آیا تا به حال کسی را دیدهاید که واقعیتی غیرممکن را با اطمینان کامل باور داشته باشد؟ این پدیده در دنیای روانشناسی با نام هذیان در روانشناسی شناخته میشود؛ باوری اشتباه اما تزلزلناپذیر که میتواند زندگی فرد و اطرافیانش را تحت تأثیر قرار دهد. هذیانها انواع مختلفی دارند، از هذیانهای عاشقانه گرفته تا هذیانهای بدبینی یا خودبزرگبینی. بسیاری از افراد بدون آنکه بدانند، ممکن است درگیر این باورهای غیرواقعی شوند. ناآگاهی از نشانهها و بیتوجهی به درمان میتواند آسیبهای جدی روحی و اجتماعی به همراه داشته باشد.
اگر احساس میکنید خودتان یا یکی از نزدیکانتان دچار چنین افکاری شدهاید، وقت آن است که قدمی برای آگاهی و آرامش بردارید. با رزرو مشاوره روانشناسی فوری آنلاین در همکده از متخصصان با تجربه در زمینه هذیان در روانشناسی کمک بگیرید و مسیر درمان و تعادل ذهنی را آغاز کنید.
هذیان در روانشناسی چیست؟
هذیان چیست؟ دیلوژن به عنوان باورهای ثابت و نادرستی تعریف می شود که با واقعیت در تضاد است. علیرغم شواهد مخالف، فردی که در حالت هذیانی قرار دارد نمی تواند این اعتقادات را رها کند. دیلوژن ها یا هذیان در روانشناسی اغلب با تفسیر نادرست رویدادها تقویت می شوند. بسیاری از دیلوژن ها نیز سطحی از پارانویا را شامل میشوند. برای مثال، ممکن است کسی ادعا کند که دولت هر حرکت ما را از طریق امواج رادیویی کنترل می کند، علیرغم شواهدی که خلاف آن را نشان می دهد.
دیلوژن اغلب بخشی از اختلالات روان پریشی است. آن ها ممکن است همراه با توهم رخ دهند، که شامل درک چیزی است که واقعا وجود ندارد، مانند شنیدن صداها یا احساس حشرات که روی پوست شما می خزند.
به منظور دریافت مشاوره خصوصی روانشناسی می توانید با کارشناسان ما در وبسایت همکده در ارتباط باشید!
علل هذیان گفتن سالمندان چیست؟
علل هذیان گفتن سالمندان میتواند متنوع و ترکیبی از عوامل جسمی، روانی و دارویی باشد. یکی از شایعترین دلایل هذیان در روانشناسی برای این گروه سنی، کاهش عملکرد مغز در اثر زوال عقل یا آلزایمر است که باعث میشود سالمند واقعیت را به درستی درک نکند.
همچنین عفونتها، کمخوابی، تب، کمبود اکسیژن، یا مصرف نادرست داروها میتوانند باعث بروز حالتهای هذیان در روانشناسی در این سن شوند. گاهی نیز تنهایی، افسردگی یا استرسهای طولانیمدت نقش مهمی در شکلگیری این وضعیت دارند. شناخت بهموقع علت و مراجعه سریع به روانشناس یا پزشک متخصص میتواند از پیشرفت هذیان جلوگیری کند و کیفیت زندگی سالمند را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
همجنین اگر نیاز به مشاوره آنلاین اختلالات شخصیتی دارید، این مطلب را نیز مطالعه کنید!
انواع هذیان در روانشناسی
انواع هذیان گویی در اشکال مختلفی وجود دارند که مشخصه تشخیص اختلالات هذیانی است. نوع اختلال با موضوع هذیان های تجربه شده تعیین می شود.
هذیان ارتومانیک
در این نوع هذیان، افراد بر این باورند که فردی – معمولاً با جایگاه اجتماعی بالاتر – عاشق آن ها است. نمونه ای از این نوع هذیان می تواند کسی باشد که معتقد است یک بازیگر زن وی را دوست دارد و در طول برنامه تلویزیونی خود از طریق حرکات مخفی دست با آن ها ارتباط برقرار می کند.
هذیان های داشتن قدرت فوق العاده
در توهمات بزرگ منشی، افراد بر این باورند که علیرغم فقدان شواهد، استعداد، شهرت، ثروت یا قدرت فوق العاده ای دارند. یک نمونه از این نوع هذیان در روانشناسی ممکن است کسی باشد که معتقد است خدا به وی قدرت نجات جهان را داده است. و هر روز وظایف خاصی را انجام می دهند که به ادامه حیات سیاره زمین کمک می کند.
هذیان آزار و اذیت
افرادی که دارای هذیان آزار و اذیت هستند بر این باورند که مورد جاسوسی، تعقیب، تهمت، خیانت، یا به نحوی بدرفتاری قرار می گیرند. یک مثال ممکن است شامل کسی باشد که معتقد است رئیسش با افزودن ماده ای به آب سرد کن کارمندان باعث می شود مردم سخت تر کار کنند.
هذیان حسادت
با این نوع هذیان در روانشناسی افراد ممکن است باور کنند که شرکا زندگیشان به آنها خیانت می کنند. به عنوان مثال، شخصی با این نوع هذیان ممکن است فکر کند که شریک زندگیاش هر بار که از یک وسیله در مکانهای عمومی استفاده میکند با معشوق خود ملاقات میکند. آن ها همچنین فکر میکنند که از طریق افراد دیگر (مثل صندوقدار در یک فروشگاه مواد غذایی) پیامهای مخفی به معشوق وی ارسال میکنند.
هذیان جسمی
افراد مبتلا به هذیان جسمی بر این باورند که در حال تجربه احساسات فیزیکی یا اختلالات بدنی در زیر پوست هستند. یا از یک بیماری یا نقص پزشکی عمومی رنج می برند. برای مثال، کسانی که معتقد است انگلهایی در بدنش زندگی میکنند، ممکن است از هذیان جسمانی رنج ببرند.
هذیان مختلط یا نامشخص
هنگامی که هذیان ها در یک دسته قرار نمی گیرند و هیچ موضوع واحدی غالب نیست، هذیان ها “مختلط” در نظر گرفته می شوند. متخصصان سلامت روان ممکن است زمانی که این ها در یک دسته خاص قرار نمی گیرند یا نوع هذیان را نمی توان به وضوح تعیین کرد، این اختلال را “نامشخص” نامید.
چطور میتوان توهم را از هذیان تشخیص داد؟
توهم یا هذیان؟ تشخیص توهم از هذیان در روانشناسی بسیار مهم است، زیرا هرکدام ماهیت متفاوتی دارند. توهم به تجربهی حسی اشتباه گفته میشود؛ یعنی فرد چیزهایی را میبیند، میشنود یا حس میکند که در واقع وجود ندارند، مثل شنیدن صدای کسی که حضور ندارد.
اما هذیان یک باور اشتباه و غیرمنطقی است که فرد با اطمینان کامل به آن اعتقاد دارد، حتی اگر شواهد خلافش وجود داشته باشد؛ مثلاً باور داشته باشد کسی قصد آزار او را دارد. درواقع، توهم به ادراک غلط مربوط است، در حالی که هذیان به تفکر و باور نادرست ارتباط دارد و هر دو نیاز به ارزیابی تخصصی روانشناس دارند.
علل هذیان در روانشناسی
علل هذیان چیست؟ محققان دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث دیلوژن میشود. به نظر میرسد عوامل مختلف ژنتیکی، بیولوژیکی، روانشناختی و محیطی علت هذیان گویی هستند. اختلالات روانپریشی در خانوادهها وجود دارد، بنابراین محققان گمان میکنند که یک مؤلفه ژنتیکی در دیلوژن وجود دارد. برای مثال، کودکانی که از والدینی مبتلا به اسکیزوفرنی متولد میشوند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ایجاد دیلوژن باشند.
ناهنجاریها در مغز نیز ممکن است نقش داشته باشند. علائم هذیان چیست؟ عدم تعادل انتقالدهندههای عصبی (پیامرسانهای شیمیایی در مغز) ممکن است احتمال ایجاد دیلوژن را در فرد افزایش دهد. تروما و استرس همچنین می توانند هذیان ها را تحریک کنند. در عین حال، افرادی که تمایل به انزوا دارند در برابر ابتلا به یک اختلال توهمات نیز آسیب پذیرتر به نظر می رسند. گاهی اوقات، مردم هذیان مشترکی دارند. این تجربه در افرادی که با هم زندگی می کنند و ارتباط کمی با دنیای بیرون دارند، بیشتر دیده می شود.
نشانه های هذیان در روانشناسی
دیلوژن ممکن است نشانه مشکلات سلامت روان یا اختلالات مغزی باشد. شرایط زیر ممکن است شامل هذیان باشد:
اختلال روان پریشی مختصر
افراد توهم، هذیان، یا گفتار نامنظم را تجربه می کنند که ممکن است در اثر یک رویداد استرس زا ایجاد شود. علائم این اختلال برای یک ماه یا کمتر باقی می ماند.
هذیان های عجیب و غریب
افراد انواع هذیان های “غیر عجیب و غریب” را تجربه می کنند و معمولاً می توانند به طور طبیعی عمل کنند و عملکرد آن ها به طور قابل توجهی دچار اختلال نمی شود.
زوال عقل
اگر چه برآوردها متفاوت است، تقریباً یک سوم افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است دچار هذیان در روانشناسی شوند.
اختلالات خلقی
گاهی اوقات، افراد مبتلا به اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی ممکن است دچار دیلوژن شوند.
بیماری پارکینسون
شیوع بسیار متفاوت است. اما بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون پیشرفته توهم و دیلوژن را تجربه می کنند.
روان پریشی پس از زایمان
تغییرات هورمونی پس از زایمان ممکن است در برخی از زنان باعث روان پریشی پس از زایمان شود. برخی تحقیقات نشان میدهد که این بیماری با اختلال دوقطبی نیز مرتبط است.
اختلال اسکیزوافکتیو
این اختلال شامل علائم اسکیزوفرنی و همچنین یک مشکل خلقی مانند افسردگی یا شیدایی است.
اسکیزوفرنی
این اختلال شامل “علائم مثبت” مانند توهم یا دیلوژن است. همچنین شامل “علائم منفی” مانند عاطفه، کاهش احساس لذت در زندگی روزمره، دشواری شروع و ادامه فعالیت ها، و کاهش صحبت می شود.
اختلال اسکیزوفرنیفرم
این اختلال علائمی شبیه به اسکیزوفرنی اما کمتر از شش ماه دارد.
اختلال روانپریشی ناشی از مواد یا دارو
مسمومیت با مواد یا الکل یا ترک آن ها ممکن است باعث شود برخی افراد دچار دیلوژن شوند. علائم معمولاً مختصر هستند و پس از پاک شدن آثار دارو برطرف میشوند. اگر چه روانپریشی ناشی از آمفتامینها، کوکائین یا PCP ممکن است برای مدتی باقی بماند.
تشخیص هذیان در روانشناسی
اگر فردی علائم دیلوژن را تجربه کند، پزشک با گرفتن سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی شروع می کند. همچنین ممکن است آزمایشهای آزمایشگاهی برای رد هر گونه بیماری فیزیکی که ممکن است باعث علائم شود، تجویز شود. در صورتی که هیچ شرایط پزشکی ایجاد کننده علائم نباشد، پزشک ممکن است فرد را برای ارزیابی بیشتر به روانپزشک ارجاع دهد. متخصصان سلامت روان ممکن است از انواع ارزیابی های روانشناختی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم فرد استفاده کنند. سپس ممکن است تشخیص بر اساس معیارهای تشخیصی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) انجام شود.
راه درمان هذیان
راه درمان هذیان در روانشناسی معمولاً ترکیبی از روشهای رواندرمانی، دارودرمانی و حمایت خانوادگی است. ابتدا روانشناس یا روانپزشک وضعیت فرد را ارزیابی میکند تا علت هذیان مشخص شود. داروهای ضدروانپریشی در بسیاری از موارد برای کاهش باورهای غیرواقعی تجویز میشوند. رواندرمانی شناختیرفتاری به فرد کمک میکند تفکر منطقیتر پیدا کند و باورهای اشتباهش را بازبینی کند. حمایت خانواده و محیط امن نیز نقش مهمی در روند بهبود دارد. درمان زودهنگام و منظم میتواند شدت هذیان را کاهش دهد، کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد و از آسیبهای اجتماعی و روانی جلوگیری کند.
مشاوره آنلاین روانشناسی برای تشخیص و درمان اختلال ها در همکده
زندگی روزمره پر از چالشهای روحی و روانی است و گاهی احساس میکنیم نمیتوانیم با افکار و هیجانات خود یا عزیزانمان کنار بیاییم. در چنین مواقعی، مشاوره آنلاین روانشناسی برای تشخیص و درمان اختلالها در همکده میتواند نقطه عطفی در مسیر بهبود باشد. تیمی از روانشناسان و روانپزشکان مجرب آمادهاند تا با ارزیابی دقیق، اختلالات روانی، هذیان، اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات ذهنی را شناسایی کنند و برنامه درمانی شخصیسازیشده ارائه دهند.
با استفاده از جلسات کاملاً آنلاین و امن، بدون نیاز به مراجعه حضوری میتوانید در هر زمان و مکان از تخصص آنها بهرهمند شوید. اگر میخواهید مسیر رشد روانی و آرامش ذهنی را هم برای خود و هم برای عزیزانتان هموار کنید، همین حالا وارد همکده شوید و اولین جلسه مشاوره تخصصی خود را رزرو کنید.
سخن پایانی
در این متن توضیح دادیم اختلال هذیان چیست؟ درک مفهوم هذیان در روانشناسی به ما کمک میکند تا رفتارها و باورهای غیرمنطقی افراد را با دید علمیتری ببینیم. هذیانها اغلب نشانهای از اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی یا اختلالات خلقی هستند و نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارند. نادیده گرفتن این باورها میتواند باعث تشدید علائم و دور شدن فرد از واقعیت شود. اگر در اطراف خود فردی را میشناسید که باورهای غیرواقعی و ثابت دارد، بهتر است با همدلی و بدون قضاوت او را به مراجعه به روانشناس تشویق کنید. درمان، راه بازگشت به آرامش ذهن و تعادل فکری است.
