سبک های تربیت فرزند و اثرات آن روی کودکان
سبک های تربیت فرزند و اثرات آن روی کودکان چیست؟ یکی از جالب ترین موارد در مورد پدر و مادر بودن این است که تنوع رفتاری زیادی در چگونه بزرگ کردن کودکان وجود دارد. درعین حال یک پدر و مادر ممکن است با والدین دیگر نقاط مشترک زیادی داشته باشند. در حقیقت به دلیل اینکه شباهت‌ها تقریباً زیاد بودند محققان سعی کرده‌اند والدین را برای سبک‌های متداول تربیت کودکان گروه بندی کنند.
سبکی که شما برای پدر و مادر بودن دارید به ترکیبی از استراتژی‌هایی برمی‌گردد که برای بزرگ کردن کودک خود استفاده می‌کنید.
سبک والدین می‌تواند روی تمام موارد مربوط به کودک اثر بگذارد، از وزن او گرفته تا حسی که نسبت به خودش دارد. شما باید مطمئن شوید سبک تربیتی شما رشدی سالم برای کودک خواهد داشت زیرا طرز برخورد شما با کودک و چگونگی قانون گذاری شما روی باقی زندگی او اثر خواهد گذاشت.
تحقیقات نشان داده‌اند چهار سبک برای والدین وجود دارد:
- مستبد
- توانا
- سهل گیر
- غیرفعال
هر سبک راهی مختلف برای بزرگ کردن کودک دارد و می‌تواند با خصوصیات متفاوتی شناخته شود.
والدین مستبد و سبک های تربیت فرزند
آیا هیچ یک از این جمله‌ها شبیه به حرف‌های شماست؟
- شما باور دارید کودکان باید دیده شده و شنیده نشوند.
- در مورد قوانین، فکر می کنید باید حرف شما پذیرفته شده و هیچ جایگزینی وجود ندارد.
- به احساسات کودک خود توجه نمی‌کنید.
اگر هریک از این‌ها به نظرتان درست می‌آید شاید شما نیز والدینی مستبد باشید. والدین زورگو باور دارند کودکان باید بدون استثنا قوانین آن‌ها را دنبال کنند.
والدین مستبد وقتی کودک از آن‌ها علت یک قانون را می‌پرسد در گفتن این جمله شهرت دارند ” چون من میگم”. آن‌ها علاقه ای به مذاکره نداشته و تمرکزشان روی اطاعت کردن است.
همچنین این والدین به کودکان اجازه نمی‌دهند خود را درگیر چالش‌های حل مشکل یا موانع زندگی کنند. به‌جای آن قانون گذاشته و بدون کوچک ترین اهمیتی به نظر کودک عواقب اطاعت نکردن قانون را مشخص می‌کنند.
پدر و مادر مستبد شاید به جای قانون از تنبیه استفاده کنند. آن‌ها به‌جای اینکه به کودک یاد دهند چطور انتخاب‌های بهتری داشته باشد سعی دارند کاری کنند کودک برای اشتباه خود احساس پشیمانی داشته باشد.
کودکانی که با والدین مستبد بزرگ می‌شوند بیشتر اوقات قوانین را دنبال می‌کنند. اما این تابع بودن برای آن‌ها بهایی دارد.
کودکان والدین مستبد بیشتر در خطر مشکلات عزت نفس هستند زیرا برای نظرات آن‌ها ارزشی گذاشته نشده است.
این کودکان ممکن است پرخاشگر شوند. آن‌ها به جای فکر کردن به اینکه چطور در آینده کاری را بهتر انجام دهند اغلب روی احساس خشونتی که از سمت والدین دریافت می‌کنند تمرکز دارند. از آنجایی که والدین مستبد اغلب سخت گیر هستند کودکان آن‌ها ممکن است در تلاش برای جلوگیری از تنبیه شدن دروغ‌گوهای خوبی شوند.
والدین توانا
آیا هیچ کدام از این جمله‌ها شبیه به شما به نظر می‌رسند؟
- تلاش زیادی برای ایجاد و حفظ رابطه ای مثبت با کودک خود دارید.
- علت قانون‌ها را توضیح می‌دهید.
- قانون گذاشته و برای آن مجازات مشخص می‌کنید اما احساسات کودک خود را نیز در نظر می‌گیرید.
اگر این جملات برای شما آشنا هستند شاید جزء والدین توانا باشید. والدین توانا قانون گذاشته و از مجازات هم استفاده می‌کنند اما عقیده‌ی کودک را نیز در نظر می‌گیرند. آن‌ها برای احساسات کودک خود ارزش می‌گذارند، در حالی که این را برای کودک مشخص می‌کنند که درنهایت والدین مسئول هستند.
والدین توانا قبل از شروع بحث زمان و انرژی خود را برای پیشگیری از بروز مشکلات رفتاری صرف می‌کنند. آن‌ها از استراتژی‌های قانون گذاری مثبت استفاده می‌کنند تا رفتارهای خوب در کودک شکل گیرد، مثل تشویق کردن و سیستم جایزه دادن.
تحقیقات می گویند کودکانی که والدینی توانا دارند به احتمال بیشتری بزرگسالانی مسئولیت پذیر می‌شوند که برای بیان نظرات خود احساس راحتی می‌کنند.
کودکانی که با والدین توانا بزرگ شده‌اند شاد و موفق خواهند بود. آن‌ها به احتمال زیاد در تصمیم گیری خوب بوده و خودشان ریسک‌های ایمن را ارزیابی می‌کنند.
والدین سهل گیر و سبک های تربیت فرزند
آیا هیچ کدام از این جمله‌ها شبیه به شما هستند؟
- قانون می‌گذارید اما به ندرت کودک را مجبور به اعمال کردن آن می‌کنید.
- بیشتر اوقات برای اطاعت نکردن از قانون مجازاتی ندارید.
- فکر می‌کنید با دخالت کم از جانب شما کودکتان بهترین‌ها را یاد خواهد گرفت.
اگر این جملات برای شما آشنا هستند شاید شما نیز از والدین سهل گیر باشید. این والدین با مدارا می‌باشند. آن‌ها اغلب تنها وقتی مشکلی جدی پیش بیاید دخالت می‌کنند.
آن‌ها بخشنده بوده و با نگرش “بچه‌ها بچگی می کنند ( نمی‌توان انتظار داشت رفتاری مانند بزرگ‌ترها داشته باشند)” خود را وفق داده‌اند. وقتی از قانون و مجازات استفاده می‌کنند زیاد دنبال انجام مجازات نیستند. اگر کودک خواهش کند امتیاز گرفته شده را به او برمی‌گردانند و یا اگر کودک قول دهد در آینده خوب باشد اجازه می‌دهند زودتر از زمان مشخص شده از اتاق بیرون بیاید.
والدین سهل گیر بیشتر از نقش والدین برای کودک نقش یک دوست را دارند. آن‌ها اغلب کودک را تشویق می‌کنند تا در مورد مشکلاتش باهم حرف بزنند اما تلاش زیادی برای منصرف کردن کودک از یک انتخاب نادرست یا رفتار بد ندارند.
کودکانی که با والدین سهل گیر بزرگ می‌شوند اغلب مشکلات تحصیلی بیشتری دارند. آن‌ها مشکلات رفتاری بیشتری از خود نشان خواهند داد زیرا برای قانون و اجازه گرفتن ارزشی قائل نیستند. این کودکان اعتماد به نفس کمی داشته و شاید زیاد دچار ناراحتی و اندوه باشند.
همچنین آن‌ها در خطر مشکلات سلامت هستند، مانند چاقی، زیرا والدین سهل گیر با مصرف تنقلات مشکلی ندارند. حتی این کودکان بیشتر دچار پوسیدگی دندان می‌شوند چون والدین سهل گیر آن‌ها را مجبور به رفتارهای خوب نکرده‌اند، مانند اطمینان یافتن از مسواک زدن دندان‌ها.
سبک های تربیت فرزند والدین غیرفعال
آیا هیچ یک از این جملات برای شما آشنا نیست؟
- از کودک خود در مورد مدرسه و درس سؤال نمی‌کنید.
- به ندرت می‌دانید کودک شما کجا یا با چه کسی است.
- زمان زیادی را با کودک خوب نمی‌گذرانید.
اگر این جملات برای شما آشنا هستند شاید شما نیز جزء والدین غیرفعال باشید. والدین غیرفعال اغلب از اینکه کودکشان چه کار می‌کند اطلاعات کمی دارند.
آن‌ها قوانین کمی دارند. کودکان راهنمایی، تغذیه و توجه درستی از والدین دریافت نمی‌کنند.
والدین غیرفعال از کودک انتظار دارند خودش بزرگ شود. آن‌ها زمان یا انرژی زیادی را برای رسیدگی به نیازهای کودک اختصاص نمی‌دهند.
والدین غیرفعال شاید از کودک غافل باشند اما همیشه این عمدی نیست.
برای مثال یک پدر یا مادر با مشکلات سلامت روحی یا مشکلات مصرف مواد نمی‌تواند مرتباً مراقب نیازهای فیزیکی یا عاطفی کودک خود باشد.
برخی دیگر از والدین غیرفعال دانش کمی در مورد رشد کودک دارند. و گاهی به سادگی درگیر مشکلات دیگر می‌شوند، مانند کار، پرداخت قبض‌ها یا مدیریت خانه.
کودکان والدین غیرفعال اغلب با مشکلات اعتماد به نفس دست و پنجه نرم می‌کنند. آن‌ها کارکرد ضعیفی در مدرسه دارند. همچنین اغلب مشکلات رفتاری از خود نشان داده و از نظر شاد بودن در سطح پایینی هستند.
گاهی والدین تنها در یک گروه جای نمی‌گیرند، بنابراین اگر گاهی اوقات در گروه سهل گیر قرار می‌گیرید اما بیشتر وقت‌ها والدینی توانا هستید ناامید نشوید.
نتیجه‌ی تحقیقات واضح است، پدر و مادر توانا بهترین نوع از والدین می‌باشند. اما حتی اگر شما بیشتر به سبک‌های دیگر شبیه هستید می‌توانید گام‌هایی بردارید تا بیشتر شبیه به والدین توانا شوید.
با تلاش و تعهد برای اینکه بهترین والدینی که می‌توانید باشید بشوید، قادر خواهید بود روابطی مثبت با کودکان خود برقرار کرده و در کنار آن از قدرت اختیار خود به روشی سالم استفاده کنید. به مرور زمان کودک شما از فواید سبک والدین توانا بهره مند خواهد شد.