یادگیری مهارت های خودتنظیمی در کودک چه مزیت هایی به دنبال دارد؟ دکتر مگدالنا، دکترای روانشناسی با تخصص کودکان، در تجربه‌ای شخصی می‌گوید: «زمانی که دانشجوی کارشناسی روانشناسی بودم، مربی اسکی بودم و تقریباً ۹۵ درصد آموزش‌هایم با کودکان بود. اکثر کلاس‌ها گروهی بودند و گاهی همزمان ده‌ها کودک را هدایت می‌کردم. حتی بیست سال بعد هنوز دختر ده ساله‌ای را به یاد دارم که در کلاس حداکثر ۱۲ نفره من، تمام روز گریه می‌کرد، ناله می‌زد و عصبانیت خود را نشان می‌داد. در آن زمان می‌دانستم رفتار او غیرعادی است، اما مهارت‌های اجتماعی‌اش کاملاً طبیعی و ماهرانه بود. این تجربه باعث شد به اهمیت مهارت های خودتنظیمی در کودک پی ببرم.»
پس سوال این است: چگونه می‌توانیم به رشد و تقویت مهارت های خود تنظیمی در کودک خود کمک کنیم؟ در این مقاله از وبسایت همکده، به این سوال پاسخ داده‌ایم و نکات کاربردی و مهمی برای توسعه مهارت های خودتنظیمی در کودک ارائه کرده‌ایم. همکده، به عنوان بهترین سایت روانشناسی کودک و نوجوان در ایران، خدمات حضوری و مشاوره تلفنی روانشناسی را به والدین و کودکان ارائه می‌دهد تا مسیر رشد و یادگیری سالم را برای آنها هموار کند.
خودتنظیمی چیست؟
می خواهیم بدانیم چگونه به توسعه مهارت های خودتنظیمی در کودک خود کمک کنیم؟ از این رو باید تعریفی از خود تنظیمی داشته باشیم. مهارت های خودتنظیمی شامل توانایی کودک در مدیریت احساسات و رفتارهای خود در موقعیت های مختلف است. “این مربوط به کنترل و برنامه ریزی احساسی و همچنین کنترل رفتار خود است.”
اگر فرزند شما در یک بازی روی میز پیروز نمی شود، آیا او بیشتر از سایر کودکان هم سن خود عصبانی می شود یا حرکات خشن از خود نشان می دهد؟ آیا وقتی کودک شما چیزی را پیدا نمی کند، مانند کفش یا کوله پشتی، قبل از مدرسه عصبانی می شود یا کاملاً اختیاز خود را از دست می دهد؟ آیا فرزند شما به طور معمول با خواهر و برادر یا سایر دوستان خود وقتی چیزی را که می خواهند مانند اسباب بازی به دست نمی آورد، دعوا می کند؟
اگر به هریک از موارد بالا بله پاسخ داده اید یا احساس می کنید که فرزند شما ممکن است مهارت های خود نظم بخشی نداشته باشد، به خواندن ادامه دهید. این مقاله نکاتی را در مورد نحوه کمک به فرزند شما در توسعه مهارت های خودتنظیمی ارائه می دهد. ضروری است که کودکان زودتر با این مهارت ها کمک بگیرند، زیرا تحقیقات نشان داده است که عدم تنظیم خود در اوایل زندگی می تواند منجر به مشکلات بزرگتری در آینده مانند مشکلات در مدرسه شود. برای اطلاعات بیشتر به مقاله “چند فواید خودتنظیمی که نباید نادیده گرفت” مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره کودک و نوجوان از وبسایت همکده کلیک کنید.
توسعه مهارت های خودتنظیمی در کودک
او مرا وادار به انجام این کار کرد!” بچه های من بارها از یکدیگر گفته اند آنها معمولاً از رفتار بد خود دفاع می کنند. یک خواهر بزرگتر ممکن است برادر کوچکتر را به دلیل رفتار بدش با خود آسیب بزند یا دعوای شدیدی رخ دهد. دفاع او در این باره این است که برادرش او مجبور کرده به دلیل رفتار بدی که داشته آسیب بزند. این طرز کار ذهن کودک است.
این بر عهده والدین است که به فرزندان خود توضیح دهند که هر شخص بر اعمال و واکنش های خود کنترل دارد. کودکان باید درک کنند که خودتنظیمی و کنترل احساسات و رفتارهای آنها به زمان و تمرین نیاز دارد. این گفتگو در مورد خود تنظیم و کنترل خود یک بار اتفاق نمی افتد. این موضوعی است که والدین باید مرتباً با فرزندان خود در مورد آن بحث کنند.
شما با گرفتن وقت مشاوره روانشناسی یاد میگیرید با کودک خود با استفاده از اصطلاحاتی که آنها می فهمند صحبت کنید. اگر با کودک نوپای خود در زمینه آموزش مهارت های خودتنظیمی به کودک کار می کنید، باید مسائل موجود را به سادگی هر چه تمام تر بیان کنید. می توانید در مورد اینکه اگر آنها در مغازه رفتار ناشایستی داشته باشند صحبت کنید. به این معنی که پیامد ناشی از این رفتار این است که نمی توانند بعد از ظهر به زمین بازی بروند. حتی قبل از ورود به فروشگاه، پیامد را به کودک یادآوری کنید. درباره نحوه رفتار خوب صحبت کنید و اینکه پاداش آنها بازی در پارک بعد از خرید خواهد بود.
مطاعه بیشتر: کمبود خودتنظیمی احساسی چیست؟
چگونه به توسعه مهارت های خودتنظیمی در کودک خود کمک کنیم؟
برای تقویت مهارت‌های خودکنترلی در کودکان، والدین می‌توانند با ایجاد محیطی امن و فرصت‌های تمرینی، به آنها کمک کنند تا احساسات و رفتارهای خود را بهتر مدیریت کنند. آموزش مهارت های خودتنظیمی باید در اوایل زندگی آغاز شود. کودکان نوپا می توانند از طریق عواقب، شروع به یادگیری خودتنظیمی اولیه کنند. این پیامدها و انتظارات از رفتار آنها باید به صورت اصولی و متناسب با سن توضیح داده شود.
به عنوان مثال: “اگر امروز برادر بچه خود را بزنید، امشب تلویزیون نخواهید داشت.” پیامدها را دنبال کنید، اما انتظارات منطقی نیز داشته باشید. کودکان نوپا نیز اغلب به یادآوری نیاز دارند و باید در سطح خود با آنها چشم به چشم صحبت شود. مهارت های خودتنظیمی برای کودکان نوپا بسیار دشوار است، اما زمان قابل آموزش است.
کمک به فرزند خود در تعیین اهداف
اگر می خواهید در توسعه مهارت های خودتنظیمی به کودک خود کمک کنید، لازم است تا یاری دهنده او باشید. آموزش خودتنظیمی در کودکان در سنین بسیار پایین شروع می‌شود. اهداف به هدایت رفتار کمک می کند. اگر فرزند شما برای گرفتن A در ریاضی هدف تعیین می کند، رفتار او را می توان به سمت آن هدایت کرد.
به جای انجام بازی های ویدئویی بعد از مدرسه اگر هدف اصلی خود را برای گرفتن A در ریاضی تعیین کنند، به احتمال زیاد تکالیف ریاضی خود را انجام می دهند. بر اساس تحقیقات، رفتار با اهداف تنظیم می شود. اگر فردی هیچ هدف مشخصی نداشته باشد، به احتمال زیاد رفتار تنظیم و جهت گیری کمتری به سمت یک هدف مثبت خواهد داشت.
کمک به فرزندتان برای تعیین اهداف معقول که می تواند علاقه شان باشد، به تنظیم خود کمک می کند. به عنوان مثال، اگر کودک شما به سختی هر روز صبح از خواب بیدار می شود، در مورد هدف خود بگویید. هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب برود تا صبح ناخوشایند نداشته باشد. این کار باعث می شود تا بتوانید در توسعه مهارت های خودتنظیمی به کودک خود کمک کنید. می توانید به آنها در تهیه نمودار این هدف کمک کنید تا بتوانند پیشرفت خود را ردیابی کنند. پس از چند هفته از دستیابی موفقیت آمیز به هدف، می توانید با آنها بحث کنید که چگونه زندگی آنها با خواب بیشتر و زمان مشخصی برای خواب بهبود یافته است.
فقط شما می دانید که کجا فرزند شما نیاز به بهبود در خودتنظیمی دارد. هنگامی که مناطقی را که نیاز به بهبود دارند، هدف قرار دادید، سپس به آنها کمک کنید تا اهدافی را تعیین کنند که در جهت مهارت های بهتر خودتنظیمی کار می کند. خودتنظیمی برای موفقیت زندگی از طریق تعیین هدف ضروری است. خودتنظیمی همچنین شامل تعیین و رسیدن به اهداف می شود. برای اطلاعات بیشتر مقاله “چگونه فرزندانمان را برای موفقیت در زندگی تربیت کنیم؟” را مطالعه کنید.
توسعه مهارت های خودتنظیمی در کودک با دادن حق انتخاب به آنها
هرگز نقش خود تنظیمی در بهبود مهارت های فردی را دست کم نگیرید. کودکی که از خود تنظیم خوبی برخوردار باشد، قادر خواهد بود گزینه های بالقوه را در موقعیتی ببیند. سپس هر گزینه را وزن کند و بهترین انتخاب را تعیین کند. کودکانی که همیشه به آنها گفته می شود چه کاری انجام دهند، چگونه این کار را انجام دهند و چه زمانی این کار را انجام دهند ممکن است با خود تنظیم ضعیفی روبرو شوند زیرا به آنها این فرصت داده نمی شود که تصمیم گیری کنند.
به کودکان باید اجازه داده شود از سنین جوانی انتخاب های ساده ای در طول روز داشته باشند. به عنوان مثال، از یک کودک نوپا بپرسید که آیا در زمان میان وعده شیر یا آبمیوه می خواهد. واقعاً برای والدین مهم نیست که کدام انتخاب انجام می شود، زیرا هر دو گزینه های سالمی برای کودک هستند.
نکته این است که فرصت هایی ایجاد شود که امکان انتخاب در شرایط مختلف را فراهم کند. به طوری که کودک یاد بگیرد انتخاب های خود را انجام دهد. در نهایت درک کند که چگونه تصمیمات منجر به عواقب می شوند. انتخاب ها و گزینه ها باید با سن آنها افزایش یابد.
به عنوان مثال، از یک کودک پنج ساله بپرسید که کدام کفش را می خواهند در مدرسه بپوشند. آنها می توانند انتخاب کنند. اگر آنها در انتها چکمه های بارانی را انتخاب کنند و در مدرسه متوجه شوند که دویدن در زمان تعطیلات برای آنها دشوار است، آنها از طریق تصمیم گیری خود درس آموخته اند. این درس باید به آنها کمک کند دفعه بعد انتخاب بهتری داشته باشند. این نوع فرصت انتخاب، به کودک کمک می کند تا برنامه ریزی و تفکر آینده را بیاموزد. برنامه ریزی بخشی جدایی ناپذیر از توسعه مهارت های خودتنظیمی به کودک است.
فرصت برنامه ریزی دادن به کودک برای توسعه مهارت ها
برنامه ریزی به کودک کمک می کند تا رفتار خود را تنظیم کند. “این [خودتنظیمی] به کنترل و برنامه ریزی احساسی و همچنین کنترل رفتار خود مربوط می شود.” برنامه ریزی نحوه واکنش در شرایط سخت می تواند به کودک در تنظیم خود کمک کند. اگر کودک شما تمایل به عدم تنظیم خود در شرایط خاص دارد، به او کمک کنید تا از قبل برنامه ریزی کند.
به عنوان مثال، اگر فرزند شما هنگامی که تیم بیسبال لیگ کوچکش یک بازی را از دست می دهد، عصبانی می شود، به او کمک کنید تا از قبل برنامه ریزی کند. در مورد نحوه عملکرد آنها در صورت پیروزی و واکنش آنها در صورت باختن بحث کنید. می توانید با آنها در مورد نحوه انتخاب خود در مورد رفتار خود در آن لحظه صحبت کنید. این مسئله منجر به توسعه مهارت های خودتنظیمی به کودک می شود.
به آنها کمک کنید تا برای تصمیماتی که باید در شرایط سخت بگیرند، برنامه ریزی کنند. هنگامی که آنها انتخاب های بدی انجام می دهند یا برنامه ریزی ضعیفی انجام می دهند، این فرصتی است که شما بتوانید در مورد نحوه عملکرد متفاوت آنها در دفعات بعدی بحث کنید.
تمرین های عمدی برای رشد خودتنظیمی در خردسالان
تمرین‌های عمدی برای رشد خودتنظیمی در خردسالان، مجموعه فعالیت‌ها و روش‌هایی هستند که به کودکان کمک می‌کنند احساسات، رفتارها و واکنش‌های خود را بهتر مدیریت کنند. این تمرین‌ها شامل بازی‌های هدفمند، تمرینات تنفس و آرام‌سازی، فعالیت‌های گروهی و تمرین حل مسئله می‌شوند. با تکرار منظم این تمرین‌ها، خردسالان می‌آموزند که چگونه در مواجهه با ناامیدی، خشم یا هیجان‌های شدید، کنترل خود را حفظ کنند و رفتارهای مناسب از خود نشان دهند. والدین و مربیان می‌توانند با ایجاد محیطی امن و تشویق کودک به تلاش و تجربه، رشد خودتنظیمی را تقویت کنند. این مهارت نه‌تنها در موفقیت تحصیلی و اجتماعی کودکان مؤثر است، بلکه پایه‌ای قوی برای سلامت روان و تعاملات مثبت آنها در آینده فراهم می‌کند.
مشاوره آنلاین رفتار با کودک در همکده
آیا می‌خواهید کودک شما بتواند احساسات و رفتارهایش را بهتر مدیریت کند؟ در همکده مشاورین متخصص ما آماده‌اند تا با روش‌های علمی و تمرین‌های هدفمند، به شما کمک کنند مهارت های خودتنظیمی در کودک خود را تقویت کنید. همین حالا با ما تماس بگیرید و مسیر رشد سالم و شاد کودکتان را هموار کنید!
سخن پایانی
توسعه مهارت های خودتنظیمی در کودک، سرمایه‌ای ارزشمند برای آینده اوست. کودکان با این مهارت می‌آموزند چگونه با هیجانات و چالش‌های روزمره روبه‌رو شوند، روابط مثبت بسازند و در مدرسه و اجتماع موفق باشند. والدین و مربیان نقش مهمی در هدایت و تمرین این مهارت‌ها دارند. با کمک مشاورین همکده می‌توانید تمرین‌های علمی و مناسب هر سن را به کودک خود ارائه دهید و رشد روانی و اجتماعی او را تقویت کنید. یادگیری این مهارت‌ها از کودکی، پایه‌ای قوی برای سلامت روان و اعتماد به نفس در بزرگسالی ایجاد می‌کند.
