عامل مشکل شما باشند را بررسی نماید.
اگر پزشک هیچ دلیل فیزیکی ای برای علائم شما پیدا نکند ممکن است بیمار را به روان شناس ارجاع دهد، کسی که مخصوص آموزش دیده است تا بیماری های روانی را تشخیص داده و درمان کند. روان شناسان از مصاحبه های تخصصی و ابزارهای ارزیابی برای بررسی اختلال خصیتی فرد استفاده می کنند.
اختلال شخصیتی پارانوئید و علائم پارانویید چگونه قابل درمان است؟
کسانی که مبتلا به اختلال شخصیتی پارانوئید هستند اغلب خودشان به دنبال درمانی نمی روند زیرا خودشان متوجه نمی شوند که مشکلی دارند. وقتی فرد برای درمان برده می شود روان درمانی (نوعی از مشاوره) برای اختلال شخصیتی پارانوئید استفاده می شود. درمان به احتمال زیاد روی افزایش مهارت های تطابقی کلی تمرکز دارد و همچنین بهبود واکنش های اجتماعی، ارتباطات و عزت نفس فرد.
از آنجایی که اعتماد فاکتور مهمی در روان درمانی است درمان چالش زا خواهد بود زیرا افراد مبتلا به این اختلال شخصیتی اغلب به دیگران اعتماد ندارند. در نتیجه افراد زیادی که مبتلا به اختلال شخصیتی پارانوئید هستند اغلب برنامه ی درمانی خود را دنبال نمی کنند.
دارو اغلب فاکتور اصلی در درمان اختلال شخصیتی پارانوئید نیست. با این وجود داروهایی مانند داروهای ضداضطراب یا داروهای ضد افسردگی ممکن است در صورت شدید شدن علائم تجویز شوند و یا اگر بیمار از یک مشکل روانی دیگر رنج ببرد مانند اضطراب یا افسردگی.