ذهن آگاهی برای درمان وسواس

ذهن آگاهی برای درمان وسواس کاربرد های مختلفی دارد. ذهن آگاهی ابزاری است که ممکن است به فرد کمک کند تا این افکار و ناراحتی‌هایی را که این افکار آنها را ایجاد می‌کنند، مدیریت کند. افکار وسواسی و مزاحم می‌توانند باعث بروز پریشانی و اضطراب قابل توجهی در فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری اجباری شوند.

افراد مبتلا به OCD اغلب افکار ناخواسته، غیرقابل کنترل و تکرار شونده‌ای را تجربه می‌کنند که به عنوان افکار مزاحم شناخته می‌شوند‌. این افکار مزاحم باعث ناراحتی فرد مبتلا به OCD می‌شوند و آنها را به انجام رفتارهای تکراری تشویق می‌کنند که به عنوان “اجبار” شناخته می‌شود. این افکار و رفتارها می‌توانند آنقدر مداوم و شدید باشند که در زندگی روزمره تداخل ایجاد کنند.

ذهن آگاهی برای درمان وسواس، نوعی مراقبه است که فرد را ملزم به تمرکز بر لحظه حال می‌کند. در یک فرد مبتلا به OCD، ذهن آگاهی ممکن است به آنها اجازه دهد تا افکار خود را مشاهده کنند و حضور آنها را بپذیرند تا اینکه بتوانند روی آنها تمرکز کنند. این تمرکز ممکن است به آنها کمک کند که معنی و قدرت کمتری به افکار خود بدهند. این مسئله ممکن است نیاز آنها را برای درگیر شدن در اجبار کاهش دهد. به این ترتیب ممکن است که مقداری از ناراحتی‌های آنها رفع شود.

در این مقاله از همکده سعی کرده ایم روند ذهن آگاهی برای درمان وسواس و مزایای آن برای درمان OCD را مورد بررسی قرار دهیم.

ذهن آگاهی چیست؟

ذهن آگاهی، حالتی از آگاهی است که به افراد کمک می‌کند تا آگاهی خود را متمرکز کنند و در لحظه حال حضور داشته باشند. در طول ذهن آگاهی به جای تمرکز بر گذشته یا ترس از آینده، فرد به آگاهی از لحظه حال و محیط فعلی تشویق می‌شود. این آگاهی افزایش یافته و متمرکز شده به فرد اجازه می دهد تا کنترل بیشتری بر واکنش‌های خود داشته باشد.

علاوه براین ذهن آگاهی به آنها کمک می‌کند تا الگوهای فکری خود را که به طور خودکار به آنها واکنش منفی نشان می‌دهند، تشخیص دهند. به طور کلی این کار می‌تواند منجر به کاهش استرس و اضطراب آنها می‌شود. به این ترتیب، ذهن آگاهی فرد را ملزم می‌کند که افکار و احساسات را همانطور که هستند و بدون نیاز به کاوش بیشتر یا واکنش به آنها بپذیرند. این کار می‌تواند برای سلامت روان افراد مبتلا به OCD مفید باشد.

آیا ذهن آگاهی می‌تواند به درمان وسواس کمک کند؟

افراد مبتلا به وسواس فکری، وسواس، افکار، احساسات و تمایلات مزاحم ناخواسته و مداومی را تجربه می‌کنند. افراد مبتلا ممکن است با سرکوب یا مقاومت و انجام اقداماتی که اضطراب آنها را کاهش می‌دهد، با افکار وسواسی خود مبارزه کنند یا از شر آنها خلاص شوند. با این حال، مقاومت یا تلاش برای کنترل این وسواس‌ها می‌تواند باعث تشدید آنها شود.

شواهد قوی وجود دارد که نشان می‌دهند ذهن آگاهی برای درمان وسواس با کمک به آگاهی از رابطه فرد با افکار و احساسات خود، به آنها کمک می‌کند تا ناراحتی‌ها و مشکلات خود را تا حدی کاهش دهند. متخصصان اغلب انجام ذهن آگاهی را به عنوان مکملی برای روش‌های درمانی استاندارد OCD، از جمله پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP) و درمان شناختی رفتاری (CBT) توصیه می‌کنند.

تمرین ذهن آگاهی در کنار روش‌های درمانی موجود برای رفع OCD ممکن است به افزایش نتایج مثبت و تکمیل موفقیت آمیز درمان کمک کند. علاوه بر این، ذهن آگاهی ممکن است کیفیت و حفظ موفقیت این درمان‌ها را نیز بهبود بخشد. نتایج حاصل از یک مطالعه کوچک در سال 2016 نشان داد که استفاده از تکنیک‌های مدیتیشن ذهن آگاهی می‌تواند به درمان علائم باقی مانده در افرادی که تحت درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) برای OCD قرار گرفته‌اند، کمک کند.

همچنین نتایج حاصل از یک مطالعه نشان داد که یک برنامه MBCT  ۸ هفته‌ای منجر به ایجاد بهبود در موارد زیر شد:

• علائم OCD
• علائم افسردگی
• علائم اضطراب
• باورهای وسواسی
• شفقت و محبت به خود
• مهارت‌های ذهن آگاهی

ذهن آگاهی یک درمان ترکیبی برای درمان وسواس

در حالی که ذهن آگاهی در اغلب موارد همراه با CBT استفاده می‌شود، با این حال مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی (MBIs) می‌تواند به عنوان یک روش درمانی مستقل، برای درمان OCD موثر باشد. نتایج حاصل از یک مطالعه که در سال 2020 انجام شد، نشان می‌دهد که روش‌های MBI می‌توانند برای درمان OCD مفید باشند، چه به تنهایی و چه علاوه بر CBT.

به طور مشابه، یک مطالعه در سال 2018 که شامل 37 فرد مبتلا به OCD بود، نشان داد که MBCT اثرات قابل توجهی بر علائم OCD دارد. این روش چه به تنهایی و به عنوان روش مکمل، می‌تواند اثرات درمانی داشته باشد. با این حال، ذهن آگاهی نمی‌تواند OCD را درمان کند.

OCD یک بیماری مادام العمر است که در حال حاضر هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. با وجود این، درمان و حمایت روانی از فرد می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند.

مطالعات متعددی از اثربخشی مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی در مدیریت OCD حکایت دارند. به عنوان مثال، یک مطالعه که در سال 2019 انجام شد، نشان داد که آموزش مهارت‌های ذهن آگاهی و شفقت به خود ممکن است برای بزرگسالان مبتلا به OCD مزایایی داشته باشد. یک بررسی در سال 2021 نشان داد که MBCT در درمان افراد مبتلا به OCD موثر است.

یک مطالعه در سال 2020 که شامل 38 شرکت‌کننده بود، نشان داد که MBCT به کسب بینشی بهتر منجر می‌شود. این مسئله ممکن است توانایی رهایی از علائم OCD را در زمان بروز آنها بهبود بخشد. مطالعه دیگری نشان می‌دهد که MBCT یک روش درمانی موثر برای درمان علائم خفیف تا متوسط ​ افراد مبتلا به OCD است که دارو مصرف نمی‌کنند.

علاوه براین روش ذهن آگاهی می‌تواند اثرات مصرف دارو را در افراد مبتلا به OCD افزایش دهد. یک بررسی در سال 2022 نشان داد که درمان ترکیبی مدیتیشن مبتنی بر ذهن آگاهی و مصرف دارو در درمان OCD موثرتر از مصرف دارو به تنهایی و به صورت مستقل است.

علاوه براین اثربخشی ذهن آگاهی ممکن است فراتر از شیوه های سنتی مدیتیشن باشد. یک مطالعه در سال 2021 نشان داد که آموزش تمرکز حواس باعث بهبود توانایی ذهن آگاهی، کاهش علائم OCD و کاهش سرگردانی ذهنی در افراد مبتلا به OCD می‌شود.

انواع تمرینات ذهن آگاهی برای درمان وسواس

ذهن آگاهی برای درمان وسواس مهارتی است که نیاز به تمرین دارد. موارد زیر می‌توانند به بهبود مهارت ذهن آگاهی افراد کمک کنند:

• یوگا
• تایچی
• مراقبه
• چیگونگ

اکثر مطالعات در مورد ذهن آگاهی بر دو نوع مداخله خاص متمرکز هستند: کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) و MBCT. مورد اول، یک رویکرد انعطاف پذیر و قابل تنظیم برای کاهش استرس است که در آن از تمرینات خاص برای بهبود ذهن آگاهی استفاده می‌شود. در MBCT رویکردهای MBSR و CBT ترکیب می‌شود.

جدا از این دو مورد، در بسیاری از روش‌های درمانی دیگر نیز از ذهن آگاهی استفاده می‌شود. از جمله این موارد، عبارت‌اند از:

• رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
• هنر درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBAT)

روش درمانی مناسب باید توسط متخصصین تجویز شود.

چگونه ذهن آگاهی برای درمان وسواس را تمرین کنیم؟

فرد می‌تواند در هر زمانی تمرکز حواس و ذهن آگاهی را تمرین کند. با این حال، ذهن آگاهی مهارتی است که نیاز به تمرین و ثبات قدم دارد. برخی از نکات مهم برای کمک به افراد در تمرین ذهن آگاهی، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• انتخاب برای بازگشت: فرد می‌تواند با تمرکز بر اجزای محیط خود، به لحظه حال بازگردد.
• توجه: فرد می‌تواند سعی کند روی چیزهایی که می‌تواند ببیند، بشنود، بو کند، بچشد یا لمس کند تمرکز و توجه داشته باشد.
• تمرکز: وقتی ذهن سرگردان است، توجه کنید که افکار شما به کجا کشیده می‌شوند. در برخی از افراد ممکن است نام بردن و تصدیق این افکار مفید باشد.
• مهربانی نسبت به خود: تمرین ذهن آگاهی می‌تواند دشوار باشد و نیاز به تمرین دارد. فرد باید سعی کند هنگام انجام تمرینات، به هیچ عنوان از خود انتقادی نداشته باشد.
• آگاهی و پذیرش: فرد نیازی به خلاصی از افکار و احساسات خود ندارد. در عوض، آنها می‌توانند سعی کنند که این احساسات را با کنجکاوی و بدون قضاوت مشاهده کنند و بپذیرند.

روش‌های دیگری نیز می‌توانند به بهبود علائم فرد کمک کنند.

سایر روش‌های درمانی OCD

روش درمانی استاندارد اختلال OCD شامل انواع خاصی از روان درمانی، دارو درمانی یا ترکیبی از این دو است. روش‌های CBT و ERP دو نوع روان درمانی خاص هستند که یک پزشک متخصص ممکن است برای درمان OCD از آنها استفاده کند. مهارکننده های بازجذب سروتونین (SSRIs) داروهای پرکاربردی هستند که پزشک ممکن است برای درمان افراد مبتلا به OCD آنها را تجویز کند.

در سال 2018، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) استفاده از روش تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال را برای درمان اختلال OCD تایید کرد.

سوالات متداول

آیا OCD به صورت خود به خود درمان می‌شود؟ به طور کلی اختلال OCD به خودی خود از بین نمی‌رود. ممکن است دوره‌هایی وجود داشته باشد که علائم وسواس افزایش یا کاهش یابند، اما OCD به طور کامل از بین نمی‌رود.

آیا ذهن آگاهی برای رفع افکار مزاحم مفید است؟ به طور کلی روش ذهن آگاهی می‌تواند به فردی که افکار مزاحم  را تجربه می‌کند، کمک کند تا افکار خود را بدون قضاوت مشاهده کند و آنها را بپذیرد. این کار به آنها اجازه می‌دهد تا به افکار مزاحم خود اهمیتی ندهند و الگوهای فکری ناسالم را از بین ببرند.

سخن آخر

روش ذهن آگاهی می‌تواند ابزار مفیدی برای درمان افرادی باشد که با اختلال OCD رو به رو شده‌اند. روش ذهن آگاهی به افراد مبتلا به اختلال وسواس جبری کمک می‌کند تا افکار خود را بدون قضاوت مشاهده و  بر لحظه حال تمرکز کنند، به خود شفقت داشته باشند و پذیرش افکار خود را تمرین کنند. افراد مبتلا به وسواس باید سعی کنند که کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. روش ذهن آگاهی می‌تواند به تنهایی یا به صورت مکمل در کنار سایر روش‌های درمانی اختلال وسواسی جبری استفاده شود.