اختلال آسیب روانی بعد از حادثه (قسمت اول)
اختلال آسیب روانی بعد از حادثه سخت است. اگر اتفاق پراسترس یا مخربی را تجربه کرده اید که باعث حس بی پناهی و عدم کنترل عاطفی شما شده است دچار اختلال روانی پس از حادثه هستید. اختلال روانی حادثه می تواند باعث شود با احساسات ناراحت کننده، خاطرات و اضطرابی که هیچگاه از بین نمی رود برخورد داشته باشید. همچنین باعث می شود حس عدم علاقه به ارتباط و بی حالی داشته و نتوانید به افراد دیگر اطمینان کنید.
وقتی چیزهای بدی اتفاق می افتند عبور از این درد و احساس امنیت دوباره نیاز به زمان دارد. اما با داشتن حمایت و استراتژی های کمک به خودتان می توانید به فرایند بهبود سرعت دهید. چه این اتفاق بد سال ها قبل افتاده است یا دیروز، می توانید تغییرات را درمان کرده و در زندگی به سمت جلو حرکت کنید.
اختلال آسیب روانی بعد از حادثه چیست؟
اختلال روانی و عاطفی بعد از حادثه نتیجه ی حوادث پراسترسی است که حس امنیت شما را از بین برده و باعث شدند در این دنیای پرخطر احساس بی پناهی و تنهایی داشته باشید. تجربیات وحشتناک اغلب شامل تهدید زندگی یا امنیت هستند، اما در برخی موارد احساس تنهایی و پریشانی می تواند باعث اختلال روانی حادثه شود، حتی اگر باعث آسیب فیزیکی نشده باشند. هیچ شرایط عینی برای ارزیابی وجود اختلال بعد از حادثه وجود ندارد اما تجربیات عاطفی فردی شما می توانند آن را مشخص کنند. هرچه احساس ترس و تنهایی شما شدیدتر بوده است به احتمال بیشتری دچار اختلال حادثه هستید.
اختلال روانی و عاطفی حادثه می تواند بر اثر موارد زیر ایجاد شود:
- حوادث یکباره؛ مانند تصادف، جراحت، حملات خشونت آمیز، خصوصا اگر غیرمنتظره بوده یا در دوران کودکی اتفاق افتاده باشند.
- استرس بی وقفه؛ مانند زندگی در جایی پر از جرم، مبارزه با بیماری های تهدید کننده ی زندگی یا تجربه ی حوادثی که مکرر اتفاق می افتند، مثل قلدری، خشونت در خانواده یا نادیده گرفته شدن در دوران کودکی.
- عللی که اغلب نادیده گرفته می شوند؛ مانند جراحی ( خصوصا در سه سال اول زندگی )، مرگ ناگهانی یکی از عزیزان، جدایی از یک رابطه ی مهم، یا تجربیات تحقیرآمیز یا نا امید کننده خصوصا وقتی کسی عمدا ظلم کرده باشد.
برخورد با اختلال روانی ناشی یک فاجعه ی طبیعی یا انسانی می تواند چالش های منحصر به فردی داشته باشد؛ حتی اگر مستقیما در آن حادثه درگیر نبوده اید. در حقیقت احتمال اینکه هریک از ما مستقیما قربانی حوادثی مانند حملات تروریستی، سقوط هواپیما یا تیراندازی دسته جمعی باشیم کم است اما مرتبا در رسانه های اجتماعی و منابع خبری با تصاویر افرادی که در این شرایط بوده اند بمباران می شویم. بارها و بارها دیدن این تصاویر می تواند سیستم عصبی شما را پریشان کرده و باعث ایجاد استرس روانی پس از حادثه شود.
آسیب روانی در کودکی و خطر اختلال آسیب روانی بعد از حادثه
با وجودی که مشکلات روانی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتند اما اگر شما تحت استرس زیاد قرار دارید، اخیرا شخص عزیزی را از دست داده اید یا قبلا دچار خشونت شده اید؛ خصوصا آسیب های روانی در دوران کودکی، در برخورد با یک حادثه به احتمال بیشتری دچار اختلال روانی خواهید شد. اختلال آسیب روانی دوران کودکی می تواند نتیجه ی هرچیزی باشد که حس امنیت کودک را از بین ببرد، از جمله:
- جدایی والدین
- بیماری های جدی
- نادیده گرفته شدن
- خشونت در خانواده
- درمان های پزشکی ناگهانی
- محیط زندگی ناامن یا ناپایدار
- خشونت شفاهی، فیزیکی یا جنسی
تجربه ی آسیب های روانی در دوران کودکی می تواند اثراتی طولانی مدت و شدید داشته باشد. اگر این آسیب روانی دوران کودکی درمان نشود حس ترس و ناامیدی در بزرگسالی نیز با فرد همراه خواهد بود و پله ای برای ابتلا به آسیب های روانی درآینده را می سازد. با این وجود اگر حادثه ی تلخ سال ها قبل برای شما اتفاق افتاده است هنوز هم گام هایی وجود دارند که می توانید برای غلبه بر درد خود بردارید، یاد بگیرید دوباره به دیگران اعتماد کرده و ارتباط برقرار کنید و تعادل عاطفی خود را برگردانید.
نشانه های اختلال روانی بعد از حادثه
هریک از ما به آسیب های روانی واکنش متفاوتی خواهیم داشت و واکنش های فیزیکی و عاطفی مختلفی را تجربه خواهیم کرد. راه درست یا غلطی برای فکر کردن، حس کردن یا واکنش داشتن وجود ندارد، پس واکنش های خودتان یا افراد دیگر را قضاوت نکنید. واکنش های شما در واقع واکنش های عادی به حوادث غیرعادی هستند.
نشانه های عاطفی و روانی اختلال آسیب روانی بعد از حادثه
- اضطراب و ترس
- گوشه گیری از دیگران
- گیجی، مشکل در تمرکز
- شک، تکذیب یا باور نکردن
- احساس ناراحتی یا ناامیدی
- عصبانیت، زودرنجی، تغییرات خلقی
- احساس عدم تمایل به ارتباط با افراد دیگر
- احساس گناه، خجالت و مقصر دانستن خود
نشانه های فیزیکی
- دردها
- خستگی
- مشکل در تمرکز
- تنش در ماهیچه ها
- بالا رفتن ضربان قلب
- پریشانی و بی قراری
- بی خوابی یا کابوس شبانه
- به سادگی وحشت می کنید.
بهبود از اختلال آسیب روانی بعد از حادثه
علائم آسیب روانی اغلب برای چند روز تا چند ماه ماندگار بوده و به تدریج با فراموش کردن حادثه از بین می روند. اما وقتی حس کردید بهتر شده اید بازهم ممکن است هرازگاهی گرفتار خاطرات یا احساساتی دردناک شوید؛ خصوصا وقتی به محرک هایی واکنش نشان می دهید، مانند سالگردها یا اتفاق یا چیزی که آن حادثه را به شما یادآوری می کند.
اگر علائم اختلال آسیب روانی حادثه در شما از بین نرفت یا حتی اگر بدتر شد و حس کردید نمی توانید بعد از مدت زمانی هنوز هم از آن حادثه بگذرید شاید اختلال استرس روانی بعد از حادثه یا PTSD را تجربه می کنید. با وجودی که اختلال آسیب عاطفی در واکنش به یک حادثه ی سخت عادی است اما اگر سیستم عصبی شما در همان مانده و شما در شک روانی باقی بمانید و نتوانید احساسات خود را پردازش کرده یا درست حس کنید چه اتفاقی افتاده است دچار اختلال آسیب روانی شده اید.
چه این حادثه باعث مرگ کسی شده باشد یا نه؛ شما به عنوان کسی که نجات یافته باید با از دست دادن حس امنیت خود برخورد کنید، حتی اگر موقتی باشد. واکنش طبیعی به این جدایی سوگواری است. مانند کسانی که عزیزی را از دست داده اند شما باید این روال عزاداری و ناراحتی را پشت سر بگذارید. نکاتی هستند که می توانند به شما کمک کنند با این حس ناراحتی برخورد کرده، از آسیب روانی حادثه بهبود یافته و در زندگی به سمت جلو حرکت کنید.