اختلال نافرمانی یا سرکشی در کودکان چیست؟
در روان شناسی کودکان موضوعات بسیار مهمی وجود دارد. از نظر پزشکان و روان شناسان دوران کودکی دوران بسیار مهمی است. خانواده ها نیز باید بدانند که دوران کودکی بسیار حساس هست. افرادی که معمولا می بینید در دوران بزرگسالی دچار مشکلات روانی هستند اکثرا در دوران کودکی والدین نتوانستند به درستی از آن ها مراقبت کنند. بسیاری از افراد به عنوان مثال پرخاشگر می شوند این یعنی در دوران کودکی خود پرخاشگری را در خانواده های خود دیده اند. یا برای مثال دیگر فردی که در دوران بزرگسالی گوشه گیر هست حتما ریشه آن به دوران کودکی بر می گردد. در ادامه این مقاله که در وبسایت همکده به عنوان اولین و بزرگ ترین مرکز مشاوره آنلاین در ایران و ارائه دهنده خدمات مشاوره و روان شناسی نوشته شده است می خواهیم درباره اختلال نافرمانی یا سرکشی در کودکان چیست ؟ صحبت کنیم.
اختلال نا فرمانی و کودکان
حتی بهترین کودکان نیز می توانند در بعضی مواقع دشوار و چالش برانگیز باشند. اما اگر کودک یا نوجوان شما الگوی مکرر و مداوم عصبانیت، تحریک پذیری، مشاجره، سرکشی یا انتقام جویی نسبت به شما و دیگر شخصیت های مقتدر دارد، ممکن است دچار اختلال سرپیچی مخالفت (ODD) باشد.
والدین و نافرمانی های کودکان
به عنوان یک والدین، مجبور نیستید که به تنهایی در تلاش برای مدیریت کودک مبتلا به ODD باشید. پزشکان، متخصصان بهداشت روان و متخصصان رشد کودک می توانند به شما کمک کنند. درمان رفتاری ODD شامل یادگیری مهارت هایی برای کمک به ایجاد تعاملات مثبت خانوادگی و مدیریت رفتارهای مشکل ساز است. برای درمان اختلالات مربوط به سلامت روان ممکن است به درمان اضافی و احتمالاً داروها نیاز باشد.
علائم اختلال نافرمانی یا سرکشی در کودکان
گاهی تشخیص تفاوت بین یک کودک با اراده یا احساسات با یک کودک مبتلا به اختلال سرکشی مخالف دشوار است. نمایش رفتارهای مخالف در مراحل خاصی از رشد کودک امری طبیعی است. علائم ODD به طور کلی در سال های پیش دبستانی شروع می شود. گاهی اوقات ODD ممکن است دیرتر ایجاد شود، اما تقریباً همیشه قبل از اوایل سال های نوجوانی است. این رفتارها باعث آسیب قابل توجه در خانواده، فعالیت های اجتماعی، مدرسه و کار می شود. در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است، معیارهای تشخیص ODD ذکر شده است. معیارهای DSM-5 شامل علائم عاطفی و رفتاری است که حداقل شش ماه طول می کشد.
خشم عصبانی و تحریک پذیر
- اغلب و به راحتی کنترل اعصاب خود را از دست می دهد
- اغلب مشتاق رفتار های عجیب هستند و دیگران را نیز به راحتی اذیت می کنند
- اغلب عصبانی و کینه توز است
رفتار استدلالی و سرکشی
- غالباً با بزرگسالان یا افراد مقتدر بحث می کند
- غالباً فعالانه از خواسته ها یا قوانین بزرگسالان پیروی می کند یا از انکار آن ها خودداری می کند
- اغلب اوقات عمدا مردم را آزار می دهد یا ناراحت می کند
- اغلب دیگران را مقصر اشتباهات یا رفتارهای نادرست وی می داند
انتقام جویی
- اغلب کینه توز یا دنبال انتقام است
- در شش ماه گذشته حداقل دو بار رفتار کینه توزانه یا انتقام جویانه از خود نشان داده است
شدت اختلال نافرمانی
شدت ODD می تواند متفاوت باشد:
خفیف
علائم فقط در یک محیط وجود دارد، مانند فقط در خانه، مدرسه، محل کار یا با همسالان.
در حد متوسط.
برخی از علائم حداقل در دو حالت رخ می دهد.
شدید
برخی از علائم در سه حالت یا بیشتر رخ می دهد.
برای برخی از کودکان، علائم ممکن است ابتدا فقط در خانه مشاهده شود، اما با گذشت زمان به سایر تنظیمات، مانند مدرسه و با دوستان، گسترش می یابد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
فرزند شما احتمالاً رفتار خود را به عنوان یک مشکل مشاهده نخواهد کرد. در عوض، او احتمالاً از خواسته های نامعقول شکایت خواهد کرد یا دیگران را به خاطر مشکلات سرزنش می کند. اگر کودک شما علائمی را نشان می دهد که ممکن است نشان دهنده ODD یا رفتارهای مخل دیگر باشد، یا نگران توانایی خود در والدین کردن کودک چالش برانگیز هستید، از یک روانشناس کودک یا یک روانپزشک کودک با تخصص در زمینه مشکلات اختلال رفتاری کمک بگیرید.داز پزشک مراقبت های اولیه یا متخصص اطفال کودک خود بخواهید که شما را به متخصص مناسب ارجاع دهد. شما می توانید تا تاثیرات این اختلالات بر کودکان بیشتر نشده است درخواست وقت قبلی را در سایت های مختلف به انجام برسانید.
علل اختلال نافرمانی
هیچ دلیل مشخصی برای اختلال سرکشی مخالف وجود ندارد. علل موثر ممکن است ترکیبی از عوامل وراثتی و محیطی باشد، از جمله:
- ژنتیک – خلق و خوی طبیعی یا خلق و خوی کودک و احتمالاً تفاوت های عصبی زیست شناختی در نحوه عملکرد اعصاب و مغز
- محیط – مشکلات مربوط به والدین که ممکن است شامل عدم نظارت، نظم ناسازگار یا سختگیرانه، یا سو استفاده یا بی توجهی باشد.
عوامل خطر
اختلال سرپیچی مخالفت یک مسئله پیچیده است. عوامل خطر احتمالی برای ODD عبارتند از:
- مزاج – کودکی که دارای مزاجی است که شامل تنظیم نظم عواطف مانند واکنش شدید احساسی نسبت به موقعیت ها یا مشکل در تحمل ناامیدی است.
- مسائل مربوط به والدین – کودکی که بدرفتاری یا بی توجهی، نظم و انضباط شدید یا ناسازگار یا عدم نظارت والدین را تجربه می کند
- سایر مسائل خانوادگی – کودکی که با اختلاف پدر و مادر یا خانواده زندگی می کند یا ساعت زیاد خود را در اتاق زندانی می کند. به عنوان والدینی که دارای سلامت روان یا اختلال در مصرف مواد هستند هم ممکن است کودک آسیب هایی ببیند.
- محیط – رفتارهای مخالف و سرکش را می توان از طریق توجه همسالان و نظم ناسازگار سایر شخصیت های اقتدار مانند معلمان تقویت و تقویت کرد.
عوارض اختلال نافرمانی
کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سرکشی مخالف ممکن است در خانه با والدین و خواهران و برادران، در مدرسه با معلمان و در محل کار با سرپرستان و دیگر مقامات مشکل داشته باشند. کودکان مبتلا به ODD ممکن است برای ایجاد و حفظ روابط دوستانه تلاش کنند.
ODD ممکن است منجر به مشکلاتی از جمله:
- ضعف در مدرسه و عملکرد کاری
- رفتار ضد اجتماعی
- مشکلات کنترل تکانه
- اختلال استفاده از مواد
- خودکشی کردن
بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD اختلالات بهداشت روانی دیگری نیز دارند، مانند:
- اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD)
- اختلال رفتاری
- افسردگی
- اضطراب
- اختلالات یادگیری و ارتباطی
درمان این سایر اختلالات بهداشت روان ممکن است به بهبود علائم ODD کمک کند. و در صورت عدم ارزیابی و درمان مناسب این اختلالات دیگر ممکن است درمان ODD دشوار باشد.
جلوگیری اختلال نافرمانی
هیچ راهی تضمینی برای جلوگیری از اختلال سرپیچی مخالفت وجود ندارد. با این حال، فرزندپروری مثبت و درمان زود هنگام می تواند به بهبود رفتار کمک کرده و از وخیم تر شدن اوضاع جلوگیری کند. هرچه زودتر بتوان ODD را مدیریت کرد، بهتر است. درمان می تواند اعتماد به نفس کودک شما را بازیابی کرده و رابطه مثبتی بین شما و فرزندتان برقرار کند. روابط کودک شما با دیگر بزرگسالان مهم زندگی او – مانند معلمان و ارائه دهندگان خدمات مراقبت – نیز از درمان زودهنگام بهره مند خواهد شد.
کودکان مبتلا به اختلال سرپیچی دارای چه مشکلاتی می شوند؟
کودکان مبتلا به ODD مستعد طغیان، مشاجره و نافرمانی مداوم خشمگین هستند و معمولاً رفتار خود را به سمت شخصیت های اقتدار مانند والدین و معلمان معطوف می کنند. آن ها همچنین ممکن است رفتار خود را در خواهر و برادر، همکلاسی ها و سایر کودکان هدف قرار دهند.
علل کلی این زمینه
علت دقیق ODD مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که هر دو عامل رشد و یادگیری نقش مهمی در این اختلال دارند.
عوامل رشد
یک تئوری نشان می دهد که کودکان مبتلا به ODD:
- ممکن است چالش های اساسی “مزاجی” داشته باشد که باعث عصبانیت سریع و آرام شدن کند و آن ها را آسیب پذیر کند
- در سال های کودکی نوپای خود مشکلاتی را تجربه می کنند
- ممکن است هنگام جدا شدن از والدین (“روی دو پای خود بایستند”) در حالی که جوان تر بودند، سختی شدیدی را داشته است که قبلا در این‌وضعیت قرار نگرفته بودند.
- در سال های جوانی مسائل مربوط به رشد عادی خود را حل نکرده و منجر به مشکلات رفتاری بعدی شد
عوامل آموخته شده
نظریه دیگری نشان می دهد که کودکان مبتلا به اختلال سرکشی مخالف:
- سطح منفی و بدبینی غیرمعمول (دو ویژگی اصلی ODD) را به دلیل پدر یا مادر یا شخص دیگری که مجازات بیش از حد یا سایر اشکال تقویت منفی را تجربه کرده است، ایجاد کرد
- شروع به ارتباط تقویت منفی والدین یا مقامات مسئول با جلب توجه، وقت و نگرانی بیشتر کرد
- الگویی را برای به دست آوردن بیشتر این “توجه اضافی” درک شده شروع کرد
سایر عوامل احتمالی
سایر عوامل احتمالی در توسعه ODD ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فرزندپروری مجاز، وقتی والدین خیلی زود و خیلی راحت در برابر خواسته های کودک تسلیم می شوند
اراده قوی در کودک، که می تواند توسط هر یک یا همه موارد زیر ایجاد شود:
- ویژگی های شخصیتی ریشه دار
- قرار گرفتن مادر در معرض عوامل مضر خاص (مانند دود سیگار) هنگام بارداری
- عدم وابستگی مثبت به والدین
- استرس قابل توجه یا فقدان ساختار قابل پیش بینی در محیط خانه یا اجتماع
تمامی این ها عواملی هستند که اگر والدین نتوانند آن ها را حل کنند آینده بدی در انتظار کودکان آن ها هست.