مشاوره کودکان
صحبت کردن از مشاوره ی کودکان برای والدین همیشه کار ساده ای نخواهد بود. با ترس و ذهنیت بدی که از سلامت روان وجود دارد، هیچکس دوست ندارد کودک او نیاز به درمان داشته باشد، که این تفکر خوشایند نیست زیرا درمان می تواند زندگی کودک شما را عوض کند. چه کودک با مسائل سخت و وحشتناکی در گذشته روبه رو بوده است و یا با موضوعاتی مانند شجاعت یا کارهای ساده ی انسانی دیگر مشکل دارد، متخصصان حرفه ای می توانند به کودک شما کمک کند با موضوعاتی که واقعا برای او سخت هستند مقابله نماید.
این موضوع وجود دارد که والدین و راهنما باید هردو دیدگاهی حرفه ای داشته باشند، خصوصا برای موضوعات حساس تر و یا موضوعاتی مرتبط با رشد همزمان با زیادتر شدن سن کودک. افرادی زیادی برای موضوعات بزرگی مانند خشونت، نادیده گرفته شدن و اتفاقات تلخ در گذشته از مشاوره ی کودکان کمک می گیرند اما می توان تمرکز مشابهی را روی چیزهایی مانند رشد مثبت و نقاط قوت گذاشت.
نکته قابل توجه
جلسات درمان می توانند متمرکز روی کار کردن برای آینده ای مثبت باشند، ایجاد راهکارهای تطابقی مثبت و یا افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس و دیگر خصوصیات و رفتارهای مثبت در کودکان.
چه کودک در درمان با بازی شرکت داشته باشد، رفتار درمانی یا درمان بیانی، به هر حال این درمان می تواند برای او فرصت هایی را اماده کند که بتواند از اتفاقی سخت عبور کرده و در نهایت موفق باشد.
مشاوره ی کودک چیست؟
مشاوره ی کودک (که کودک درمانی نیز گاه به آن گفته می شود.) شبیه به درمان و مشاوره برای بزرگسالان است: این مشاره فضایی امن و گوشی شنوا اماده می کند و در عین حال ابزارهایی را تامین می سازد تا به کمک ان بتوان در افکار، احساسات و رفتارهای کودک تغییری ایجاد کرد.
درست مانند مراجعان بزرگسال، کودکان نیز در طول جلسات مشاوره حمایت عاطفی دریافت کرده و از هدفی که دارند پشتیبانی خواهد شد. آن ها می توانند روی حل کردن بحث ها و اختلافات، درک افکار و احساسات خود و فکر کردن روی راه حل های جدید برای مشکلات روزانه تمرکز کنند.
تفاوت بزرگ میان مشاوره ی بزرگسالان و مشاوره ی کودکان تاکید بر این است که اطمینان یابید کودک می داند چه اتفاقی دارد می افتد و اینکه آن ها تنها نیستند.
مشاوره ی کودکان را می تواند با یک کودک، چند کودک، یکی از والدین یا هردو آن ها یا حتی اعضای بیشتری از خانواده انجام داد. اغلب مشاور یا درمانگری که در کار با کودکان تخصص و تجربه دارد می تواند توصیه هایی برای ان ها داشته باشد که باعث ایجاد دیدگاهی جدید می شود که در حال حاضر به سادگی قابل دیدن نیست.
نکته قابل توجه
مشاور و بیمار می توانند موضوعات متعدی را باهم بررسی نمایند، از جمله:
- طلاق یا جدایی
- جابه جایی خانواده یا کودک
- مرگ یکی از اعضای مورد علاقه
- مصرف مواد یا اعتیاد در خانواده
- اتفاقات و تجربیات تلخ در گذشته
- بیماری های روانی مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال وسواس فکری – عملی
نکته قابل توجه
درمان خوب می تواند متمرکز روی زمان حال بوده یا با گرایشاتی به قبل باشد. (یعنی می توان نگاهی کوتاه به گذشته کرد یا کاملا گذشته را زیر و رو نمود.) و به احتمال زیاد روی روش های غیرشفاهی متمر است، مانند بازی کردن، هنر و …
بعلاوه در جلسات درمان بالاتر از هر هدف خاص تمرکز روی پنج هدف مهم قرار خواهد داشت:
- تحریک رشد سالم و عادی
- بهبود واژگان عاطفی برای کودک
- ساخت پایه های عاطفی مناسب برای کودک
- ایجاد عزت نفس و اعتماد به نفس برای کودک
- کمک به بهبود مهارت های مکالمه و ارتباط در کودک
به طور خلاصه مشاوره ی کودک مشابه مشاوره برای بزرگسالان در بررسی اهداف و مشکلات می باشد اما در تمرکز روی توضیح دادن این موضوعات برای کودکان کم سن تفاوت خواهد شد.
تکنیک ها و تمرین های ارائه شده اغلب متناسب با سن کودک هستند تا بتواند خود را در جهان واقعی درک کند.
چه زمانی مشاوره ی کودکان موثر خواهد بود؟
اگر والدین یا مراقب کودک مطمئن نباشند آیا این کودک نیاز به مشاوره دارد یا نه لیست علائم زیر می توانند شاخصی خوب برای آن ها باشند. اگر کودک یک یا چندین مورد از علائم زیر را تجربه می کند و باعث نگرانی والدین شده است ایده ی خوبی است تا او را برای ارزیابی نزد مشاوری متخصص ببرید.
در زیرا علائمی اورده شده اند که می توانند نشان دهنده ی وجود مشکلی باشند که درمان می تواند آن را حل کرده یا به درمان آن کمک کند:
- نگرانی و اضطراب مکرر
- بیان فکر کردن به خودکشی
- استفاده از الکل یا مواد مخدر
- نداشتن کنترل روی رفتار خود
- کاهش ناگهانی نمرات در مدرسه
- خشونت های ناموجه و بدون دلیل
- انزوای اجتماعی و تمایل به تنها بودن
- کابوس های شبانه ی مکرر و مشکلات در خواب
- تکرار مکرر و شدید کارها مانند شستن دست ها
- صحبت کردن در مورد صداهایی که در سر خود می شنود.
- افزایش دردها و شکایت از مشکلات فیزیکی در صورت عادی و سالم بودن تمام آزمایش ها
علاوه بر موارد بالا شاید کودک با مشکلاتی مشابه این ها برخورد داشته باشد:
- احساس مکرر ناراحتی و ناامیدی
- عدم توانایی برای نشستن در جایی
- رژیم های غذایی بینگ یا رفتارهای مرتبط با آن
- گذاشتن وقت زیاد برای بیماری فیزیکی یا ظاهر خود
- خشونت دائمی و تمایل به واکنش شدید در هر موقعیت
- عدم توانایی برای تمرکز، درست فکر کردن و تصمیم گیری
اگر والدین تصمیم گرفتند تا کودک خود را برای درمان ببرند ان ها نیاز است در طول روند درمان با او همراه باشند.
انجمن تخصصی بیماری های روانی پیشنهاد می دهد سوالات زیر را از مشاور یا درمانگر داشته باشید:
- باید انتظار چه نتایجی را داشته باشید؟
- هزینه ی هر جلسه ی مشاوره چقدر خواهد بود؟
- از چه زمانی باید انتظار تغییر کردن داشته باشیم؟
- چرا روان درمانی برای این کودک پیشنهاد می شود؟
- چه مدت زمانی کودک من درگیر روند درمان خواهد بود؟
- هرچند وقت یکبار لازم است مشاور با کودک دیدار داشته باشد؟
- آیا مشاور تنها با کودک ملاقات خواهد داشت یا با تمام اعضای خانواده؟
- چطور می توانم پیشرفت کودک خود را ارزیابی کرده و چطور می توانم در این راه به او کمک کنم؟
به همین ترتیب پیشنهادهایی وجود دارد در مورد اینکه چطور با کودک خود درباره ی رفتن نزد مشاور صحبت کنید. شاید برای هردو والدین و کودک سخت باشد که در مورد درمان مشکلات روانی صحبت کنند اما دنبال کردن نکات زیر می تواند این کار را برای شما ساده تر و عملی تر سازد:
نکته قابل توجه
- سعی کنید آرام، روراست و قابل اعتماد باشید.
- برای او توضیح دهید نقش مشاور کمک کردن و حمایت نمودن اوست.
- در مورد نگرانی ها، تجربیات و احساسات کودک با او جدی صحبت کنید.
- از او بپرسید مواردی که تجربه می کند هرچند وقت یکبار برای او تکرار می شوند.
- زمان خوبی را برای صحبت انتخاب کرده و اطمینان یابید کودک مشکلی ندارد. خوب به حرف های او گوش دهید.
- برای او توضیح دهید می تواند گفتگویی محرمانه با مشاور داشته باشد، در نتیجه کودک شما خصوصا نوجوانان، فضایی امن خواهند داشت تا تمام جزئیات محرمانه را بیان کرده و در عین حال می دانند تهدیدی برای امنیت ان ها وجود نخواهد داشت.
انواع موثری برای مشاوره ی کودکان وجود دارد از جمله آنالیزهای رفتاری، درمان رفتاری، درمان رفتار شناختی، درمان شناختی، درمان خانواده، روان درمانی بین فردی و اموزش های سازمانی.
کودکان کم سن نیز می توانند از درمان های همراه با بازی استفاده کنند و برای ان هایی که سن بیشتری دارند شاید درمان گروهی، درمان رفتاری دیالکتیکی یا روان درمانی تحلیلی استفاده شود.
این درمان ها می توانند به تنهایی استفاده شوند و یا در ترکیب با روش های درمانی دیگر یا به عنوان ترکیبی از تمرینات و تکنیک ها از چندین روش درمانی مختلف. بعلاوه درمان با توجه به شرایط می تواند همراه با دارو باشد یا نه.
اینکه کدام یک از این درمان ها برای کودک بهتر از بقیه خواهد بود و کدام انتخاب خواهد شد بستگی به موضوعی دارد که کودک و خانواده با ان برخورد دارند. درست شبیه به هر نوع درمان دیگر، درمان زمانی موثرتر خواهد بود که همه ی افراد در آن مشارکت داشته، حمایت کرده و برای موفقیت تلاش کنند.
یک کودک عاطفی چطور می تواند از درمان و مشاوره بهره مند شود.
کودکی که وضعیت عاطفی شدیدی دارد شاید از یک یا چند مورد از مشکلات زیر رنج ببرد.
مشکل هرچه که باشد مشاوره ی کودکان می تواند در برخورد با شرایط به شما کمک کند.
درمان شناختی گزینه ی خوبی برای کودکان عاطفی است. این درمان شامل کاهش اضطراب و یادگیری ایده ها و راه هایی جدید برای کودک است. این روش کمک می کند تا کودک بتواند افکار درونی خود را بشناسد. و تلاش نماید تا افکار منفی را با افکاری مثبت و سازنده تر جایگزین نماید.
تحلیل های رفتاری نیز برای کودکان می توانند خوب باشند. و به او کمک کنند تا یاد بگیرد چطور به شرایط واکنش بهتری داشته باشد. بازی درمانی انتخاب خوبی برای کودکان کم سنی است.این کودکان کم سن که مشکلات عاطفی دارند زیرا می توانند با کمک عروسک و اسباب بازی روی رفتارهای خود کار کنند.
نکته قابل توجه
اینکه کدام تکنیک و روش های درمانی برای کودک بهتر عمل خواهد کرد بستگی دارد به اینکه در چه مرحله ای از رشد باشد. بر اساس مراحل زندگی، ما می دانیم چیزی عادی است که کودکان در سنین کم وقتی به خواسته ی خود نمی رسند کج خلقی داشته باشند. این کج خلقی های دلیل کافی نیستند که بخواهید از مشاور کمک بگیرید. با این وجود اگر کسی که در سنین مدرسه است هنوز این رفتار را نشان می دهد شاید زمان آن رسیده باشد تا به سراغ مشاوره و گزینه های درمان بروید.
کتاب های درمانی برای کودک
اگر کودک به تازگی وارد روند درمان شده نیاز به کمی تشویق دارد. کتاب های عالی می توانید او را در این راه کمی تشویق کرده باشید.
منابع: