حافظه کاذب چیست؟

حافظه کاذب ترکیبی از یک اتفاق ساختگی یا تحریف شده است. برخی خاطرات ممکن است کاملا اشتباه و تخیلی باشند. در برخی موارد دیگر ممکن است خاطرات شامل بخش هایی از حقیقت باشند که با تداخل اطلاعات یا دیگر خاطرات ساختگی ترکیب شده باشند.

حافظه کاذب  اغلب متداول است.

اغلب افراد به خاطرات شبیه به ویدئوهای ضبط شده نگاه می کنند و باور دارند تمامی اطلاعات درست بوده و همه چیز با شفافیت و دقت زیاد مرتب شده اند. در حقیقت امکان اشتباه بودن خاطره خیلی زیاد است. برخی افراد در مورد صحت کامل خاطره ی خود اعتماد به نفس زیادی دارند اما این اعتماد به نفس تضمین نمی کند یک خاطره ی خاص درست باشد.

مثال هایی از این اتفاق می تواند متفاوت و زیاد باشد، از خاطرات عادی گرفته، مانند اینکه اشتباها تصور می کنید درب خانه را قفل کرده اید، تا موارد جدی تر، مثلا اشتباه به یاد آوردن حادثه ای که شاهد آن بوده اید.

بیایید باهم ببینیم روان شناسی چطور خاطرات اشتباه را شرح می دهد، چطور این خاطرات ایجاد می شوند و اثری که اینگونه خاطرات می توانند داشته باشند چیست.

تعریف حافظه کاذب

روانشناسان چطور آنرا توصیف می کنند؟ آن ها چطور آن را از دیگر انواع خاطرات تمایز می دهند؟

برخی المان های متداول حافظه کاذب عبارتند از:

تجربیاتی روحی است که افراد باور دارند نمایشی صحیح از حوادث گذشته می باشد.

 اغلب شامل جزئیات ناچیزی است. (باور دارید وقتی به خانه رسیدید کلیدتان را روی میز گذاشته بودید.) تا موارد جدی تر (باور دارید در صحنه ی جرم شخصی را دیده اید.)

حافظه کاذب از خطاهای خاطرات ساده متفاوت اند. اکثریت ما بیشتر از اشتباهات ساده مستعد حافظه کاذب می باشیم. این ها شامل سطحی از اطمینان در صحت حافظه هستند.

با وجودی که اغلب ما هرازگاهی حافظه غلط را تجربه می کنیم اما هریک از خاطرات اشتباه منحصر به فرد بوده و اغلب مجموعه ای از چیزهایی هستند که واقعا اتفاق نیفتاده اند. این ها مرتبط با فراموش کردن یا ترکیب کردن جزئیات چیزهایی است که ما تجربه کرده ایم. همه چیز یادآوری مواردی است که در واقعیت تجربه نکرده ایم.

چه چیزی باعث حافظه کاذب می شود؟

اما چرا حافظه کاذب ایجاد می شود؟ فاکتورهایی که می توانند روی حافظه کاذب اثر بگذارند شامل از بین رفتن اطلاعات و اشتباه گفتن منبع اصلی اطلاعات است. دانش فعلی و دیگر خاطرات می توانند با ساخت خاطره ی جدید تناقض ایجاد کرده و باعث ساخت حادثه ای مشکل دار یا کاملا اشتباه شوند.

پیشنهادهای شما می توانند باعث حافظه کاذب شوند.

یک فرد محقق در زمینه ی خاطرات در تحقیقات خود نشان داد که ممکن است حافظه کاذب تحریکی از یک پیشنهاد باشند.

او نشان داده است این خاطرات با گذشت زمان قوی تر و واضح تر می شوند.

به مرور زمان خاطرات به هم ریخته و شروع به تغییر می کنند. در برخی موارد خاطره ی اصلی برای گنجاندن اطلاعات یا تجربیات جدید تغییر می کند.

تاثیر اصلی

با وجودی که از احتمال اشتباه بودن خاطرات اگاهیم. (چه کسی می تواند کمی از جزئیات مهم را فراموش نکند؟) برخی افراد متوجه نیستند خاطرات اشتباه چقدر رایج می باشند. افراد زیادی به طور قابل توجهی مستعد پذیرش پیشنهادها هستند و این یعنی می توانند از اتفاقات و چیزهایی که واقعا اتفاق نیفتاده بودند خاطره بسازند.

برای مثال:

بیشتر اوقات این حافظه کاذب تقریبا برای دیگران مشکل ساز نیست، تصور اینکه کلید را به خانه آورده و در آشپزخانه آویزان کرده اید، اما در حقیقت آن را بیرون از خانه و در ماشین گذاشته اید.

در برخی موارد دیگر، حافظه کاذب می توانند معانی اشتباهی داشته باشند. تحقیقات نشان داده اند حافظه کاذب یکی از علل عقاید نادرست هستند.

چه کسی تحت تاثیر حافظه کاذب قرار دارد؟

تحقیقات نشان داده اند حافظه کاذب چطور ساده و راحت ایجاد می شود. در یک تحقیق از گروهی افراد که یک فیلم تصادف برایشان نمایش داده شده بود سوال شده و از ان ها خواسته شد در مورد چیزی که در فیلم دیده بودند توضیح دهند. از برخی اعضا پرسیدند “وقتی اتومبیل ها به هم کوبیدند چقدر سریع می رفتند؟”، از گروهی دیگر سوالاتی مشابه پرسیده اما به جای کلمه ی کوبیدن از ضربه زدن استفاده کردند.

 یک هفته بعد تستی مربوط به تصادف به اعضا داده شد. کسانی که از کلمه ی به هم کوبیدن برایشان استفاده شده بود اغلب خاطره ی نادرستی از دیدن شیشه ی شکسته در فیلم داشتند.

زمان می تواند روی ایجاد حافظه غلط اثر داشته باشد.

دانشمندان نشان داده اند حافظه کاذب با گذشت زمان زیادی از ایجاد خاطره ی اصلی به سادگی شکل می گیرد. برای مثال در تست شاهدان تصادف، طول زمان بین سانحه و پرسیدن سوال در مورد آن در چگونگی ایجاد خاطرات اشتباه نقش داشت.

اگر بعد از بروز اتفاق مصاحبه ای انجام شود، وقتی جزئیات هنوز واضح هستند، اغلب افراد به احتمال کمتری تحت تاثیر اطلاعات نادرست قرار می گیرند. با این وجود اگر مصاحبه برای مدت زمانی به تعویق بیفتد اغلب تحت تاثیر حافظه کاذب قرار می گیرند.