پارانوئید
پارانوئید فکر کردن و حس کردن این است که مداوما در حال تهدید هستید حتی اگر هیچ شواهدی (یا خیلی کم) وجود دارد که کسی شما را تهدید می کند. افکار پارانوئید می توانند به شکل توهم تعریف شوند. انواع تهدیدهای متفاوتی وجود دارد که باید از آن ترسیده و نگران آن باشید.
افکار پارانوئید می توانند سوءظن هایی اغراق آمیز باشند. برای مثال یک زمان فردی جمله ی زشت و زننده ای را در مورد شما گفته است و حالا باور دارید او احساس نفرتی نسبت به شما دارد.
در پارانوئید، ترس های شما تقویت و زیاد شده و هرکسی که می بینید را در این شبکه اضافه می کنید. حس می کنید شما در مرکز این دنیای تهدیدآمیز هستید.
شما ممکن است در مورد چه چیزهایی افکار پارانوئید داشته باشید؟
هرکس در پارانوئید تجربه ی متفاوتی را خواهد داشت. اما در اینجا مثال هایی از افکار متداول و رایج برای پارانوئید آورده شده اند.
شاید شما فکر کنید:
- شما در خطر آسیب فیزیکی یا کشته شدن هستید.
- کارها و اعمال شما با افراد دیگر اختلال پیدا می کنند.
- شما در کنترل هستید یا دولت سعی دارد شما را هدف قرار دهد.
- دیگران در تلاش هستند تا پول شما را گرفته و اموالتان را تصاحب کنند.
- افراد دیگر سعی دارند شما بد دیده شوید و یا شما را از چیزی محروم کند.
- افراد دیگر سعی دارند از جملات دوپهلو یا کنایه استفاده کنند تا در خفا شما را تهدید کرده یا باعث شوند حس بدی پیدا کنید.
- حس می کنید دیگران پشت سر شما حرف می زنند و یا سازمان هایی چه در جهان واقعی و چه در دنیای مجازی در حال تعقیب کردن شما هستند.
شاید همیشه این افکار به صورت قوی و جدی در ذهن شما باشند و یا گاهی که در شرایط استرس زایی قرار می گیرید به سراغتان بیایند. این افکار می توانند باعث استرس زیادی برای شما شده و یا اینکه شاید اهمیت خیلی زیادی به آن ها ندهید.
اغلب افراد در مورد تهدید شدن یا آسیب رساندن به خود افکاری پارانوئید دارند اما شما مممن است این افکار را در مورد تهدید یا اسیب زدن به افراد دیگر، به فرهنگ و باورهای خود یا به کل جامعه نیز تجربه کنید.
چه چیزهایی را می توان افکار پارانوئید دانست؟
افکار پارانوئید در مورد ایده هایی برای چطور بودن در مقابل افراد دیگر و کارهایی که ممکن است انجام دهند می باشد. سخت است بتوانید بفهمید که یک فکر شک برانگیز پارانوئید است یا نه. افراد مختلف بر سر اینکه چه چیزی را یک فکر پارانوئید می نامند اختلاف نظر دارند. شاید هر کس دیگری به شما بگوید افکارتان پارانوئید هستند ( یک دوست، خانواده، یا پزشکتان ) اما خودتان این طور فکر نمی کنید.
مردم در مورد خطرات به شکل های مختلفی فکر کرده و چیزهای متفاوتی را به عنوان شواهد خوب یا بد برای افکار شک برانگیز می دانند. برخی افراد ممکن است چیزهای مختلفی را پایه و اساس این شواهد بدانند.
در نهایت این شما هستید که باید برای خودتان تصمیم بگیرید.
افکار شک برانگیز به احتمال زیاد پارانوئید هستند اگر:
- جای تعجبی نیست اگر شما فرد تنهایی هستید.
- با وجود گفته ها و تصدیقات دیگران شما بازهم افکاری شک برانگیز دارید.
- سوءظن های شما بر اساس احساسات و شواهدی مبهم هستند.
آیا پارانوئید در واقع یک مشکل در سلامت روان است؟
افکار پارانوئید می توانند هرچیزی بوده و از خفیف تا خیلی شدید متغیر باشند و این تجربیات می توانند با یکدیگر تفاوت داشته باشند. این ها بستگی دارند که شما چقدر:
- شما چقدر به این افکار پارانوئید باور دارید.
- چقدر در مورد افکار پارانوئید خود فکر می کنید.
- این افکار پارانوئید چقدر شما را ناراحت می کنند.
- این افکار پارانوئید چقدر با زندگی هر روزه ی شما تداخل ایجاد کرده اند.
اغلب افراد در نقطه ای از زندگی خود پارانوئید ملایم را به نوعی تجربه می کنند شاید چیزی حدود یک سوم ما. اغلب این را پارانوئید غیر کلینیکی می نامند. این نوع از افکار پارانوئید اغلب به مرور زمان تغییر می کنند در نتیجه شما متوجه می شوید این افکار درست و منطقی نبوده یا اینکه تنها سعی می کنید این افکار پارانوئید را متوقف کنید.
و در انتهای دیگر این رشته پارانوئید خیلی شدید قرار دارد (که پارانوئید کلینیکی یا توهمات آزاردهنده نامیده می شوند) گر پارانوئید شما شدید باشد به احتمال بیشتری نیاز است که تحت درمان قرار گیرید.
پارانوئید می تواند یک نشانه از این مشکلات در سلامت روان باشد:
- پارنوئید شیزوفرنی: نوعی از شیزوفنی که در آن افکار پارانوئی شدید را تجربه می کنید.
- اختلال هذیان گویی (از نوع آزاردهنده) نوعی از بیماری های جنون که در آن توهمات اصلی شما مرتبط با آسیب دیدن هستند.
پارانوئید چگونه می تواند روی من اثر بگذارد؟
ممکن است در نتیجه ی افکار پارانوئید چیزهای مختلفی را حس کرده یا کارهای خاصی را انجام دهید. این چیزها می توانند باعث شوند در آن زمان حس کنیم بی پناه هستیم – اما در طولانی مدت می توانند افکار پارانوئید شما را بدتر کنند.
-
رفتارهای امن
رفتارهای امن (یا گشتن برای کسب امنیت) چیزهایی هستند که باعث می شوند احساس امنیت پیدا کنید. برای مثال ممکن است از افراد یا کارهای خاصی دور بمانید، زیاد در خانه بمانید و یا از لباس های محافظ استفاده کنید.
اگر حس می کنید کسی شما را تهدید می کند یا می خواهد به شکلی به شما آسیب برساند ممکن است رفتارهای شک برانگیزی داشته و با خشونت مقابل او رفتار کنید. ممکن است آن ها را از خود دور کرده یا تصمیم بگیرید بدون آن ها بهتر هستید.
اما این یعنی افراد دیگر نیز شروع به داشتن رفتار متفاوتی با شما خواهند کرد. آن ها ممکن است سعی کنند از شما دور بمانند. شاید پیدا کردن دوست یا نگه داشتن آن ها برای شما سخت تر شده باشد. این باعث می شود حس کنید باورهای شما را قضاوت می کنند.
رفتارهای امن گاه می توانند شواهدی برای افکار پارانوئید شما باشند. شاید با خودتان فکر کنید با انجام این کارها در امنیت هستید و سپس بیشتر به سراغ این کارها بروید. اما این یعنی شانس اینکه راه های مختلفی را برای مقابله با شرایط ترسناک و یا امتحان کردن این باور خود تست کنید ندارید و نمی فهمید این باورهایتان توجیح شده هستند یا نه.
گفتار درمانی می تواند کمک کند افکار خود را تست کرده و با شرایط خطرناک افراد مختلف مقابله نمایید. در ابتدا شاید زیاد با این کار راحت نباشد اما درمانگر حمایت زیادی از شما داشته و همه چیز را به نوعی پیش می برد که برای شما قابل مدیریت باشد.
-
انزوا و تنهایی
افکار پارانوئیدی می توانند باعث شوند احساس تنهایی داشته باشید. شاید حس کنید هیچ کس شما را درک نمی کند و این خیلی سخت است که دیگران احساساتی که برای شما کاملا واقعی هستند را قبول ندارند. اگر از افراد دیگر دور مانده یا بخواهید بیشتر در خانه باشید احساس تنهایی بیشتری خواهید کرد. شاید متوجه شوید خواندن اطلاعات و صحبت با کسی که به او اطمینان دارید می تواند به شما کمک کند.
-
نگرانی و ناراحتی
ممکن است در مورد افکار خود احساس اضطراب یا نگرانی داشته یا حس کنید برای تاصیری که روی زندگی شما گذاشته اند چقدر ناراحتید.
اضطراب و وضعیت روحی نامناسب می توانند باعث شوند نسبت به افکار پارانوئید اسیب پذیر شوید. تحقیقات نشان داده اند کسانی که مضطرب بوده یا وضعیت روحی مناسبی ندارند با افکار پارانوئید بیشتر دچار استرس می شوند.
-
پارانوئید و باورهای نادرست
باورهای نارست زیادی در مورد تجربه کردن افکار پارانوئید وجود دارد. حتما باید به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و نیازی نیست با افرادی که رفتار مناسبی با شما ندارند تعامل داشته باشید. این ها گزینه هایی است که می توانید در مورد آن فکر کنید:
- حقوق خود را بشناسید.
- تجربیات خود را با دیگران در میان بگذارید.
- به افراد دیگر اطلاعات مناسبی دهید که کمک می کند درک بیشتری از پارانوئید داشته باشند.
- با عضو شدن در گروه های حمایی با کسان دیگری که پارانوئید را تجربه کرده اند صحبت کنید.
- با فکر کار کنید، می توانید راه های متفاوتی را یاد بگیرید که کمک می کنند این حس را به چالش بکشید.
چرا من پارانوئید را تجربه می کنم؟
هیچ کس دقیقا نمی داند چه چیزی باعث پارانوئید می شود. تئوری ها و افراد مختلف توضیحات متفاوتی برای تجربیات خود دارند. علت می تواند ترکیبی از چیزهای مختلف باشد.
عوامل ایجاد کننده افکار پارانوئید
- اگر تنها و منزوی هستید.
- اگر تجربه ی اتفاقات تلخی را در گذشته داشته اید.
- داشتن تجربیات گیج کننده که نمی توانید به درستی توضیح دهید.
- حسی که دارید نگران هستید یا اعتماد به نفس کمی دارید یا از دیگران انتظار دارید از شما انتقاد کرده یا طردتان کنند.
- فکری که دارید اگر برای هرچیز سریع نتیجه گیری می کنید، باور قوی نسبت به هر چیز داشته و به سادگی ذهنیت خود را تغییر نمی دهید.
نکات مهم
چیزهای خاص زیادی هستند که می توانند در علت افکار پارانوئید نقش داشته باشید. گاه علتی وجود دارد که باعث می شود به احتمال بیشتر فاکتورهای خطر را تجربه کنید.
- تجربیات زندگی؛ وقتی اسیب پذیر باشید احتمال تجربه ی این افکار برای شما بالاتر است.
- تجربیاتی دوران کودکی؛می توانند باعث شوند باور کنید جهان جای ناامنی است و به دیگران اعتماد نداشته باشید. همچنین ممکن است روی عزت نفس شما و طرز فکرتان به عنوان یک بزرگسال اثر داشته باشد.
- محیط خارجی؛ افکار پارانوئید در محیط های شهری یا جوامع با احساس تنهایی بیشتر است.
- سلامت روان؛اگر اضطراب، افسردگی یا عزت نفس کم را تجربه می کنید احتمالا افکار پارانوئید را تجربه خواهید کرد .
- بیماری های فیزیکی؛ گاه پارانوئید می تواند نشانه ای از یک بیماری فیزیکی خاص باشد، مانند بیماری پارکینسون. از دست دادن شنوایی.
- کمبود خواب؛ کمبود خواب محرکی برای احساس عدم امنیت بوده و حتی باعث احساسات ناپایدار و توهم خواهد شد.