تربیت فرزند در اسلام

تربیت فرزند در اسلام مهم است. اسلام دینی است که خداوند برای همه ی انسان ها خلق کرده، در تمام نقاط و در تمام زمان ها برای تمام افراد در دسترس است و برای هر موردی قانون دارد، خصوصا برای مسائلی مانند اهمیت احترام، حقوق دیگران و مسئولیت پذیری. تمام کلمات قران و سنت حضرت محمد (ص) همگی هدیه و رحمتی از جانب خدا هستند که برای انسان ایجاد شده است و شامل تمام قوانین و مسئولیت هایی است که خداوند برای بشر مشخص نموده می باشد. هیچ موضوعی نیست که نادیده گرفته شده باشد، حتی هوس ها و تمایلات میان مرد و زن.

این قوانین منحصر به فرد که در دین اسلام به ان ها اشاره شده است شامل حقوق کودکان نیز می باشد. حقوق کودکان همیشه با کارهای والدین، جامعه یا حتی خود دولت تامین نمی شود. خداوند برای رعایت حقوق کودک برای شما قوانینی آورده است.

اسلام یک قالب کلی برای قوانین مشخص نموده که شامل همدلی کردن با یکدیگر بوده و برای حفاظت از هر فرد و زندگی کردن او در جامعه ای ایمن طراحی شده اند. برای کودکان امنیت بیشترین اهمیت را دارد. قوانین مربوط به کودکان حتی به قبل از به دنیا آمدن ان ها برمی گردد. در حقیقت این قوانین حتی برای قبل از بارداری هستند. قران و سنت پیامبر محمد (ص) این قوانین را برای شما واضح بیان کرده اند که هیچ دو فردی نباید بدون دقت وارد یک رابطه ی ازدواج شوند. داشتن افکار مشترک و آمادگی عالی دو فرد قبل از شروع ارتباط با یکدیگر و ایجاد خانواده ای که می تواند ناشی از این ارتباط باشد ضروری است.

نکته مهم درباره تربیت فرزند در اسلام

اگر یک مرد و زن هردو زندگی خود را به عبادت خدا و دستورات دین بپردازند و از خالق خود که قوانینی در مورد حقوق کودکان بیان کرده است اطاعت کنند به طور خودکار فرزندان خوبی خواهند داشت. عبادت خداوند یعنی اطاعت کردن از دستورات او و دستورات او شامل قوانین و حقوق کودکان نیز می شود. دو زوج با ازدواج کردن به جای داشتن یک رابطه ی نامشروع به نوعی آینده ی فرزندشان را تضمین خواهند کرد. کودک این حق را دارد تا بتواند پدر و مادر و اجداد خود را بشناسد.

وقتی شما جنینی را باردار می شوید او حق زندگی کردن دارد. قرآن واضح گفته است که همه ی زندگی ها و موجودات زنده مقدس هستند. هیچوقت شما اجازه ندارید به خاطر ترس از نداشتن توانایی مالی برای پرورش کودک یا هر چیز دیگری بارداری خود را تمام کنید. این خداست که به شما زندگی داده و خود شرایط را اماده خواهد کرد.

وقتی برای تمام کردن بارداری خود تصمیم می گیرید باید دقت داشته باشید کودک شما هدیه ای از جانب خداست و این گونه هدایا را باید با شکر و لذت پذیرفت. افراد زیادی این روزها در جهان هستند که نمی توانند بچه دار شوند و از این رو زمانی که خداوند چنین هدیه ای به خانواده ی شما می دهد می تواند دلیلی برای شادی و سرور شما باشد. با این وجود باید بدانید کودک اموال یا وسیله ی تفریح شما نیست. باید مسئولیت او را بپذیرید.

نکته مهم

بهترین هدیه برای کودک از جانب پدر و مادر پرورش تربیت درست اوست. اما این کار با تمرینات و دستورالعمل های مختلفی که برای شما داده می شود، می تواند گیج کننده باشد. جای تعجب نیست اغلب والدین به سختی می توانند کودکانی خلاق و وارسته پرورش دهند. برای ساده تر شدن این کار برای والدین می توانید پنج دستور اصلی اسلام برای پرورش فرزند را دنبال کنید. اگر ما به این پنج گام عمل کنیم در راهنمایی برای تربیت کودک به ما کمک کرده و باعث می شود والدینی فعال باشیم تا بتوانیم کودکانی خلاق و سازنده پرورش دهیم.

کودکان برای ما مسلمانان مانند یک امانت هستند، مسئولیتی مانند اینکه یک هدیه ی گران قدر به ما داده شده است. این وظیفه ی ماست تا اطمینان یابیم ان ها افرادی سخت کوش، سازنده و از همه مهم تر خداترس می شوند، کسانی که به امت اسلام کمک می کنند.

بنابراین نیت و هدف ما در زمان تربیت فرزند در اسلام  باید این باشد که برای ما و دیگران سودی داشته باشند. برای رسیدن به این هدف، در اینجا پنج مورد مهم آورده شده است که در حین انجام کارهای روزانه برای مراقبت از کودکان باید در ذهن داشته باشیم:

این راهنمایی و مراقبت از کودکان باید با مهربانی و توجه باشد.

• والدین مسئول هستند تا فرزندان خود را هدایت و راهنمایی کنند.

قانون اول تربیت فرزند در اسلام: کودکان ما پاک متولد می شوند.

رفتار یک فرد می تواند به دو شکل تحت تاثیر قرار گیرد: ابتدا کارهایی است که تصور می شود روی شخصیت درونی او اثر دارند و سپس علل احتمالی مرتبط بودن رفتار فرد به جایگاهی که در آن قرار دارد. این نظریه ی نسبیت در علم روان شناسی است.

در احادیث در این مورد آورده شده است:

کودکان پاک، بی پناه و با تمایل طبیعی به خوبی و باور به خدای واحد متولد می شوند. به همین ترتیب احتمال کمی وجود دارد که کودک تحت تاثیر خصوصیات درونی خود دست به رفتارهای اشتباهی بزند. 

چیزی که ما می بینیم اغلب این است که کودک بعد از مرتکب شدن کاری اشتباه فورا از جانب والدین خود سرزنش می شود. والدین باید متوجه باشند او تنها به شنیده ها و دیده های خود عمل کرده است.  او تنها چیزهای اطراف خود را کپی می کند.

گام عملی: به یاد داشته باشید کودک شما پاک و بی گناه است. اگر او رفتار اشتباهی می کند در محیط اطراف خود به دنبال علل احتمالی باشید.

قانون دوم تربیت فرزند در اسلام : والدین راهنما و مدل های رفتاری کودکان هستند.

وقتی کودک شما کم سن است او هنوز در حال یادگیری می باشد و می خواهد راه صحیح برای رفتار در محیط را یاد بگیرد. این مسئولیت والدین است که به کودکان خود یاد دهند چطور این کار را کرده و چگونه محیط خود و نوع افرادی که باید در محیط اطراف خود داشته باشند را انتخاب کنند، در نتیجه می توانند چیزی که خوب است را انجام دهند.

قانون سوم: کجا باید برای کودکان خود مرز بگذارید؟

خداوند نیز ما را امر کرده است برای کودک خود محدودیت هایی بگذاریم. بدون داشتن حد و مرز مشخص جامعه دچار آشوب خواهد شد زیرا هرکس هرکار کرده و حق را با خود می داند. برای کودکان نیز همینطور است. او برای مدیریت رفتارهای خود نیاز به مرزهایی دارد تا بتواند آزادانه عمل کرده و در قالب خاصی رفتار کند. اگر او نداند چه مرزهایی را باید رعایت کند همیشه با رفتار خود شما را ازمایش می کند تا ببیند آیا کار او از نظرتان قابل قبول است یا نه.

گام عملی: قوانین و محدودیت هایی برای هر فرد در خانواده مشخص کنید. (از جمله خودتان) و به کودک خود توضیح دهید چرا باید آن را رعایت کند. کودکان دلایل منطقی را دوست دارند اما همه چیز را ساده می گیرند. شما باید قوانین را به شکلی ساده روی یک برگه ی بزرگ بنویسید که بتوانید جایی در اتاق نشیمن یا آشپرخانه به عنوان یک یاداور کلی نصب نمایید. می توانید برای رفتارهای خوب به کودک خود با برچسب های کارتونی هدیه دهید.

قانون چهارم تربیت فرزند در اسلام: ضروریت های پرورش کودک با مهربانی و توجه

یکی از خصوصیات یک راهنمای عالی این است که به کسانی که مراقبت می کنید اهمیت دهید. چه تعداد والدینی را می شناسید که اجازه می دهند زمان نماز خواندن کودک پشتشان سوار شود؟ شما از نشستن کودک روی کمر یا سرتان در زمان نماز عصبانی می شوید. اما رسول خدا درک می کردند که بازی کردن طبیعت کودک است و برای رشد طبیعی آن ها لازم است، بازی برای رشد فیزیکی، عاطفی، شناختی و اجتماعی کودک شما ضروری است.

همه می دانیم بغل کردن کودک باعث احساس امنیت و شادی او می شود. محبت فیزیکی را نباید با بزرگتر شدن کودک ترک کرد. البته می توانید با بزرگتر شدن کودک ان را محدودتر کنید اما هیچوقت نباید متوقف کرد.

گام عملی: وقتی کودک شما مرتکب کار اشتباهی می شود به جای فریاد زدن و سرزنش کردن او، کودک را بغل کرده و بگویید ” من تو را می بخشم. بگذار باهم درستش کنیم ” و بعد به او اشتباهش را توضیح داده و راهی برای تصحیح ان پیشنهاد دهید. شاید لازم باشد از فردی عذرخواهی کند. مثلا اگر کودکتان در زمان نماز پشتتان می پرد از دست او عصبانی نشوید بلکه برای او توضیح دهید که می تواند بعد از تمام شدن نمازتان این کار را انجام دهد و بعد اهمیت نمازهای روزانه را برای او توضیح دهید.

قانون پنجم تربیت فرزند در اسلام: مسئولیت هایی کوچک برای این عضو خردسال مشخص کنید تا خود را بزرگ ببیند.

از آنجایی که هریک از ما در مقابل کسی که مراقبش هستیم مسئولیت هایی داریم کودک نیز باید مسئولیت پذیری را یاد بگیرد. مسئولیت پذیر بودن به کودک یاد می دهد در عین اینکه احساس استقلال داشته باشید و فردی قابل اعتماد، مورد اطمینان و سازنده شود. این کار باعث می شود در خانواده و جامعه نقشی داشته باشد و احساس بی فایده بودن نکند. او احساس تعلق به دیگران داشته و فکر می کند فرد مفیدی برای خانواده و اجتماع است. این کار به او هدف می دهد نه اینکه ناامید بوده و حس به درد نخور بودن پیدا کند.

بهتر است در سنین قبل از مدرسه این کار را شروع کنید زیرا در سنین نوجوانی شروع این روال تاثیر زیادی نخواهد داشت.