کاهش هورمون مردانه
کاهش هورمون مردانه منجر به بروز مشکلاتی می شود. در ادامه این مقاله از وب سایت مرکز مشاوره همکده این موضوع را بررسی کردیم.
تستوسترون چیست؟
تستوسترون هورمون جنسی مردانه است که درون بیضه ها ساخته می شود. سطح هورمون تستوسترون اهمیت زیادی برای رشد و عملکرد جنسی مردان خواهد داشت.
در طول دوران بلوغ (در سال های نوجوانی زندگی فرد) تستوسترون کمک می کند بدن پسرها دارای خصوصیات مردانه ای مانند موهای بدن و صورت، تن صدای کلفت تر و قوی شدن ماهیچه ها پیدا کند. مردان برای تولید اسپرم نیاز به تستوسترون دارند. سطح این هورمون به تدریج با زیاد شدن سن کاهش خواهد سافتف در نتیجه مردان مسن تر اغلب سطح کمتری از این هورمون را دارند.
سطح پایین تستوسترون چیست؟
مردان زیادی هستند که سطح پایینی از تستوسترون دارند. این مشکل را سندروم کمبود تستوسترون یا کمبود تستوسترون می نامند. کمبود به این معناست که بدن مقدار کافی از این ماده را در بدن خود ندارد. سندروم گروهی از علامت هایی است که در کنار هم نشان دهنده ی یک بیماری یا مشکل در سلامت می باشند.
انجمن اورولوژی امریکا میزان کمتر از 300 نانوگرم در دسی لیتر را سندروم کمبود تستوسترون تعریف کرده است. این علائم یا وضعیت در کمبود این هورمون می توانند همراه با علائم زیر باشند:
- خستگی
- زودرنجی
- افسردگی
- کاهش میل جنسی
- کاهش حجم ماهیچه
- اختلال در نعوظ و عملکرد جنسی
- دلایل احتمالی متعددی برای بروز این علائم وجود دارد، مانند استفاده از مواد اعتیادآور، برخی مشکلات شناختی (مشکلات دارویی که با آن متولد می شوید.)، از دست دادن بیضه ها یا اسیب رسیدن به آن، دیابت و چاقی (داشتن اضافه وزن) اگر هریک از این علائم را دارید با پزشک خود مشورت داشته باشید.
چرا درمان تستوسترون انجام می گیرد؟
اگر کمبود سطح تستوسترون و کاهش هورمون مردانه داشته باشید نیاز به تستوسترون درمانی دارید. این درمان برای شرایطی استفاده می شود که با ان متولد شده باشید، مانند سندروم کلاین فلتر ( بیماری به علت زیاد بودن کروموزوم های جنسی در مردان)
اگر بیضه هایتان را از دست داده یا به آن آسیب زده اید نیاز به تستوسترون درمانی دارید. اگر بیضه های خود را به علت بیماری هایی مانند سرطان از دست داده اید شاید نیاز به این روش درمانی داشته باشید. اغلب مردانی که دچار کمبود سطح تستوسترون هستند (اهمیتی ندارد که علت ان چه باشد.) اگر هردو علامت کمبود تستوسترون و کاهش سطح مشاهده شده در آزمایش خون را داشته باشند درمان می شوند. اگر حس می کنید نیاز به تستوسترون درمانی دارید باید با پزشک خود مشورت داشته باشید.
تستوسترون تراپی می تواند به شما کمک کند اما ممکن است در کنار خود نتایج مضری نیز همراه داشته باشد. (می توانید در ادامه به عوارض جانبی این روش درمانی نگاهی بیندازید.) انجمن دارویی فدرال می گوید داروهایی که برای تستوسترون هستند باید برچسبی داشته باشند که بگویند کسانی که از این گونه داروها استفاده می کنند ممکن است با خطراتی برای بیماری قلبی یا سکته مواجه شوند. همه ی مردان قبل از مصرف دارو باید چک آپ هایی برای بیماری های قلبی و سکته داشته باشند و البته همینطور در طول مصرف دارو. هیچ شواهدی قوی وجود ندارد که بگوید تستوسترون تراپی بتوانید خطرات بیماری های قلبی را افزایش یا کاهش دهد.
انجمن های تخصصی می گویند به نوعی مردانی که به خاطر کمبود سطح تستوسترون تحت درمان هستند با افزایش سن تاثیر کمتری را دریافت خواهند کرد. تحقیقاتی برای ارزیابی میزان تاثیر تستوسترون تراپی در زیاد شدن سن مردان در جریان است. پزشک شما باید در مورد فواید و مضرات تستوسترون تراپی صحبت کرده و با دقت به چگونگی درمان علائم توجه داشته باشد.
کاهش سطح تستوسترون در مردان چگونه قابل درمان است؟
سخت است بدانید چه تعداد از مردان در اطراف ما با کاهش سطح تستوسترون مواجه هستند، تحقیقات این امار را در امریکا چیزی حدود 2.1 درصد نشان داده اند (حدود دو مرد از هر صد مرد) یک درصد از مردان کم سن تر نیز ممکن است دچار کمبود سطح تستوسترون باشند، در حالی که 50 درصد از مردان بالای 80 سال سن نیز این مشکل را تجربه می کنند. کسانی که این وضعیت را بررسی می کنند اغلب از آمار متفاوتی برای این مشکل را بیان می کنند در نتیجه شماذ امار متفاوتی را در این مورد می شنوید.
کاهش سطح تستوسترون در مردان مبتلا به دیابت یا کسانی که دچار اضافه وزن هستند بیشتر می باشد. در یکی از تحقیقات، 30 درصد از مردانی که اضافه وزن دارند دارای کمبود سطح تستوسترون می باشند، در مقایسه با 6.4 درصد در کسانی که وزنی عادی دارند. مشابه همین تحقیقات نشان داده اند دیابت فاکتور حطری برای کمبود سطح تستوسترون می باشد. در تحقیقات نشان داده شده است 25 درصد از مردان مبتلا به دیابت می باشند در حالی که این آمار در بین افراد سالم و بدون دیابت 12.6 درصد است.
علائم و نشانه های کاهش هورمون مردانه
علائم و نشانه های زیادی برای کاهش سطح تستوسترون وجود دارد. برخی از ان ها بسیار مرتبط با کاهش سطح تستوسترون هستند.
علائم خاصی وجود دارند که مستقیما مرتبط با کمبود تستوسترون می باشند مانند:
- کاهش میل جنسی
- علائمی از افسردگی
- کاهش عملکرد نعوظ
- چاقی (داشتن اضافه وزن)
- از دست دادن موهای بدن
- کم شدن رشد ریش و سبیل
- از دست دادن حجم ماهیچه ها
- احساس خستگی زیاد در تمام مدت (خستگی)
علائم و نشانه های غیرمشخص برای کمبود تستوسترون و کاهش هورمون مردانه
برخی علائم ممکن است ارتباط مستقیمی با سطح تستوسترون نداشته باشند مانند :
- مشکلات در تمرکز
- کم شدن قدرت حافظه
- انجام ندادن درست کارها
- مشکل در پیدا کردن کلماتی که می خواهید بگویید.
- کاهش سطح انرژی، کمبود قدرت فیزیکی و استقامت بدن
داشتن هریک از علائم مستقیم یا غیرمستقیم شاید به معنای داشتن کمبود تستوسترون نباشد. اما اگر ترکیبی از علائم را دارید، برای مثال به سرعت احساس خستگی می کنید و مدتی است که ناراحتید و این تغییری برای شماست، شاید لازم باشد برای کمبود تستوسترون چک شوید
کاهش میل جنسی شاید به معنای کمبود میل جنسی نباشد. اما اگر ترکیبی از کاهش میل جنسی، کاهش عملکرد نعوظ و احساس ناراحتی و خستگی را داشته باشید، باید با پزشک خود صحبت کنید.
علل کاهش سطح تستوسترون
برخی افراد با شرایطی متولد می شوند که باعث کمبود سطح تستوسترون می گردد، مانند:
- سندروم کلاین فلتر
- سندروم نونان
- دستگاه تناسلی مبهم (زمانی که اندام های جنسی به شکلی رشد می کنند که عادی دیده نمی شود.)
برخی از مردان به علت هریک از شرایط زیر ممکن است کمبود تستوسترون را تجربه کنند:
- عفونت
- شیمی درمانی یا پرتودرمانی
- آسیب به بیضه ها بر اثر تصادف
- خارج کردن بیضه ها به علت سرطان
- بیماری های غدد هیپوفیز که منجر به کمبود هورمون می شود.
- بیماری های خودایمنی (زمانی که بدن آنتی بادی هایی می سازد که به سلول های خودش حمله می کنند.)
در اصل اگر بیضه های شما سطح هورمون تستوسترون کمتری از حالت عادی بسازند سطح این هورمون کاهش خواهد یافت.
مردان زیادی بر اثر شرایط زیر ممکن است کمبود این هورمون را تجربه کنند:
- پیری
- چاقی
- استفاده از داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی و داروهای مسکن دارای مواد مخدر
- سندروم متابولیک (بالا رفتن فشارخون، بالا رفتن قند خون، سطح ناسالم کلسترول، چربی شکم)
مردانی که دارای برخی مشکلات خاص در سلامت خود هستند ممکن است کمبود تستوسترون را تجربه کنند. برخی از این ها عبارتند از:
- HIV (از هر 100 نفر حدود 30 نفر دارای کمبود تستوسترون هستند.)
- AIDS (از هر 100 نفر حدود 50 نفر دارای کمبود تستوسترون هستند.)
تشخیص کمبود تستوسترون
با وجودی که علائم زیادی با کمبود سطح این هورمون در ارتباط هستند اما سطح کلی تستوسترون در خون مهم ترین مقیاس برای تشخیص کمبود ان می باشد. برای تشخیص درست پزشک باید علاوه بر اندازه گیری سطح هورمون در خون از علائم و نشانه های دیگر نیز استفاده کند.
در دیدار با پزشک سابقه ی سلامت شما پرسیده شده و پزشک تستی را انجام داده و به دنبال علائم و نشانه هایی می گردد که در این مقاله به ان اشاره کردیم.
- سابقه ی سلامت
پزشک ممکن است در مورد موارد زیر از شما سوال کند:
- سردرد، تغییرات در دید ( علائم احتمالی وجود توده در مغز )
- چگونگی رشد شما در دروان بلوغ
- سابقه ی سردردهای ناشی از ضربه به سر
- جراحی در سر / تومورهای مغزی یا پرتو درمانی در جمجمه
- از دست دادن قدرت بویایی
- سابقه ی عفونت در بیضه ها
- آسیب رسیدن به بیضه ها
- اوریون در زمان بلوغ
تست های فیزیکی کاهش هورمون مردانه
پزشک ممکن است موارد زیر را چک کند:
- بزرگ شدن سینه ها
- الگوی رویش مو، مقدار و مکان ان
- حجم توده ی چربی یا سایز کمر برای چاقی
- وجود داشتن یا نداشتن بیضه ها و اندازه ی آن ها
- اندازه ی پروستات و هرگونه شرایط غیرعادی دیگر در ان
- سندروم متابولیک. این ها علائمی هستند که نشان از بالا رفتن فشار خون، بالا رفتن قند خون، زیاد شدن چربی بدن اطراف کمر، سطح غیرعادی کلسترول یا تری گلیسرید می باشند.
آزمایشات کاهش هورمون مردانه
تست های زیر باید برای کمک به تشخیص بهتر انجام شوند:
- آزمایش تراکم استخوان
- ام آر آی برای غدد هیپوفیز
- تست کاریوتیپ (تست کروموزوم ها)
- آزمایش خون Hb A 1C برای دیابت انجام می شود.
- تست هورمون استرادیول در صورت وجود علائم در سینه ها انجام می شود.
- هورمون محرکه ی فولیکولی یا FSH این تست برای چک کردن عملکرد تولید اسپرم در صورت تمایل به بچه دار شدن انجام می شود. شاید نیاز به تست مایع منی نیز باشد. این تست ها قبل از هورمون درمانی انجام می شوند.
شاید در مورد آزمایش های دیگر برای تستوسترون نیز شنیده باشید. این همان تست های کلی سطح تستوسترون نیستند. در مورد تفاوت میان این تست ها و نیاز خودتان به آن ها از پزشکتان سوال کنید.
خوب چطور می توانیم مطمئن باشیم که سطح هورمون تستوسترون در بدن ما در حدی متعادل باقی می ماند؟ برخی پزشکان پیشنهاد می دهند هر پنج سال یک بار سطح هورمون خود را دوباره اندازه گیری کنید، زمان شروع تست ها حدود 35 سال است، این یک استراتژی منطقی است که می توانید دنبال کنید. اگر سطح هورمون تستوسترون خیلی کم شده و یا فرد علائم و نشانه هایی از کمبود هورمون را داشته باشد که قبلا توضیح دادیم، درمان تستوسترون می تواند برای او در نظر گرفته شود. با این وجود زمانی که درمان برای تستوسترون شروع می شود سطح این هورمون باید با دقت مرتبا بررسی شود تا اطمینان یافت که سطح هورمون در بدن خیلی زیاد نشده باشد، زیرا می تواند باعث بروز استرس برای فرد شده و البته سطح بالای هورمون تستوسترون می تواند مشکلاتی منفی برای فرد به همراه داشته باشد.
یافتن تعادل مناسب برای تستوسترون در طول درمان امکان دارد و البته باید قبل از شروع درمان سطح هورمون در بدن شما اندازه گیری شده و در آینده نیز طی روال هایی منظم مرتبا چک شود.
منابع: