راهنمای رشد اخلاقی برای کودکان
با بزرگ شدن کودک شما او اخلاق را خواهد شناخت آن قوانینی که روی رفتار او با دیگران و اینکه عدالت را چگونه می‌بیند اثر خواهد گذاشت. اعتقادات، خلق‌وخو و تجربیات زندگی او چیزهایی هستند که روی رفتارش اثرگذار خواهند بود. راهنمای رشد اخلاقی برای کودکان چیست؟
والدین باید از رشد اخلاقی اولیه ی کودک چه بدانند؟
در حدود دو سالگی کودک شروع به درک و احساس رفتار خود خواهد کرد؛ حداقل تا حدی تفاوت بین کار درست و نادرست را می‌فهمد. او شاید با دیدن ناراحتی کودکی دیگر با او همدلی کند، اگرچه شاید این رشد در نزدیک چهار یا پنج سالگی ایجاد شود.
- کودکان نوپا و در سنین پیش از مدرسه با تهدید از عواقب کار خود انگیزه می‌گیرند. ازاین‌رو در رشد اولیه‌ی اخلاقی، شما شاید ببینید کودک بیشتر از افراد دیگر نگران تنبیه شدن است.
راهنمای رشد اخلاقی برای کودکان – چگونه انتخاب‌های رفتاری کودک را تشخیص دهید؟
اگرچه کودک در سنین قبل از دبستان تصمیماتی نمی‌گیرد که زندگی او را تغییر دهد اما هرروزه انتخاب‌های اخلاقی دیگری خواهد داشت. این‌ها برخی تصمیماتی هستند که شاید کودک شما با آن مواجه شود:
- کسی که با من بازی نمی‌کند را باید بزنم؟
- آیا باید اسباب‌بازی خواهرم را بگیرم چون می‌خواهم با آن بازی کنم؟
- آیا باید بدون صف بروم چون دوست ندارم منتظر بمانم تا نوبتم شود ؟
- باوجودی که دوست ندارم باید اسباب‌بازی‌هایم را به دوستم قرض بدهم؟
- آیا وقتی پدر نگاه نمی‌کند می‌توانم یک کلوچه بردارم؟
کودک شما ممکن است مرتباً در مقابل قوانین اخلاقی بایستد، هر بار که او پا از خط بیرون گذاشت فرصتی است تا کمک کنید یاد بگیرد. استراتژی‌های قانون‌گذاری که استفاده می‌کنید، در ترکیب با استراتژی‌هایی که برای آموزش صحیح و غلط به او به کار می‌برید، راهنمایی برای رشد اخلاقی کودک در سنین قبل از مدرسه خواهد بود.
احساس گناه را به او بفهمانید، نه خجالت کشیدن
زمانی که کودک با زدن فرد دیگری از قوانین اخلاقی خارج شده است باید یک واکنش عاطفی به آن داشته باشد. در حالی که احساس گناه نشانه‌ای از تنبیه سالم است، خجالت کشیدن نشانه‌ای از ارزش گذاری کم برای خود می‌باشد. تفاوت این دو موضوع را ببینید:
1 –خجالت کشیدن ریشه در این فکر دارد که ” من بد هستم”.
2 – احساس گناه ریشه در این فکر دارد که ” من کار بدی انجام دادم”.
به‌عنوان والدین باید بیشتر کودک را به سمت حس گناه راهنمایی کنید تا خجالت. کودکی که احساس گناه می‌کند هنوز می‌داند انسان خوبی است که می‌تواند در آینده انتخاب‌های بهتری داشته باشد.
- احساس گناه واکنشی سالم و عادی است. این یعنی کودک از کاری که کرده پشیمان بوده و این می‌تواند انگیزه‌ای دهد تا آن را جبران کند. احساس گناه همچنین مانع از همان اشتباه در آینده خواهد شد.
- از طرف دیگر خجالت کشیدن شاید باعث شود کودک به این باور برسد که نمی‌تواند کار درستی انجام دهد. و این روی تصمیم‌های او در زندگی اثر خواهد داشت. برای مثال کودکی که احساس خجالت می‌کند در مقابل فشارهای دوستش مقاومت نکرده یا نمی‌تواند وقتی حقش را می‌خورند از خود دفاع کند.
راهنمای رشد اخلاقی برای کودکان – انتخاب های بد کودک راسرزنش کنید، نه اینکه انسان بدی است.
به‌عنوان والدین، شما می‌توانید روی اینکه کودک بعد از اشتباه احساس گناه یا خجالت داشته باشد اثر بگذارید. اگر عصبانی شده یا از او دوری کنید او بیشتر احساس خجالت خواهد کرد.
بنابراین با گفتن این‌گونه حرف‌ها و با هدف گرفتن شخصیت کودک او را تنبیه نکنید: نگویید ” دختر بد” یا ” از تو ناامید شدم”. به‌جای آن روی کار کودک تمرکز کرده و این‌طور بگویید: ” تو انتخاب بدی داشتی” یا ” از اینکه تصمیم بدی گرفتی ناامید شدم”
- بعلاوه رفتار کودک را تصحیح کنید نه احساس او را. به‌جای اینکه بگویید ” این‌قدر دیوانه بازی نکن ” یا ” چیزی نیست که بخواهی برای آن ناراحت باشی” بگویید ” از صدایت متناسب با محیط خانه استفاده کن. فریاد زدن تو دیگران را اذیت می‌کند”.
به او در مورد احساسات آموزش دهید.
کودک شما تا زمانی که درک کاملی از احساسات خود نداشته باشد نمی‌تواند احساسات افراد دیگر را درک کرده و نمی‌داند کارهای او چگونه روی دیگران اثر می‌گذارد.
- در مکالمات روزانه‌ی خود از کلمات احساسی استفاده کنید. می‌توانید با این‌گونه حرف‌ها به احساس کودک برچسب دهید ” به نظر می‌رسد عصبانی هستی” یا ” درک می‌کنم ناراحتی اما نمی‌توانیم الآن بازی کنیم”
- وقتی کودک احساسات خود را درک کرد می‌تواند شروع به درک احساسات افراد دیگر کند و شما می‌توانید با او در مورد اینکه رفتارش چه اثری بر افراد دیگر دارد حرف بزنید.
راهنمای رشد اخلاقی برای کودکان – مدل سازی رفتارهای خوب
همان‌طور که گفته شد نصیحت‌های خود به کودک را تمرین کنید. اگر نمی‌خواهید کودک شما دروغ بگوید نگذارید دروغ گفتن شما را ببیند. حتی اگر فکر می کنید این یک دروغ مصلحتی کوچک است کودک شما تصور خواهد کرد نداشتن صداقت ایرادی ندارد.
- اگر می‌خواهید کودک شما به دیگران کمک کند حتماً خودتان این کار را انجام دهید. وقتی این کار را می‌کنید با گفتن این گونه جملات آن را برجسته سازید: ” می‌خواهیم امروز به پدربزرگ کمک کنیم تا گاراژ را تمیز کند زیرا او را دوست دارم و این کار خوبی است”
- کودک شما از کارهایتان بیشتر از حرف‌ها یاد می‌گیرد. بنابراین مطمئن باشید کار و عمل شما هماهنگی دارد.
برنامه‌ریزی برای کارهایی که به کودک آموزش می دهید
تا زمانی که شما همراه کودک باشید او می‌تواند برای کارهای زیادی داوطلب شده و به دیگران کمک کند. چه به گربه‌ها غذا می‌دهید یا غذای کنسروی برای نیازمندان جمع می‌کنید، روی اهمیت بهتر ساختن جهان تأکید داشته باشید.
- حتی کمی مهربانی راه زیادی در رشد اخلاق خوب در کودک خواهد رفت. برای مثال برای همسایه‌ای که بیمار است با هم یک کارت درست کرده و بنویسید امیدوارید زودتر خوب شود. سپس ان را با یک کاسه سوپ برای او ببرید.
تشویق برای رفتارهایی که طرفدارش هستید.
راهنمای رشد اخلاقی برای کودکان شامل تشویق می شود. کودک را برای کار خوبش تشویق کنید. به جای اینکه بگویید ” دختر خوبی هستی” بگویید ” کمک به مادربزرگ برای آوردن خریدها یک کار عالی بود. این کار یک نوع مهربانی است”
- روی زمان‌هایی که کودک می‌خواهد چیزی را به کسی قرض بدهد، فرد دیگری را دلداری دهد، راست بگوید یا به دیگران کمک کند دقت داشته باشید. زمانی که انتخاب‌های مثبت او را برجسته کنید کودک انگیزه‌ی بیشتری برای ادامه‌ی کارهای خوب خواهد داشت.
درمان فوری افسردگی بدون دارو!
ارتباط تلفنی با برترین روانشناسان افسردگی
مشاوره روانشناسی با تعرفه دولتی
