گفتار درمانی برای اختلالات زبانی یا دیر صحبت کردن

گفتار درمانی برای اختلالات زبانی نیاز به شرایط ویژه ای دارد. گاهی این مسیر به عنوان درمانی ویژه شناخته می شود. در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

“مامان، بابا”

این ها اولین کلماتی هستند که کودک در زمان حرف زدن به زبان می آورد و این کلمات می توانند یک روز عادی را برای والدین تبدیل به روزی خاطره انگیز کنند.

اما اگر به نظر برسد کودک شما توانایی صحبت کردنش کمتر از هم سالانش است می تواند باعث ایجاد اضطراب و بی خوابی های زیاد در بین والدین گردد و شاید باعث شود برای نگرانی خود تماس های تلفنی متعددی با متخصصان اطفال داشته و بپرسند ” چرا کودک من حرف نمی زند؟” شاید والدین یادشان بیاید که خواهر یا برادر بزرگتر این کودک درهمین سن مهارت های بهتری در رشد زبان داشتند و شاید در حدود سن دو سالگی حتی دو یا سه کلمه به زبان می اوردند. به مرور زمان این نگرانی ها تبدیل به وحشتی زیاد خواهد شد.

در اغلب موارد نیازی به هشدار و نگرانی وجود ندارد. بیشتر کودکان با سرعت مخصوص خود شروع به حرف زدن می کنند و برای تعیین سطح عادی رنج متغیری وجود دارد. برخی کودکان سریع تر از بچه های دیگر شروع به حرف زدن خواهند کرد. در این شرایط شما ممکن است توانایی صحبت کردن و سطح کلمات کودکان را با هم مقایسه کنید. گفتار درمانی برای اختلالات زبانی می تواند مفید باشد.

مراحل مهم برای صحبت کردن

حدود 15 تا 25 درصد از کودکان کم سن به نوعی دچار اختلالات صحبت کردن هستند. پسران کمی دیرتر از دختران مهارت های زبانی را کسب می کنند اما در کل برای کودکان زمانی می گویند کودک دیر صحبت کرده است که در حدود 18 تا 20 ماه کمتر از ده لغت را به زبان بیاورد و یا کمتر از پنجاه لغت در حدود 21 تا 30 ماه.

اغلب متخصصان می گویند در حدود 12 ماه اغلب کودکان کلمات تک را به زبان آورده و شاید قادر به گفتن مامان و بابا باشند. آن ها همچنین باید قادر به درک اطراف بوده و بتوانند درخواست های ساده را متوجه شوند، مانند اسباب بازی را به من بده. کمک گفتار درمانی برای اختلالات زبانی بسیار مهم است.

انجمن تخصصی آمریکا لیست زیر را برای مراحل اصلی در پنج سال ابتدای زندگی مطرح کرده است:

• در انتهای سال دوم، کودک شما باید جملات دو تا سه کلمه ای را به زبان بیاورد. او باید قادر به انجام دستورالعمل های ساده بوده و کلماتی که در مکالمات می شنود را تکرار کند.
• در پایان سال سوم کودک باید قادر باشد دستورات دو تا سه مرحله ای را انجام دهد، تمامی تصاویر و اشیای متداول را بشناسد و بیشتر چیزهایی که به او گفته می شود را درک کند. او باید به قدر کافی خوب حرف بزند تا صحبت هایش برای افرادی که خارج از خانواده نیز هستند قابل درک باشد.
• در انتهای سال چهارم، کودک باید بتواند سوالاتی واضح و کوتاه بپرسد (چرا؟) و مفهوم شبیه به هم و متفاوت را درک کند. او باید با شنیدن حرف های دیگران در رعایت گرامر حرف های خود مهارت یافته باشد. با وجودی که کودک شما در چهار سالگی باید واضح حرف بزند اما ممکن است نیمی از صداهای اصلی را اشتباه تلفظ کند. جایی برای نگرانی وجود ندارد.
• در سن پنج سالگی کودک باید بتواند با کلمات خود یک داستان را دوباره بیان کند و در جملات خود از بیش از پنج کلمه استفاده نماید.

چه چیزی باعث تاخیر در مهارت کلامی یا حرف زدن می شود؟

تاخیر در صحبت کردن با وجود رشد عادی کودک می تواند به خاطر مشکلات کلامی باشد، مانند مشکل در زبان کودک یا کام ( سقف دهان) و یا کوتاه بودن بخش زیر زبان که می تواند حرکات زبان برای تولید صدا را محدود کند.

بسیاری از کودکانی که دیر صحبت می کنند مشکل در حرکات دهانی دارند. این اتفاق زمانی می افتد که مشکلی در بخشی از مغز که مسئول صحبت کردن است ایجاد شده و باعث می شود هماهنگی حرکات لب ها، زبان و فکها برای تولید صدا دشوار گردد. این کودکان ممکن است مشکلات دیگری مرتبط با توانایی های حرکتی دهان داشته باشند، مانند مشکلات در غذا خوردن.

مشکلات شنوایی نیز اغلب مرتبط با تاخیر در حرف زدن هستند. به همین علت است که وقتی در مورد توانایی حرف زدن کودک نگرانی وجود دارد باید تست شنوایی از او گرفته شود. کودکی که مشکل شنوایی دارد علاوه بر مشکل حرف زدن ممکن است در درک مفاهیم، تقلید صدا و استفاده از کلمات نیز مشکل داشته باشد.

عفونت های گوش، خصوصا عفونت های شدید، می توانند روی شنوایی اثر بگذارند. عفونت های ساده ی گوش که درمان شده باشد نباید روی حرف زدن اثری بگذارند. تا زمانی که حداقل در یکی از گوش ها شنوایی عادی وجود داشته باشد حرف زدن و استفاده از کلمات به طور عادی رشد خواهد کرد.

اگر به نظرتان می رسد کودک شما دیر حرف می زند چه زمانی باید کمک بگیرید؟ چه شرایطی عادی است؟

برخی کودکان به نظر می رسد در استفاده از لغات مشکل داشته باشند اما زبان گیرایی شان بهتر است؛ به نظر می رسد بیشتر چیزی که به ان ها می گویید را درست متوجه می شوند. وقتی کودکی زیاد از لغات استفاده نمی کند اما به نظر می رسد چیزی که به او می گویید را درک می کند و می تواند خواسته های شما را انجام دهد اغلب دلیلی برای نگرانی نیست. اما برای کودکی که در هردو زبان گیرایی و بیانی مشکل دارد باید دقت بیشتری داشت. زبان گیرایی یک شاخص مفید برای تشخیص کودکانی که دیر حرف می زنند از کودکانی است که اختلالات رشد دارند.

اختلالات در گفتار و زبان چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر پزشکتان فکر می کند ممکن است کودک شما مشکلی داشته باشد حتما باید ارزیابی سریعی با متخصص اطفال داشته باشید. می توانید خودتان از متخصص آسیب شناسی زبان کمک گرفته یا از پزشکتان بخواهید شما را به او ارجاع دهد.

متخصص آسیب شناسی زبان مهارت های گفتاری و لغات کودک شما را در مقایسه با رشد کلی او ارزیابی می کند. او تست های استانداردی را انجام داده و به دنبال نکات مهم در رشد زبان و صحبت کردن خواهد بود.

همچنین این متخصص موارد زیر را ارزیابی خواهد کرد:

• کودک شما چه چیزهایی را متوجه می شود. ( زبان گیرایی نامیده می شود)
• کودک شما چه چیزی را می تواند بگوید. ( زبان بیانی نامیده می شود )
• اگر کودک سعی دارد با روش دیگری ارتباط برقرار کند. مانند اشاره کردن، تکان دادن دست، حرکات بدن و…
• وضعیت دهانی کودک در حالت عادی ( دهان، زبان، کام و… چگونه با هم کار می کنند تا بتوانید حرف بزنید، بخورید و بلع کنید.)

بر اساس نتایج تست، متخصص آسیب شناسی زبان شاید گفتار درمانی را برای کودک شما پیشنهاد دهد.

گفتار درمانی برای اختلالات زبانی چگونه می تواند به کودک کمک کند؟

متخصص گفتار با کودک شما کار می کند تا مهارت های گفتاری و زبانی او را بهبود بخشد و به شما می گوید در خانه برای کمک به کودک چه کار کنید.

انتظار چه چیزی را داشته باشید؟

با وجودی که کودکان در سطوح متفاوتی مهارت های زبانی را کسب می کنند. اما مهم این است که پیشرفت آن ها ثابت بوده و بتواننند در زمان قابل قبولی به مراحل مهمی برسند.

در اینجا به شما می گوییم در شرایطی وضعیت عادی است و چه چیزی نگرانی را بیشتر خواهد کرد:

• اغلب نوزادان در سال اول زندگی از خود صداهای زیادی درمی اورند. اما باید اصوات هم آهنگی را تولید کنند اما اگر این اتفاق نمی افتد شاید یک پرچم قرمز را به شما نشان می دهد.
• نوزادان می توانند صداهایی که والدین می گویند را تقلید کنند. وقتی مادر یا پدر می گوید ” مامان” یا “بابا” و کودک صدای ان را تقلید نمی کند این علامت هشداردهنده خواهد بود.
• اگر کودک کم سن شما برخی حروف را درست تلفظ نمی کند نگران نباشید. توانایی تلفظ برخخی حروف خاص به مرور بیشتر خواهد شد، حتی در برخی کودکان وقتی به سن هفت سالگی می رسند. در کل نیازی به درمان گفتار و زبان نیست، البته اگر این حروف در اسم خود کودک باشند استثنا وجود دارد. شاید کودک از اینکه نمی تواند اسم خود را بگوید اگاه بوده و دیگر تمایلی برای این کار از خود نشان ندهد و در نهایت منجر به انزوای اجتماعی او گردد.

درخواست کمک و گفتار درمانی برای اختلالات زبانی

اگر برای دیر حرف زدن کودک خود نگرانید می توانید از متخصص کودکان کمک گرفته یا از متخصص آسیب شناسی زبان درخواست انجام یک تست داشته باشید تا توانایی های گفتاری کودک خود را ارزیابی کرده و با والدین دیگر برای راه هایی جهت بهبود مهارت گفتاری کودک مشورت داشته باشید.

وقتی کودک مشکوک به داشتن مشکلات شنوایی باشد او را به یک شنوایی سنجی ارجاع می دهند تا تست شنوایی برای او انجام گردد.

اما مداخله ی صحیح شما چرا اهمیت دارد؟ کودکانی که دیر حرف می زنند شاید دچار مشکلات گفتاری دائمی شده و مشکلاتی در یادگیری در مدرسه داشته باشند. زبان گفتاری پایه ای برای تمامی بخش های تحصیلی است، از جمله خواندن، نوشتن و ریاضیات. و هرچه زمان بیشتری را بدون دریافت کمک بگذرانید پایه هایی که برای یادگیری در آینده هستند ضعیف تر خواهند شد. این حالت درست مانند این است که بخواهید خانه ای را بدون داشتن یک چارچوب برای حفاظت از دیوارها بسازید.

تشویق به صحبت کردن عادی

برای حمایت از رشد زبان و گفتار در کودکان کم سن:

• در طول روز با کودک و نوزاد خود حرف بزنید، از جمله در زمان حمام، زمان تعویض گوشگ و در طول غذا خوردن. برای مثال توجه کودک را به خودتان جلب کرده و بعد در مورد کاری که انجام می دهید حرف بزنید (” ببین، من درب یخچال را باز کردم و غذاها را بیرون آوردم”
• وقتی با کودک خود حرف می زنید یک سطح بالاتر از او صحبت کنید. اکر کودک شما از سه لغت همزمان استفاده می کند شما نباید تنها همان سه لغت را به کار ببرید. البته نباید با جملات خیلی پیچیده او را گیج کنید.
• به نظر می رسد وقتی والدین حرف می زنند نوزادان دقت بیشتری داشته و بیشتر از شما تقلید می کنند.
• برای نوزاد خود شعر بخوانید و از همان سنین کم برای او کتاب بخوانید.

والدین در زمینه گفتار درمانی برای اختلالات زبانی می توانند چه کار کنند؟

دخالت والدین بخشی مهمی برای کمک به کودکی است که دچار مشکلات گفتاری یا لغات است. این ها راه هایی برای تشویق کودکتان در خانه هستند:

• زمان زیادی را صرف صحبت کردن با او کنید. حتی در دوران نوزادی برای او شعر بخوانید، صحبت کنید و او را تشویق به تقلید صدای خود کنید
• برای او کتاب بخوانید. وقتی کودک شما هنوز نوزاد است کتاب خواندن را شروع کنید. به دنبال کتاب های تصویری یا کتاب هایی متناسب با سن کودک باشید. می توانید از کتاب هایی شروع کنید که عکس های برجسته برای لمس کردن کودک دارند. بگذارید کودک شما به تصاویر اشاره کرده و سعی در نام بردن عکس داشته باشد. می توانید بعد به سراغ کتاب هایی بروید که کودک بتواند پیش بینی کند چه اتفاقی خواهد افتاد. او حتی ممکن است داستان های مورد علاقه ی خود را به ذهنش بسپارد.