آیا اختلال دلبستگی واکنشی در بزرگسالان واقعیت دارد؟ آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا بعضی افراد حتی در بزرگسالی در برقراری رابطه‌ی عاطفی سالم مشکل دارند؟ در دنیای پرتنش امروز، فشارهای خانوادگی، تجربه‌های آسیب‌زا و بی‌ثباتی عاطفی می‌توانند زمینه‌ساز شکل‌گیری اختلالات روانی شوند. یکی از مهم‌ترین این مشکلات، اختلال دلبستگی واکنشی است؛ اختلالی که ریشه در کودکی دارد اما اثراتش می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابد و روابط، شغل و احساس امنیت فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد.
در این مقاله که در وبسایت همکده – اولین و بزرگ‌ترین مرجع مشاوره برای سلامت روان در ایران – تهیه شده، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا اختلال دلبستگی واکنشی در بزرگسالان واقعیت دارد یا نه. اگر شما یا اطرافیانتان با چنین چالش‌هایی روبه‌رو هستید، همین حالا از خدمات مشاوره آنلاین همکده استفاده کنید و گامی مهم برای بهبود کیفیت زندگی بردارید.
اختلال دلبستگی واکنشی چیست؟
اختلال دلبستگی در بزرگسالان چیست؟ اختلال دلبستگی واکنشی (RAD) شرایطی است که معمولاً در نوزادان و کودکان مشاهده می شود. اعتقاد بر این است که شاید کودک نتواند دلبستگی مطمئن با مراقب ایجاد کند. اغلب این به دلیل برآورده نشدن نیازهای جسمی یا عاطفی، در دوران نوزادی و اوایل کودکی ایجاد می شود.
پیوندهای دلبستگی به مراقبین در دوران کودکی شروع می شود. معمولاً با یادگیری ایجاد وابستگی های عاطفی با سایر اعضای خانواده، مانند پدربزرگ و مادربزرگ یا خواهر و برادر، گسترش می یابد. با این حال، ممکن است کودکی با سرپرست رابطه عادی نداشته باشد. یا نیازهای جسمی مانند غذا و سرپناه برآورده نشود. بنابراین ممکن است در معرض ابتلا به اختلال دلبستگی واکنشی باشد. در نتیجه، کودک ممکن است برای عشق، آسایش یا حمایت به مراقب مراجعه نکند.
اگر چه اختلال دلبستگی واکنشی بیشتر در کودکان زیر پنج سال مشاهده می شود. اما در صورت عدم درمان می تواند تا نوجوانی و حتی بزرگسالی ادامه یابد. خوشبختانه، این اختلال در کودکان و هم در بزرگسالان قابل درمان است. درمان باید به محض مشاهده علائم و تایید تشخیص انجام شود.
برای دریافت مشاوره روانشناسی فردی از وبسایت همکده کلیک کنید.
آیا اختلال دلبستگی واکنشی در بزرگسالان واقعی است؟
«اختلال دلبستگی واکنشی» (Reactive Attachment Disorder) در منابع رسمی روان‌پزشکی بیشتر به عنوان یک اختلال دوران کودکی شناخته می‌شود؛ یعنی مشکلی که به دلیل بی‌توجهی، بی‌ثباتی یا بدرفتاری شدید در اوایل زندگی شکل می‌گیرد و بر توانایی فرد برای برقراری روابط ایمن اثر می‌گذارد. اما پیامدهای این اختلال می‌تواند تا بزرگسالی ادامه پیدا کند و خودش را به شکل مشکلات در اعتماد، صمیمیت، کنترل هیجان و ایجاد رابطه نشان دهد. به همین دلیل، برخی متخصصان از اصطلاح «الگوهای دلبستگی ناایمن» یا «پیامدهای اختلال دلبستگی» در بزرگسالان استفاده می‌کنند. بنابراین، گرچه تشخیص رسمی RAD معمولاً برای کودکان است، ولی اثراتش می‌تواند در بزرگسالی واقعی، آزاردهنده و نیازمند درمان تخصصی باشد. مشاوره و روان‌درمانی می‌تواند در مدیریت این مشکلات مؤثر باشد.
مشاوره آنلاین اختلالات شخصیتی همکده به شما کمک خواهد کرد بر تمام مشکلات خود غلبه کنید و سلامت روان خود را ارتقا دهید.
معیارهای تشخیص فرد مبتلا به اختلال دلبستگی واکنشی
با توجه به راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-V)، معیارهای تشخیص فرد مبتلا به اختلال دلبستگی واکنشی عبارتند از:
- وجود اختلالات مزمن اجتماعی و عاطفی
- یک الگوی ثابت از رفتار مهار شده و عاطفی کناره گیری شده نسبت به مراقبین بزرگسالان
- الگوی افراطی مراقبت ناکافی
- سن رشد کودک حداقل 9 ماه است
- این اختلال قبل از 5 سالگی مشهود است
- معیارهای اختلال طیف اوتیسم برآورده نشده است
علائم اختلال دلبستگی واکنشی
اختلال دلبستگی واکنشی معمولاً طیف وسیعی از علائم را شامل می شود. و اغلب به آن شرایط “افراط” می گویند. یک فرد مبتلا به RAD ممکن است زندگی سطحی یا خیالی داشته باشد. آن ها به طور کلی قادر به بیان احساسات واقعی خود نیستند. ممکن است خود را از دیگران منزوی کنند تا از احساس خجالت یا صدمه دیدن جلوگیری کنند. آن ها ممکن است علائم خصومت یا پرخاشگری نسبت به دیگران را نشان دهند. بنابراین می تواند بر توانایی آن ها در ایجاد روابط سالم تأثیر منفی بگذارد.
اختلال دلبستگی واکنشی؛ چرا کودکان به سختی اعتماد می‌کنند؟
کودکان مبتلا به اختلال دلبستگی واکنشی (RAD) به‌دلیل بی‌توجهی یا نبود مراقبت کافی در سال‌های نخست زندگی، پیوند عاطفی ایمن را تجربه نکرده‌اند. این کمبود باعث می‌شود در اعتماد کردن به بزرگسالان دچار مشکل شوند و برای محافظت از خود، رفتارهایی مانند دستکاری، پرخاشگری، دروغگویی، سرقت یا تکانشگری نشان دهند؛ این‌ها در واقع مکانیزم‌های مقابله‌ای هستند که به آن‌ها احساس امنیت می‌دهد.
اگر درمان به‌موقع انجام نشود، علائم می‌تواند از دوران کودکی فراتر رود و بر زندگی بزرگسالی اثر بگذارد. والدین نیز اغلب با احساس گناه و درماندگی مواجه می‌شوند، اما رویکردهای درمانی درست می‌تواند به تأمین نیازهای عاطفی و جسمی کودک کمک کند. بزرگسالانی که با RAD رشد کرده‌اند، معمولاً در همدلی، اعتماد، شفقت و پشیمانی دچار چالش‌اند و ایجاد روابط سالم برایشان سخت‌تر است.
مسئولیت‌گریزی در بزرگسالان مبتلا به RAD
بزرگسالان مبتلا به اختلال دلبستگی واکنشی (RAD) اغلب از پذیرش مسئولیت رفتارهای خود طفره می‌روند و به الگوهای دستکاری، دروغگویی یا رفتارهای آموخته‌شده در کودکی متوسل می‌شوند. این افراد معمولاً احساس درماندگی، ناامیدی یا اضطراب دارند، زیرا تصور می‌کنند دیگران آن‌ها را به خاطر ناتوانی در ایجاد ارتباط یا برقراری روابط سرزنش می‌کنند.
عصبانیت، انزوا و ناامنی می‌تواند این افراد را به سوی رفتارهای پرخطر و حتی اعتیاد به الکل، مواد یا وابستگی‌های ناسالم سوق دهد. آنچه ممکن است به نظر یک «نقص شخصیتی» برسد، در واقع ریشه در تجربه‌های اولیه زندگی دارد. شناسایی این منبع و دریافت کمک تخصصی می‌تواند حتی در بزرگسالی نیز مسیر بهبودی و بازسازی روابط سالم را هموار کند.
انواع اختلال دلبستگی واکنشی و علائم آن ها
انواع اختلال دلبستگی چیست؟ علائم اختلال دلبستگی واکنشی معمولاً به دو زیر گروه تقسیم می شوند. اختلال دلبستگی اجتنابی (مهار شده) و اختلال دلبستگی دوسویه (مهار نشده). مشخصه اختلال دلبستگی اجتنابی، خواستار استقلال و استقلال بالا است. حتی اگر فردی با RAD اجتنابی نیاز به کمک داشته باشد، ممکن است اعتقاداتی داشته باشد.
این که در برابر احساساتی که عموماً وابستگی به دیگران دارد، آسیب پذیر نیست. ممکن است نیاز به روابط شخصی نزدیک با دیگران را انکار کند. حتی ممکن است روابط را به طور کلی بی اهمیت تلقی کند. علائم اختلال دلبستگی واکنشی اجتنابی شامل موارد زیر است:
- خوداتکایی اجباری
- ترجیح دادن به کار یا بازی به تنهایی
- تمایل به انتقاد بیش از حد از دیگران
- حساسیت بیش از حد به سرزنش
- انتقاد از خود
- عدم اعتقاد به ایده یک رابطه واقعاً عاشقانه
- باور این که آن ها دوست داشتنی نیستند
- پرهیز از صمیمیت
اختلال دلبستگی واکنشی دوسویه ناشی از دلبستگی های ناسالم است. که معمولاً با زندگی خانگی غیرقابل پیش بینی یا ناپایدار در دوران کودکی مرتبط است. برخی کودکان به درستی تربیت نشده اند و نحوه برخورد مناسب با دیگران یا موقعیت ها را یاد نگرفته اند. بنابراین ممکن است از احساسات خود جدا شده و از ایجاد هر نوع وابستگی احساسی دست بردارند.
علائم اختلال دلبستگی واکنشی دوسویه شامل موارد زیر است:
- تمایل به ایده آل سازی دیگران
- حسادت
- مشکل در ایجاد یا حفظ روابط سالم یا طولانی مدت
درمان اختلال دلبستگی واکنشی
به نظر می رسد مداخله اولیه نتیجه درمان را برای افراد مبتلا به این اختلال بهبود می بخشد. هدف اولیه درمان، توقف علت اختلال دلبستگی است. سپس ایجاد فضایی مناسب برای ایجاد دلبستگی های سالم است. کودکان مبتلا به این اختلال باید از محیطی پایدار و ایمن برخوردار باشند. تلاش برای ایجاد تعاملات مثبت با والدین و مراقبین می تواند به تقویت توانایی دلبستگی کودک کمک کند.
مشاوره آنلاین در همکده با مشاورین حرفه ای
اگر شما یا اطرافیانتان در روابط عاطفی، اعتماد به دیگران یا مدیریت احساسات مشکل دارید، احتمال دارد با اختلال دلبستگی واکنشی مواجه باشید؛ مشکلی که ریشه در تجربه‌های کودکی دارد اما در بزرگسالی هم اثرات عمیقی می‌گذارد. خبر خوب این است که کمک حرفه‌ای در دسترس شماست. همکده به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین مرکز مشاوره تلفنی روانشناسی در ایران، خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی را با متخصصان باتجربه ارائه می‌دهد. همین امروز رزرو وقت مشاوره آنلاین را آغاز کنید و یک گام مهم برای ساختن روابط سالم و احساس امنیت بیشتر بردارید.
سخن پایانی
اختلال دلبستگی واکنشی یک چالش جدی اما قابل درمان است. این اختلال می‌تواند روابط عاطفی، کاری و خانوادگی را تحت‌تأثیر قرار دهد، اما شناخت به‌موقع و دریافت کمک حرفه‌ای می‌تواند روند بهبود را آغاز کند. اگر در خود یا اطرافیانتان نشانه‌های این مشکل را مشاهده می‌کنید، بدانید که تنها نیستید و امکان تغییر وجود دارد. تیم متخصصان همکده آماده‌اند تا در هر مرحله از این مسیر شما را همراهی کنند. با انتخاب مشاوره آنلاین از همکده، فرصتی تازه برای ساختن آینده‌ای سالم‌تر و آرام‌تر به خود بدهید.
