تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت افراد
تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت افراد امری غیر قابل انکار است. ترتیب تولد بین فرزندان به ترتیب بین خواهر و برادر ها در یک خانواده اشاره دارد. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که موقعیت و ترتیبی که یک کودک در بین خواهر و برادر خودش دارد، به طور قابل توجهی در رشد و شخصیت وی تاثیر می گذارد. حتی این موضوع می تواند هوش، انتخاب شغل و تا حدی موفقیت فرد را در بزرگسالی تحت تاثیر قرار دهد.
اینکه شما کودک اول، آخر و یا وسط یک خانواده باشید، اهمیت زیادی ندارد. مهم نوع رفتار و احساس شما با والدین، خواهر و برادرتان است.
عوامل موثر بر ترتیب تولد بر شخصیت افراد
فاصله زمانی بین شما و خواهر و برادرتان، جنسیت، ویژگی های جسمی و دوقلو بودن نیز بر شکل گیری شخصیت شما و ترتیب تولد تأثیر می گذارد. حتی این موضوع ممکن است نحوه رفتار والدین با فرزندان را هم تحت تأثیر قرار دهد.
رعایت فاصله
رعایت فاصله در هنگام بارداری و تولد فرزندان، می تواند میزان تاثیر ترتیب تولد را افزایش و یا کاهش دهد، به طوری که اگر بین کودکان پنج سال یا بیشتر فاصله وجود داشته باشد، ممکن است والدین با هر کودک به عنوان یک کودک مستقل یا به عنوان فرزند اول رفتار کنند.
جنسیت و تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت افراد
جنسیت همچنین تاثیر زیادی در نحوه رفتار با کودک در ترتیب تولد دارد، به نحوی که:
- با اولین فرزند از هر جنسیت، مهم نیست که او فرزند چندم خانواده باشد، اغلب به عنوان یک فرزند اول محسوب می شود. به عنوان مثال اگر خانواده ای دارای دو دختر باشد سپس صاحب دو پسر شوند، دختر اول و پسر اول به عنوان فرزند اول در نظر گرفته می شوند. در این شرایط با پسر به صورت مردانه رفتار می شود. از نظر تاریخی، این امر کاملا ثابت شده است و معمولاً باعث می شد که خواهران بزرگتر به دلیل جنسیت خود ادعای ارث نداشته باشند.
- اگر در یک خانواده سه پسر و یک دختر داشته باشد، بدون توجه به ترتیب تولد، اغلب با دختر به عنوان فرزند اول رفتار می شود. این امر در مورد یک پسر در یک خانواده با چند دختر هم صدق می کند.
وضعیت جسمانی
اگر کودکی جدا از ترتیب تولد آن، دارای یک مشکل پزشکی جدی یا ناتوانی جسمی یا ذهنی باشد، چون مورد توجه والدین خودش قرار می گیرد، ممکن است به عنوان یک فرزند اول در نظر گرفته شود.
تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت افراد در کودکان چگونه است؟
محققان ترتیب تولد بین کودکان را به پنج گروه تقسیم می کنند: فرزندان اول، دوم، وسط ، آخر و تک فرزند.
ویژگی های فرزندان اول
به طور کلی مشخص شده است كه كودكان اول، افرادی مسئولیت پذیر، قاطع، وظیفه شناس، كمال گرا و حامی هستند. از آنجا که آنها اغلب از خواهر و برادر کوچکتر خود نگهداری می کنند، تجربه هدایت و راهنمایی کردن دیگران را به دست می آورند. اغلب کودکان اول، در بزرگسالی به مقام های رهبری کشور،شهر،جامعه و خانواده خود می رسند. نیمی از روسای جمهور ایالات متحده فرزندان اول بودند. تقریباً فرزندان اول می توانند نسبت به خواهر و برادرشان کینه و حسادت داشته باشند زیرا فکر می کنند والدین به آنها بیشتر توجه می کنند.
- فرزندان اول سعی می کنند مطابق خواسته های والدین، معلمان یا جامعه رفتار کنند و به محبت والدین وابسته می شوند.
- انها اگر نتوانند توجه والدین خود را جلب کنند و یا والدین به آنها توجه زیادی نداشته باشند، ممکن است رفتارهای نادرستی را از خود نشان دهند.
- فرزندان اول پیشرفت تحصیلی بالاتر و احتمالاً نمره هوش بالاتری دارند؛ چون آنها بیشتر با والدین خود در ارتباط هستند و تعاملات بیشتری با والدین خود دارند.
- فرزندان اول معمولاً مشاغلی را انتخاب می کنند که به دقت زیادی نیاز دارند، مانند مشاغل علمی، پزشکی، حقوقی، مهندسی، علوم رایانه یا حسابداری.
کودکان میانی و فرزندان دوم
بسیاری از فرزندان دوم همان کودکان میانی هستند. آنها اغلب نسبت به کودکان بزرگتر احساس حقارت می کنند، زیرا توانایی پیشرفت نسبت به خواهر و برادر خود را ندارند. گاهی اوقات، آنها با خواهر و برادر اول خود رقابت می کنند. آنها تصمیم می گیرند انرژی خود را در مسیری متفاوت با خواهر یا برادر بزرگترشان متمرکز کنند. این احساس رقابت در فرزندان دوم، آنها را به سمت نوآوری و خلاقیت سوق می دهد. در حقیقت، آنها اغلب از نظر سنی نسبت به خواهر و برادر بزرگتر شان شایستگی بیشتری دارند.
- فرزندان وسطی و یا میانه، ممکن است احساس کنند که والدینشان آنها را فراموش کرده و نادیده می گیرد. به نظر می رسد برخی از این کودکان هرگز جایگاه خود را پیدا نمی کنند. حتی ممکن است برای جلب توجه دیگران، بدرفتاری کنند و قلدر مآبانه عمل کنند.
- از طرفی هم برخی از همین کودکان ممکن است به علت بی عدالتی های که در کودکی احساس می کنند، در آینده وکیل دادگستری و یا یک فرد کاملا اجتماعی شوند. چون آنها انگیزه لازم برای مبارزه با بی عدالتی ها را دارند.
- برخی از دخترانی که فرزند وسط هستند از نظر اجتماعی بسیار ماهر می شوند. زیرا یاد گرفته اند روزانه با خواهر و برادر و والدین خود مذاکره و سازش کنند. برخی، این کودکان را غالباً صلح آمیز می نامند.
- همچنین مشخص شده است كه كودكان وسطی در ورزش های گروهی موفق هستند. حتی در خانواده های پرجمعیت، سازگاری بیشتری با بقیه دارند.
فرزندان آخر و تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت افراد
- به طور کلی، فرزند آخر خانواده ته تغاری محسوب می شوند.
- در یک گروه، از نظر اجتماعی موفق ترین افراد شناخته می شوند.
- آنها بالاترین عزت نفس را نسبت به همه موقعیت های تولد خود دارند.
- آنها تمایل به رشد مهارت های اجتماعی و مقابله ای قوی دارند و حتی ممکن است زودتر به برخی از نقاط عطف و رشدی خودشان برسند.
فرزندان آخر، ممکن است خودشان را با خواهر و برادرهای بزرگترشان مقایسه کرده و در نهایت نسبت به آنها احساس ضعف و درماندگی کنند. آنها احساس می کنند که برای داشتن امتیازات مانند سایر خواهر و برادر های خود، باید کارهای بیشتری را انجام دهند.
تک فرزندی
تک فرزندان، ممكن است خصوصیات فرزندان اول و آخر را نشان دهند، تک فرزندان فقط با بزرگسالان و والدین خود در ارتباط هستند با این حال، با رسیدن به بزرگسالی و کنار آمدن با بزرگسالان، رفتار آنها تغییر می کند.
- ممکن است خلاق باشند؛ اما از طرفی هم خودخواه و خودمحور می شوند.
- آنها ممکن است به جای تلاش کردن، روی کمک کردن دیگران حساب باز کنند.
- برخی از تک فرزندان انتقاد پذیر نیستند، اشتباهات یا شکست در خود یا دیگران را تحمل نمی کنند.
- تک فرزندان، پیشرفت گرا هستند و به احتمال زیاد می توانند به موفقیت تحصیلی دست پیدا کنند و در دانشگاه قبول شوند.
مشکلات کلی خواهر و برادرها و تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت افراد
رقابت خواهر و برادر بخشی طبیعی از زندگی خانوادگی است. همه کودکان به عشق و توجهی که خواهر و برادر از والدین و سایر بزرگسالان دریافت می کنند حس حسادت دارند. هنگامی که یک نوزاد جدید وارد خانواده می شود، کودکان بزرگتر احساس خیانت توسط والدین خود می کنند و ممکن است عصبانی شوند. ابتدا عصبانیت خود را به سمت والدین و بعداً به سمت کودکی که موقعیت آنها را تصرف کرده نشان می دهند. حسادت، کینه و رقابت بین خواهر و برادرانی که فاصله آنها کمتر از سه سال است بیشتر دیده می شود. اگرچه تا حدودی این رفتارها طبیعی هستند اما والدین باید راهکارهایی را برای پیشگیری از آنها در نظر بگیرند.
- باید کودک خود را برای، آمدن کودک جدید آماده کنید.
- در هنگامی که مادر برای زایمان در بیمارستان بستری می شود، باید کودک در خانه و تحت مراقبت پدر یا یکی دیگر از اعضای نزدیک خانواده قرار بگیرد.
- اگر ملاقات برای کودک مشکلی ندارد و بیمارستان این اجازه را می دهد، باید کودک را به ملاقات مادر و نوزاد جدید در بیمارستان برد.
هنگامی که نوزاد جدید در خانه است، طبیعی است که کودک بزرگتر از دیدن توجهات والدین، سایر اقوام و دوستان خانوادگی، احساس صدمه و کینه می کند. به التبع، کودک از نظر عاطفی دچار آسیب های می شود که ممکن است بر روی غذا خوردن و خوابیدن کودک تاثیر بگذارد. حتی برخی از کودکان برای جلب توجه والدین خود، رفتارهای کودکانه را از خود بروز می دهند.
اما در این شرایط، والدین برای پیشگیری از بروز هر گونه آسیب های عاطفی و جسمی باید راهکارهای زیر را رعایت کنند:
- بهتر است وقت مناسب و اختصاصی را برای کودک بزرگتر در نظر بگیرید و یک ساعت از روز را در کنار او بگذرانید.
- از مقایسه صریح فرزندان خود با یكدیگر خودداری كنید و از یکی از فرزندان خود در برابر دیگری طرفداری نکنید.
- کودک بزرگتر باید نسبت به نتایج کارهایی که انجام می دهد و مسئولیت های که به او داده می شود، احساس سربلندی کند.
- هنگامی که دوستان یا اقوام به دیدن نوزاد جدید می آیند، والدین می توانند با نوازش و یا توجه ویژه از جمله یک هدیه کوچک به کودک بزرگتر اهمیت بدهند.
- سعی کنید اعتماد به نفس کودک را با مشارکت او در مراقبت از نوزاد و یا کارهایی، مانند کمک کردن در هنگام تعویض پوشک یا لباس پوشیدن کودک یا کمک به هل دادن کالسکه، تقویت کنید.
به طور کلی، استرس زا ترین جنبه رقابت خواهر و برادر، دعوا است. دعواهای جسمی، برخلاف لفظی، معمولاً قبل از پنج سالگی به اوج خود می رسد. والدین نباید طرف یکی از کودکان را بگیرند. بلکه باید به کودکان خود یاد بدهند تا اختلافات را حل کنند.
والدین باید وقت بگذرند و به فرزندان خود یادبدهند تا در هر زمینه ای با هم همکاری کنند. آنها باید یادبگیرند که وسایل و اسباب بازی های خود را به همدیگر بدهند. رفتار درست والدین و احساس امنیت در فرزندان باعث می شود که آنها در بیان احساسات و انگیزه های خود راحت باشند.
نگرانی های والدین در مورد فرزندان اول و تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت افراد
فرزندان اول معمولاً برای موفقیت یا عملکرد خوب، چه توسط والدین و چه از طریق محرک های درونی خود، تحت فشار هستند. آنها معمولاً بخاطر حس مسئولیت پذیری، از خواهر و برادر کوچکترشان مراقبت می کنند. فرزندان اول برای اینکه بتوانند الگو خوبی برای خواهر و برادر خود باشند، تحت فشار هستند. این موضوع ممکن است منجر به افسردگی در کودکان اول شود و گاهی برای فرار از دردی که احساس می کنند به خودکشی روی می آورند.
والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که نیازی نیست نوزادان اول، افراد کاملی باشند. مسئولیت های که برای آنها در نظر گرفته می شوند باید متناسب با سن و توانایی های کودک باشد.
فرزندان اول، ممکن است وقتی در برابر خواهر و برادر کوچکتر خود قرار می گیرند، رفتار پرخاشگرانه یا سلطه گرانه از خود نشان دهند. آنها ممکن است خواهران یا برادران خود را رئیس خود کنند. حتی احتمال دارد بر آنها مسلط شوند. این افراد ممکن است همین رفتار را در دوران مدرسه داشته باشند و نتوانند با همسالان خود همکاری کنند. والدین باید به کودکان خود، احترام گذاشتن به احساسات و تصمیمات دیگران را یاد بدهند.
مشکلات والدین با فرزندان میانی
فرزندان و کودکان میانی اغلب احساس نامرئی بودن می کنند. طرز فکر آنها، این است که والدین و اطرافیان شان آنها را نمی بینند و توجهی به آنها نمی کنند. والدین باید توجه ویژه ای به آنها داشته باشند. حتی می توانند در بحث های خانوادگی نظرات آنها را بپرسند. با شناسایی علاقه، استعداد و خصوصیات اخلاقی فرزندان میانی خود و حتی تشویق به شرکت در کلاس های هنری می توانید توجه خودتان را به آنها نشان دهید.
مشکلات والدین با فرزندان آخر
معمولا، بچه های آخر زیاد مسئولیت پذیر نیستند زیرا به آنها فرصتی برای مسئولیت پذیری داده نشده است. والدین می توانند مسئولیت پذیری و اعتماد به نفس را در آنها پرورش دهند. بهتر است برخی مسئولیت های کوچک را به آنها واگذار کنید. اگر فرزند اخر شما، خواهر و برادر بزرگتر مورد آزار و اذیت قرار می گیرد، والدین باید وارد عمل شوند. این کودکان برای حل مشکلات خود نیاز به کمک دارند.
مشکلات والدین با تک فرزندان و تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت افراد
والدین باید تک فرزند خود را در برقراری ارتباط با دیگران یاری کنند. باید به آنها کمک شود تا به احساسات و نظرات دیگران احترام بگذارند.
منبع: