در اینجا می توانید با یادگیری روان شناسی نقاشی کودکان، نحوه ی شناخت و تفسیر نقاشی کودکان و اگاهی و شناخت از کودک خود و شخصیت درونی او را یاد بگیرید. نقاشی های کودکان می توانند به شما چیزهای زیادی را در مورد ترس ها، لذت ها، رویاها، آرزوها و کابوس های شبانه ی کودک نشان دهند، در عین حال این نقاشی ها قادرند دیدگاه باارزشی از شخصیت درونی کودکتان به شما بیان کنند.

کودکان نقاشی کردن را از زمانی شروع می کنند که به قدر کافی بزرگ شده اند تا یک مداد یا مداد شمعی را در دست خود نگه داشته و آن را روی کاغذ بگذارند. برای کودکان کم سن، نقاشی کردن نشان دهنده ی یک فعالیت طبیعی است که اغلب برای او لذت بخش است. آن ها نقاشی می کشند تا احساسات خود را نشان دهند، زیرا نمی دانند چطور می توانند چیزهای متفاوت را با کلمات به زبان بیاورند. آن ها ترس ها، لذت ها، رویاها، امیدها و کابوس شب های خود را با نقاشی کردن نشان می دهد و این نقاشی ها می توانند شما را به سمت رابطه ی کودک خود با جهان و چیزهای دیگر هدایت نماید.

نکته مهم

نقاشی برای کودک راهی برای برقراری ارتباط است و کارهای هنری کودک به نوعی نشان دهنده ی بخشی از شخصیت او می باشند. نقاشی های کودکان منحصر به فرد هستند و به ما اطلاعات ارزشمندی را در مورد از هنرمندان کوچک نشان می دهند.

هر والدینی امید دارد چیزی بامعنا در مورد نقاشی کودک خود دریابد. گاهی نقاشی ها تنها یک طرح ساده هستند، بدون اینکه چیزی بیشتر از زمان شادی باشند که کودک ان را روی کاغذ نشان داده است. اما برخی اوقات تفسیر نقاشی کودک به این معناست که شما لایه ی عمیق تری از چیزی که آن ها در مورد آن فکر می کنند و احساسی که دارند پیدا کرده اید.

بنابراین سعی نکنید از یک نقاشی چیزهای زیادی را بفهمید بلکه به جای ان اجازه دهید کودک به شما بگوید چیزهایی که کشیده است به چه معنایی هستند. سوال پرسیدن، مانند اینکه افراد داخل نقاشی در حال چه کاری هستند، می تواند چیزهایی را در مورد کودکتان نشان دهد که قبلا هیچوقت خودتان آن را ندیده اید.

مراحل نقاشی کردن

سه مرحله برای نقاشی کردن کودکان وجود دارد: خط خطی کردن، پیش طرح ها و کشیدن طرح های با معنا.

• خط خطی کردن (2 تا 4 سال) در این مرحله هیچ چیز واقعی در نقاشی دیده نمی شود و تنها شما شاهد خطوطی روی کاغذ خواهید بود. شاید به نظر برسد هیچ چیزی در این نقاشی وجود ندارد اما گاه کودکان چیزی را خلق می کنند که “واقع گرایی تصادفی” نامیده می شود. این یعنی وقتی که خط ها کشیده شدند شاید بتوانید اشکال خاصی را در آن تشخیص دهید که بتوان آن را شبیه به یک خانه یا ماشین دانست.
• پیش طرح (4 تا 7 سال) در این مرحله کودکان در تلاش هستند تا چیزهایی را خلق کنند که با چشمان خود دیده اند. آن ها ممکن است ساده ترین چیزها را به تصویر بکشند مانند صورت ها، آدمک ها، ماشین ها، کامیون ها، درخت ها و خانه ها. اغلب هیچ جزئیات واقعی در این نقاشی ها دیده نمی شود. در انتهای این مرحله ان ها شروع به افزودن چیزهایی خواهند کرد که باعث بیان ایده هایشان می شود، مانند گل ها در جلوی خانه یا لباس هایی برای ادمک هایی که کشیده اند.
• طرح کشیدن (بالای هفت سال) در این مرحله نقاشی کودک نشانه های مشخصی دارد. برای مثال یک نقاشی از اقیانوس می تواند شامل حیوانات دریایی، ستاره های دریایی، یک توپ در ساحل، افرادی که لباس های شنا پوشیده اند و… باشد. کلمات و نمادها ممکن است به نقاشی اضافه شوند تا پیامی را رسانده و توضیح بیشتری را در مورد نقاشی بیان کنند. نقاشی از انسان ها دارای جزئیات بیشتری خواهد شد، از جمله خال های روی بدن. در این مرحله نقاشی کودک عمق و واقع گرایی بیشتری دارد و استفاده از دیدگاه های جدید در آن ممکن خواهد بود.

استفاده از رنگ ها و جنسیت در نقاشی

چیز عجیبی نیست که تفاوت هایی میان نحوه ی نقاشی کردن و چیزهایی که دخترها و پسرها می کشند وجود دارد. دخترها اغلب چیزهایی گرد را نقاشی می کنند مانند گل ها، قلب، در حالی که مستطیل ها، جعبه ها و خطوط صاف تر بیشتر از خصوصیات پسرها می باشند، مثلا در ماشین ها، اتوبوس ها و… در کل می توان گفت با توجه به جنسیت کودک یک تمایل به نقاشی خاص در او وجود دارد.

بعلاوه برخی محققان نشان داده اند دخترها در زمان نقاشی کردن نسبت به پسرها از رنگ های بیشتری استفاده می کنند، و اغلب متمایل به رنگ های گرم تر هستند ( برای مثال صورتی ) و پسرها تمایل دارند بیشتر رنگ های سرد را به کار ببرند. (برای مثال آبی)

انتخاب رنگ به طور قابل توجهی می تواند مهم باشد:

• زرد نیز نشان دهنده ی هوش و طبیعتی شاد است.
• صورتی نشان دهنده ی نیاز به دوست داشتن و تحسین شدن است و اغلب مورد علاقه ی دخترها می باشد.
• سبز رنگ مخصوص کسانی است که می خواهند متفاوت باشند، مانند محیط اطراف، و افرادی هنرمند و باهوش می باشند.
• قرمز رنگ هیجان است و شاید به طور خاص توسط کودکانی استفاده شود که نمی خواهند هیچ چیزی را از دست بدهند و این اغلب متداول ترین رنگی است که کودکان استفاده می کنند.
• سیاه و بنفش: نشان دهنده ی تسلط و نفوذ هستند و می توانند اغلب توسط کودکانی استفاده شوند که به طور نسبی شخصیتی سلطه گر دارند. آبی در میان کودکانی مشهور است که طبیعتی مراقب دارند و از همراهی با دیگران لذت می برند.

موقعیت نقاشی کودک بر روی کاغذ

وقتی صحبت از موقعیت نقاشی روی کاغذ می شود اغلب سمت چپ تصویر از قدیم بوده و همراه با ارتباط با گذشته و البته پرورش دادن است. سمت چپ را مرتبط با مادران می دانند.

سمت راست مرتبط با علاقه به آینده و نیاز به برقراری ارتباط است. این سمت را مرتبط با پدر می دانند.

کودکی که نقاشی خود را در اندازه ی متناسبی روی کاغذ می کشد اغلب احساس امنیت کرده و تعادل خوبی در زندگی خود دارد، در حالی که در مقابل نقاشی های کوچک که در کنار یا نزدیکی لبه ی پایینی کاغذ کشیده می شود، یا در مرکز کاغذ هستند، احساس عدم امنیت یا بی کفایتی را نشان می دهند.

چه احساساتی را نقاشی کودک نشان می دهند؟

احساسات زیادی می توانند از نقاشی کودک شما تفسیر شوند اما نباید زیاد درگیر توضیح دادن چیزها و معنای احتمالی ان باشید و صبر کنید تا کودک خود زمان کافی برای توضیح دادن داشته باشد. با این وجود برخی نقطه نظرات هستند که محققان یافته اند و می توانند به احتمال زیاد نشان دهنده ی احساس واقعی کودک باشند.

• نقاشی هایی که با دقت و با جزئیات زیاد هستند می توانند نشان دهنده ی کودکی باشند که دوست دارد هرچیزی را امتحان کند.
• خط های بولد، خصوصا اگر خیلی نزدیک به هم باشند، می توانند نشانه ای از استرس، احساسات قوی یا نمادی از خشونت باشند، در حالی که خطوط ملایم تر می توانند طبیعت آرام تری را نشان دهند.
• کیفیت خط می تواند قابل توجه باشد. نقاشی با نور، خطوط شکسته و خطوط موجی نشان دهنده ی خجالت و عدم امنیت کودک هستند. به نظر می رسد او در حین نقاشی به فکری مشغول بوده است. در مقابل خطوط برجسته و صاف نشان دهنده ی اعتماد به نفس و احساس امنیت در کودک می باشند.

در زمان کشیدن هر چیز اندازه ی ان، و تناسب اندازه با شکل کشیده شده نیز اهمیت زیادی دارد. نقاشی هایی که بزرگتر کشیده شده اند اهمیت بالاتری دارند.

نبود دست ها گاه نشانه ی کمرویی یا ترس است، در حالی که بزرگ نشان دادن بیش از حد دست ها می تواند نمادی از تمایل به پرخاشگری باشد. به همین شکل پاهای کوچک نشان دهنده ی عدم امنیت هستند. در کل شکلی که ثبات و تناسب ندارد.

• کودک پرخاشگر:

• شکل های بزرگ، نکشیدن گردن و عدم تقارن در پاها

• کودک عصبانی:

• دست ها و دندان های بزرگ، دست های بلند، چشم های بسته

• کودک مضطرب:

• ابرها، باران، پرنده های در حال پرواز، نگذاشتن چشم برای افراد

• کودکی که احساس امنیت ندارد:

• شکلی از هیولاها، دست های کوچک، نکشیدن دست و شکل های کج
• کودک خجالتی: شکل های کوچک، نگذاشتن دهان یا بینی، نزدیک بودن بیش از حد دست ها به بدن و آدمک های ریز

نقاشی های متداول میان کودکان

کودک در سه مرحله نقاشی را شروع می کند و اغلب تصاویر متداولی را می توان در نقاشی کودکان دید:

• خورشیدی که در حال خندیدن است:

• یک خورشید کامل در مرکز کاغذ با صورتی خندان اغلب نشان دهنده ی شادی، رضایت و تناسب در زندگی کودک است.
• صورتک ها: نقاشی آدمک ها اغلب می توانند اعضای خانواده باشند. شما می توانید با دیدن مکانی که کودک خود را در تصویر قرار می دهد حس او نسبت به دیگران را متوجه شوید، کسی که کنار او ایستاده است کسی است که احساس نزدیکی زیادی با او دارد،  در حالی که آدمکی که از همه بزرگتر کشیده شده است نشان دهنده ی مهم ترین فرد خانواده از نظر کودک می باشد و …

• زیاد شدن تعداد جزئیات.

• هرچه جزئیات بیشتری به نقاشی اضافه شوند قدرت شناختی کودک رشد بهتری داشته است. کودکان اغلب جزئیاتی مانند عینک برای پدر یا گردنبند مادر را می کشند. کودکانی که خوب هرچیزی را مشاهده می کنند حتی می توانند متوجه تفاوت های فیزیکی شده و ان ها را در نقاشی خود وارد کنند و حتی شاید بتوانند متوجه تفاوت های جنسیتی شوند.

• سوراخی در زمین.

• این یک نقاشی از کودکی است که اخیرا از دست دادن عزیزی را تجربه نموده می باشد. اغلب این از دست دادن مرگ یکی از اعضای خانواده است یا مرگ حیوان خانگی مورد علاقه ی او. اگر کودک در نقاشی خود تنهاست یعنی در زندگی احساس انزوا دارد.

• هیولاها.

• داستان های بسیاری از کودکان پر از موجودات سیاه و ترسناک است، بنابراین این نقاشی ها می توانند معنایی نداشته و تنها تفسیر کودک از داستان ها باشند. اما در طرف دیگر روان شناسان نشان داده اند کشیدن هیولاها می تواند مکانیسم تطابقی برای کودکی باشد که احساس می کند هیچ قدرتی ندارد.

• ابرها و باران.

• نشان دادن ابرها و باران زیاد در تصویر می تواند نشان دهد کودک احساس اضطراب یا ترس زیادی دارد. اگر او این حس را شدید داشته باشد خود را در تصویر در زیر ابرها و باران خواهد کشید.

• خانه ها.

• جزئیات جالبی که می توانید در خانه ای که کودک کشیده است ببینید عبارتند از تعداد پنجره ها، اینکه درب خانه باز است یا بسته، آیا راهی به خانه منتهی می شود و… تعداد پنجره های بیشتر یعنی کودک می خواهد دیگران ببینند در این خانه چه اتفاقی می افتد. باز بودن درب یعنی پذیرا بودن. یک راه به خانه می تواند نشان دهنده ی تطابق اجتماعی خوب کودکی باشد که تعاملات اجتماعی سالمی با هم سالان خود دارد.

• افرادی عصبانی.

• کودکی که فردی عصبانی را کشیده است، خصوصا عضوی از خانواده، به احتمال زیاد یک مشکل عاطفی را تجربه کرده است. بسیاری از اوقات این نقاشی ها نتیجه ی قرار گرفتن سهوی در مقابل برخی رسانه های اجتماعی است. فیلم ها در تولیزیون، ویدئوها در اینترنت و… کارهایی که افراد در نقاشی انجام می دهند به شما این دیدگاه را خواهند داد: بزرگسالی که در خطر قرار گرفته یعنی کودک ترس از دست دادن او را تجربه می کند، یا می تواند نشان دهنده ی عصبانیت کودک از او باشد. از طرف دیگر بزرگسالی که به کودک آسیب می رساند می تواند نشان دهنده ی خشونت در خانه یا ترس از آن فرد بزرگسال باشد.

منابع:

مرکز مشاوره همکده

https://www.healthline.com/