مشاوره خانواده
مشاوره خانواده
همه ی ما زندگی را به عنوان یک خانواده شروع می کنیم، چه با این خانواده نسبت خونی داشته باشیم، والدینی باشند که سرپرستی ما را برعهده گرفته اند یا در کنار فردی که رابطه ی نزدیکی با او داریم. این خانواده که ما در زمان به دنیا آمدن آن ها را پیدا می کنیم روی تمام جنبه های زندگی مان اثر خواهند داشت، از اولین لحظات زندگی تا اخرین دقایق عمر. خانواده ی ما روی شخصیت و فردی که در آینده خواهیم بود اثر دارند، چه روی بهتر بودن و چه روی بدتر بودن ما. ما تمام کلمات، عادات، فرهنگ و باورها، دیدگاه ما نسبت به دنیا و چطور دیدن جهان اطراف را از خانواده یاد می گیریم.
همچنین ما در خانواده یاد می گیریم چطور دوست داشته باشیم و از این روابط اولیه ی مهم خواهیم آموخت چطور با دیگران ارتباط برقرار کنیم. اگر ما در خانواده ی خوبی به دنیا نیامده باشیم و نتوانیم با آن ها ارتباط درستی داشته باشیم مسلما در ارتباط با دیگران نیز به مشکل برخورد خواهیم کرد. مسلما بدشانسی بزرگی است که در خانواده ای نامناسب به دنیا بیایید اما این موقعیتی غیرقابل تغییر است. تقریبا می توان گفت تمام خانواده ها با نوعی عدم کارآیی در زمان یا شرایطی خاص برخورد دارند اما می توان گفت تمام آن ها می توانند دوباره حس تکامل و شادابی خود را به دست آورند.
نکته قابل توجه
درمان و مشاوره ی خانواده راهی خوب و مناسب برای انجام این کار است، راهی برای ایجاد یا حفظ خانواده ای سالم و کارآمد.مشکلات رفتاری یا عاطفی در کودکان از علل متداول کمک گرفتن از یک درمانگر خانواده می باشد. مشکلات کودکان در خیالات نبوده و موقت نیستند: آن ها وجود دارند و نیاز است آن ها را برای فردی متخصص توضیح دهید. باید دقت داشت که در مشاوره ی خانواده منظور از کلمه ی خانواده لزوما به معنای نسبت های خونی نیست، بلکه مفهوم خانواده هر فردی است که نقش یک حامی طولانی مدت در زندگی فرد را ایفا می کند، که این شاید لزوما به معنای نسبت خونی یا اعضایی در یک خانه نباشد.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته می توان گفت این ها از متداول ترین انواع درمان و مشاوره ی خانواده هستند:
- مشاوره خانواده بوئنی: این نوعی از مشاوره ی خانواده است که مناسب برای شرایطی است که در آن افراد نمی توانند یا نمی خواهند اعضای دیگر خانواده را در روند درمان شرکت دهند. درمان بوئنی بر پایه ی دو مفهوم اصلی می باشد: مفهوم مثلثی ( تمایل طبیعی به تخلیه و کاهش استرس با صحبت کردن با فرد سوم ) و تفکیک ( یادگیری واکنش های عاطفی کمتر به روابط در خانواده )
- مشاوره ی خانواده استراکچری: درمان استراکچری روی تنظیم و تقویت سیستم خانواده تمرکز دارد تا اطمینان حاصل شود والدین روی خود کنترل داشته و هردو کودکان و والدین محدودیت و مرزهای مناسبی را دارند. در این نوع از درمان فرد درمانگر برای مشاهده، یادگیری و بهبود توانایی کمک به خانواده برای تقویت روابط خود به نوعی به آن ها ملحق خواهد شد.
نکته قابل توجه
- مشاوره ی خانواده سیستمایک: این مدل سیستماتیک اشاره به هرنوعی از دران دارد که روی مکالمات غیرخودآگاه و مفاهیمی که در پشت رفتارهای اعضای خانواده نفهته است تمرکز دارد. فرد شماور در این درمان کاملا خنثی و بی طرف بوده و به تمام اعضای خانواده اجازه می دهد با به عنوان از خانواده مسائل و مشکلات خود را عمیق تر بررسی نمایند.
- مشاوره خانواده استراتژیک: این مدل درمان از بقیه کوتاه تر و مختصرتر است که در آن درمانگر تمریناتی را برای خانواده ارائه خواهد کرد. این تمرینات برای تغییر نحوه ی برخورد اعضای خانواده طراحی شده است و با ارزیابی و تنظیم روش برخورد افراد با یکدیگر و تصمیم گیری آن ها انجام می شود. در این روش مشاور موضع قدرت را دارد و به اعضای دیگر در خانواده که قدرت صحبت موثر را نداشته اند اجازه می دهد موثرتر عمل کنند.
مشاور خانواده برای چه چیزهایی آموزش دیده است؟
همانطور که انواع متفاوت از درمان را در بالا شرح دادیم، یک درمانگر خانواده شاید لازم باشد با نقش های مختلفی کار کند. بسیاری از این نقش ها نیاز دارند فرد مشاور مقدار زیادی آموزش، تحصیلات رسمی و ازمون ها را پشت سر گذاشته باشد تا بتوان اطمینان یافت مشاور می تواند کار خود را درست انجام دد.
با وجودی که مشاوران روش های متفاوت و تکنیک های درمانی خاصی دارند باید برای درمان موارد زیر حداقل سطح کمی تجربه داشته باشند:
- سوگواری
- عدم باروری
- مشکلات زناشویی
- خشونت در خانواده
- افسردگی و اضطراب
- مصرف مواد اعتیادآور
- مشکلات رفتاری در کودکان و نوجوانان
- مشکلات ال جی بی تی (افرادی که مشکلات جنسی و گرایشات جنسی به جز دگرجنس گرایی دارند.)
وظایف عمده مشاور:
- مشکلات در روابط را ارزیابی کرده و حل نماید.
- ببیند افراد در یک خانواده چطور با هم ارتباط دارند.
- روابط مشکل ساز یا الگوهای رفتاری نادرست را مشخص نماید.
- تلاشی جامع برای سلامت بدن داشته باشد. (چه ذهنی و چه فیزیکی)
- اختلالات روان شناختی درون یک خانواده را تشخیص داده و بتواند درمان کند.
- در طول بحران های بزرگی مانند جدایی یا مرگ بتواند بیمار خود را راهنمایی نماید.
- کمک کند تا فرد بتواند رفتارهای غیر سازنده و مخرب را با الگوهایی سالم جایگزین نماید.
علاوه بر کسب مهارت های لازم برای انجام این عملکردها، یک مشاور خانواده باید مدرک مناسبی در روان شناسی، جامعه شناسی، مشاوره، درمان خانواده و ازدواج یا سایر موارد مرتبط داشته باشد.
نکته قابل توجه
سپس مشاور به احتمال زیاد لازم است پس از اتمام تحصیل دوره ای را برای کارآموزی بگذراند. رمانی که این آموزش ها تمام شدند باید امتحانی را گذرانده و بعد شروع به کار کند.
این آموزش ها و اطلاعات راهنمایی برای مشاوران در مشکلات بسیار زیادی خواهد بود، از جمله:
- مصرف مواد یا اعتیاد
- مشکلات رفتاری در کودکان
- طلاق یا جدایی های موقت
- بیماری های غیرمنتظره، مرگ یا بیکاری
- اختلافات شخصی بین زوج ها یا در خانواده
- مشکلات در سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب
- ایجاد یا حفظ یک رابطه ی عاشقانه ی سالم در هر مرحله
اهداف مشاوره ی خانواده:
- عضوی در خانواده از شیزوفرنی یا اختلالات روانی حاد رنج می برد. هدف کمک به اعضای خانواده است تا اختلال را درک کرده و خود را با تغییرات روان شناختی که ممکن است بیمار تجربه کند تطابق دهند.
- مشکلاتی که در اثر از بین رفتن مرزها ایجاد می شود، مثلا زمانی که والدین خانه ای مشترک با پدربزرگ یا مادربزگ دارند یا کودکان با پدربزرگ و مادربزرگ خود زندگی می کنند. هدف در اینجا بهبود ارتباطات و کمک به اعضای خانواده برای ایجاد مرزهایی سالم است.
- جدا شدن خانواده از نرمال های اجتماعی هدف در اینجا همیشه بررسی مشکلات درونی خاصی نخواهد بود. اما اعضای خانواده شاید نیاز باشد خود را با فاکتورهای بیرونی مانند گرایش ها و رفتارهای اجتماعی تطابق دهند.
- اعضای خانواده از فرهنگ، مذهب یا نژادهای متفاوتی هستند. هدف در اینجا کمک به اعضای خانواده است تا بتوانند یکدیگر را به خوبی درک کرده و روابطی سالم میان خود ایجاد نمایند.
نکته قابل توجه
- یکی از اعضای خانواده قربانی اتفاقی شده و یا روند درمان او ضعیف شده است. وقتی یکی از اعضای خانواده احساس می کند پشتیبانی نداشته و حمایت کمی از اعضای دیگر دریافت می کند، در اینجا هدف افزایش همدلی و درک از جانب افراد دیگر خانواده و فراهم کردن حمایت کافی برای ادامه دادن روند درمان می باشد.
- مشکلات فرد بیمار را نمی توان از مشکلات اعضای دیگر در خانواده جدا کرد. زمانی که مشکل یا مشکلات فرد ریشه در مشکلات دیگر اعضای خانواده دارد، هدف بررسی هریک از موارد مربوطه و حل کردن آن یا کاهش دادن اثرات الگوی مشکلات است.
- خانواده ی ترکیب شده (ناپدری یا نامادری): این خانواده ها می توانند از مشکلاتی که منحصر به شرایط آن هاست رنج ببرند. در خانواده های ترکیب شده هدف از مشاوره ی خانواده افزایش درک یکدیگر و ایجاد تعاملاتی سالم میان اعضای خانواده است.
روان درمانی خانواده: یک گام فراتر بردارید.
اغلب فکر می کنیم درمان و روان درمانی دو نوع روش متفاوت هستند اما در حقیقت یک چیز می باشند. این ابهام زمانی که صحبت از مشاوره می شود بیشتر خواهد شد.
در حقیقت مشاوره در موقعیت هایی استفاده می شود که فرد می خواهد از خدمات مشاور یا متخصص سلامت روان برای کمک به مشکلی خاص استفاده نماید. روان درمانی کمی عمیق تر بوده و اغلب نوعی از درمان طولانی مدت می باشد.
خانواده ای که با شرایطی برخورد دارند، می توانند از مزایای مشاوره برای کمک گرفتن در این مسیر سخت استفاده کنند تا بتوانند واحی قوی تر و منسجم تر شوند.
نکته قابل توجه
اگر خانواده با مشکلات رفتاری یا ذهنی حادتری مواجه باشد، روان درمانی احتمالا گزینه ی بهتری خواهد بود.
این نوع درمان برای خانواده هایی که مشکل دارند مناسب تر است زیرا درمانگر خانواده نسبت به درمانگر شخصی دارای دیدگاه متفاوتی روی درمان می باشد. برای حل یک مشکل در یک سیستم، شما باید بتوانید به تمام بخش های این سیستم دقت داشته باشید.
فواید مشاوره ی خانواده چیست؟
تاثیر زیاد این روش برای حل مشکلات درون خانواده در بسیاری از موارد ثابت شده است. در مشاوره ی خانواده، خانواده ها می توانند با راهنمایی یک متخصص سلامت روان در محیطی امن و کنترل شده روی مشکلات خود کار کنند.
فواید مشاوره ی خانواده عبارتند از:
- بهبود مکالمات
- همدلی بیشتر
- ایجاد اعتماد میان اعضا
- بهبود توانایی حل مشکلات
- حل اختلافات اعضای خانواده
- ایجاد محیطی حمایتی در خانواده
- ایجاد صداقت بین اعضای خانواده
- کاهش منبع تنش و استرس در خانواده
- کمک به اعضای خانواده برای بخشیدن یکدیگر
- کنار هم برگرداندن اعضایی که از هم جدا شده بودند.
- کاهش اختلافات و بهبود مهارت های مدیریت خشم
- کنار هم قرار دادن اعضای خانواده پس از یک بحران
- درک بهتر از محدودیت های سالم و الگوها در خانواده
منابع: